دانلود مقاله بتن سبک جایگزین مناسب آجر و سفال

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله بتن سبک جایگزین مناسب آجر و سفال دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:14

مقدمه:
یکی از بزرگترین آرزوهای بشر از دوران اولیه پیدایش درعالم ، مسئله ساخت سرپناهی مناسب بوده ودردوران فراصنعتی فعلی هرچند که اکثر آرزوها تحقق یافته ولی این مسئله همچنان از دغدغه های بزرگ همگان درسراسر دنیا محسوب میشود . درگذشته های دور که خاک وسنگ وآجر تنها مصالح ساختمانی بشمار می رفتند ، استفاده از آنها محدودیت خاصی نداشت ولی درحال حاضر که حفظ محیط زیست بخاطر بقای بشر اجتناب ناپذیر است ، استفاده از این مصالح واقعاً دیگر ممکن نیست . هرچند که فولاد وسیمان ودیگر مصنوعات مدرن جایگزین هایی مناسب ، بجای مصالح سنتی محسوب می شوند ولی متاسفانه درایران هنوز بطور حیرت انگیزی از مصالح سنتی درکنار مصالح نوین ساختمانی استفاده وتاسف بزرگتر اینکه از مصالح نوین نیز به روش های غلط بهره می گیریم . کشور باستانی ایران بعنوان میراث دار بزرگترین تمدن باستانی ومشعل دار علم وفرهنگ درقرون گذشته بجایی رسیده که بابروز بلایای طبیعی ، متاسفانه به یکباره تمام ساختمانهای یک شهرش برسر مردمانش خراب وباعث تلفات عظیم جانی ومالی میگردد.
قبل از ورود فولاد وسیمان به صنعت ساختمان ، پیشگام این صنعت در جهان بوده ایم که آثار تاریخی  بی نظیر موجود ، اثباتی مهم براین ادعاست ولی بانگاهی کوتاه به آمارها ، درمی یابیم که هرچه سریعتر بایستی بفکر تغییرات اساسی درصنعت ساختمان باشیم :
      80% ساختمان های تهران (پایتخت کشور ) فاقد استانداردهای اساسی به ویژه مقاوم سازی هستند!
      90% مردم فقط به نمای ظاهری وشکل بنا ، اهمیت می دهند !
      حدود 60%  از واحدهای مسکونی کل کشور دارای عمر بیش از 20 سال و 85 % فاقد سازه های بادوام !
      احتمال وقوع زلزله 7 ریشتری تا 10 سال آینده درتهران حدود 70% است !
    از مجموع آمار تلفات انسانی درقرن گذشته (سهم ایران = 8% کل تلفات جهانی ) درایران بالغ بر 80% اختصاص به تلفات زلزله دارد !
    باتوجه به اینکه وضعیت ساخت وساز ، یکی از مهمترین ابزار سنجش توسعه یافتگی درکشورها محسوب میشود ودر کشورهای پیشرفته عمر مفید ساختمان ها 100+ است ولی درایران عمر مفید ساختمان ها 30- سال است!
    ایران درمصرف آهن جزو کشورهای پر مصرف کننده جهان به شمار می رود ، این درحالی است که آهن با بهای گزاف عرضه میشود !
    ایران از لحاظ مصرف سرانه سیمان درردیف بیستم جهان قرار دارد ومیزان استفاده از این مصالح ارزان ومقاوم درساختمان ها ناچیز است درحالی که سیمان به اندازه کافی درکشور وجود دارد !
علل این نقصان بزرگ را بایستی درکیفیت پایین مصالح ساختمانی ، روش های سنتی وغیرعلمی طراحی واجرایی ، به کارگیری نیروی غیر ماهر وبالاخره ضعف کنترل ونظارت مقامات مسئول جستجو کنیم .
دراین مقاله صرفاً به مسئله کیفیت مصالح ساختمانی پرداخته وسعی شده با استدالات فنی ، مصالح نوین مناسب ساخت وساز باتوجه وتکیه به منابع داخلی ومحدودیت های خاص مثل : قرارداشتن ایران درکمربند جهانی زلزله درکنار رعایت وحفظ فاکتور های زیست محیطی ‌بررسی شوند که البته منظور از عبارت " ساخت وساز " دراین مقاله معنای عام آن نیست وصرفاً توجه به ساختمان های مسکونی ، اداری ، تجاری ورفاهی میباشد وپروژه های بزرگ عمرانی وابنیه زیربنایی مدنظر نبوده است .
" سهولت ، ایمنی وصرفه اقتصادی " درانتخاب مصالح ساختمانی
این فاکتورهای 3 گانه درصنعت ساخت وساز همواره ازگذشته تابحال بادرجه اهمیت بالا مدنظر سازندگان واستفاده کنندگان مصالح ساختمانی بوده اند .
فوریت وسهولت بیشتر درعملیات اجرایی وکاهش زمان ساخت ازعوامل مهم به شمار می روند بطوری که اخیراً درکشورهایی مانند : استرالیا وکانادا با استفاده از بلوک های سبک وباحداقل مصرف فولاد درعرض فقط چند روز ساختمان های 2 الی 4 طبقه ساخته می شوند.
کلمه ایمنی همواره بامفهوم استحکام همراه است که خیلی دور از واقعیت نیست وبه جرأت می توان گفت مقاوم سازی ازمهمترین فاکتورهای صنعت ساختمان بشمار می آید ، ولی متاسفانه درگذشته توجه زیاد به مقاوم سازی ، باعث سنگین سازی شده که خود از علل کاهش ایمنی درزمان بروز حوادث میشود.  خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی و همراه با کاهش وزن مصالح ساختمانی ایمن سازی نیز مورد توجه جدی واقع شده ، بطوری که درکشور زلزله خیز ژاپن با استفاده از فنآوری جدید سبک سازی و مقاوم سازی هنگام  زمین لرزه های مهیب ،با کمترین خسارات ممکن جانی ومالی روبرو میشوند.  امروزه در دنیا ، مسئولان ذیربط این صنعت با وضع آئین نامه های استاندارد و قوانین لازم ، انجام
آموزش های خاص معماران ومهندسان ساختمان وآموزش های همگانی ، توجه خاص به این صنعت مادر ومهم داشته اند که لازم است درایران نیز این برنامه ها عملی ورعایت آئین نامه وقوانین اجباری شود و بخصوص جهت عدم رعایت آنها قوانین انضباطی و تنبیهی سختی وضع شود تاپیش ازاین شاهد تلفات جانی ومالی نباشیم .
نظر شمارا به سطور اول قدیمی ترین آئین نامه ساختمانی درجهان یعنی آئین نامه ساختمانی حمورابی (پادشاه بابل حدود 1750 سال قبل ازمیلاد ) جلب می کنم :  
"هرگاه معماری خانه ای برای شخصی بسازد وساختمان آنرا محکم بنا ننماید بطوری که خانه خراب گردد ومنجر به مرگ صاحبخانه گردد ، آن معمار را می بایستی اعدام نمود . هرگاه این امر منجر به مرگ فرزند صاحبخانه گردد فرزندان آن معمار را بایستی اعدام نمود !.... "  
واما صرفه اقتصادی ، نیز فاکتور مهمی است که نقش بسزایی درارتباط تنگاتنگ بادیگر فاکتورهای سهولت وایمنی دراین صنعت داشته بطوریکه همراه باتکنولوژی مدرن و با استفاده ازمصالح و روش های مناسب میتوان قیمت تمام شده رابه حداقل رساند بشرطی که ایمنی تحت تاثیر قرار نگیرد و ساختمان این کالای گران رابه کالای ارزان وفراوان تبدیل تا همگان با رضایت ودررفاه کامل ازآن استفاده نمایند.
گفتنی است که صنعت ساختمان درزمان رونقش به لحاظ ارتباط با دیگر صنایع باعث فعالیت واشتغال حدود 40 صنعت مختلف را فراهم می آورد مثل صنایع : فولاد  ، سیمان ، شیشه ، انرژی ، حمل ونقل وغیره . دراین رابطه وبرای هریک از این صنایع نکات مرتبط وفراوان وقابل بحثی وجود دارد که امکان پرداختن به همه آنها دراین مقاله میسر نیست وصرفاً دراینجا به شناخت وکاربرد مصالح ساختمانی نوین ومقایسه آنها بامصالح سنتی درچهارچوب فاکتورهای : سهولت ، ایمنی وصرفه اقتصادی می پردازیم .
مصالح ساختمانی سنتی ونوین
همانطور که ذکرشد انسان ازدیرباز از سنگ ، خاک ( آجر ، سفال ) وچوب بعنوان مصالح ساختمانی سنتی و ارزان بطور وسیعی استفاده کرده ودرحال حاضر نیز این صنعت دردنیا از این مصالح بصورت اصولی وبا انجام فرآوری های لازم همراه بارعایت اصول حفظ محیط زیست استفاده می نماید . متاسفانه معادن خاک رس وجنگل ها (منابع تولید چوب ) درجهان محدود می باشند و استفاده بی رویه از آنها باعث تخریب محیط زیست که عواقب خطرناکی در پی دارد ، خواهد شد.
خوشبختانه از زمان ورود فولاد وسیمان به صنعت ساختمان از قرن گذشته تا بحال ، بشر شاهد تحولات عظیمی درزمینه ساخت وسازهای زیربنایی واسکانی بوده است . متاسفانه درایران  این اتفاق چشمگیر
نبوده وتابحال نتوانسته ایم از این دوعنصر درکنار مصالح سنتی بطور مناسبی جهت ساختمان سازی استفاده کنیم و در نیم قرن اخیر شاهد تلفات جانی ومالی فراوانی بوده ایم .
خوشبختانه درچندسال اخیر وبخصوص پس از فاجعه غم انگیز زلزله بم ، باتوجه به قرارداشتن ایران روی کمربند زلزله جهانی ، مسئولان ذیربط را بفکر تغییر این وضعیت واداشته که ویرایش و تدوین جدید آئین نامه 2800 زلزله از جمله آنهاست ولی بطورجدی  نیاز به قوانین مناسب تری داریم .
مهمترین مسئله ای که بایستی به آن توجه شود اجباری شدن استفاده از مصالح سبک بجای مصالح غیر ایمن سنتی میباشد که امید است طراحان ومهندسان متعهد کشورمان همانطور که دردیگر صنایع ثابت کرده اند میتوانند سرآمد باشند استفاده عملی ازاین مصالح را رایج وهمگانی نمایند. ساخت وساز مسکن به روش سنتی دردهه های اخیر واقعاً جوابگوی رشد فزآینده جمعیت درکشور نبوده است .
یکی از بزرگترین معضل های صنعت ساختمان سازی در ایران  استفاده نابجا از خاک ( یا به عبارت درست تر طلای قرمز ) و تبدیل آن بصورت سنتی و ماشینی به‌آجر و سفال می باشد که گناهی نابخشودنی است وجداً دولت بایستی بسرعت تمام کارگاهها وکارخانه های تولید آجر وسفال راتعطیل نموده وکمک نماید این واحدها خط تولید خود را به تولید مصالح سبک سیمانی وغیره تغییر دهند تا خاک  این عنصر گرانبها ومقدس را به لحاظ حفاظت محیط زیست ومنبع تغذیه آیندگان حفظ نموده وبیش از این شاهد تخریب زمینهای کشاورزی بخاطر برداشت خاک آنها جهت تهیه آجر وسفال که چه هنگام تولید وچه هنگام کاربرد واستفاده در امر ساخت وساز ، باعث اتلاف بی رویه انرژی میشود ، نباشیم . امروزه واقعاً بایستی درک کنیم که دیگر دوران انرژی ارزان به پایان رسیده است . شعار  " خاک را به هنر کیمیا کنیم  "  صرفاً به معنی تبدیل خاک به آجر وسفال وکاشی وسرامیک نیست ، باید از هرگرم این خاک گرانبها با کمک فکر وهنر ایرانی فرآورده های ضروری تولید کنیم ونه فقط آجر وسفال وکاشی وسرامیک !
فاکتورهای مهم وقابل توجه درتغییر مصالح سنتی به مصالح مدرن سبک
همانطور که ذکر شد مسئولان ودست اندرکاران این صنعت بایستی بسرعت آئین نامه های اصولی وعملی درخصوص استفاده از مصالح سبک وایمن باتوجه به وضعیت اقلیمی کشورمان وضع نموده وهمچنین دانشکده های عمران ، واحدی درسی جهت آموزش دانشجویان دراین خصوص دایر نمایند که عمده مباحث وفاکتورهایی که دراین راستا می توانند مورد توجه قرار گیرند بشرح زیر میباشند :
شناخت مصالح نوین وسبک جهت اجرای انواع سازه ها وساختمان ها مطابق با وضعیت اقلیمی کشور .
بررسی عملکرد ساختمان های سبک دربرابر زلزله ودیگر حوادث طبیعی .
تاثیر استفاده از مصالح سبک درمدیریت بعد از بحران های ناخواسته  .
1.    بررسی امکان استفاده از مصالح سبک درتلفیق با مصالح بومی وسنتی .
2.    بررسی تلفیق معماری ایرانی اسلامی ومدرن بااستفاده از ساختار سبک .
3.    یافتن روش های مدرن ومناسب جهت تولید انبوه ساختمان های سبک .
4.    برسی تاثیر سبک سازی در بهینه سازی سوخت وبطور کلی دراقتصاد ساختمان  .
5.    طرز آگاهی دادن به مردم درخصوص مزایای استفاده از مصالح سبک .
6.    توجیه اقتصادی مزایای مصالح سبک درچهار چوب سهولت ، ایمنی وصرفه اقتصادی .

دانلود تحقیق درباره سفال

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق درباره سفال دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:16

فهرست مطالب:
 عنوان                                                                                                              صفحه
سفال    1
ترسیم سفال (طراحی سفال)    5
تاریخچه سفال    6
اهداف ترسیم سفال    7
1ـ اهمیت مستند سازی و ترسیم سفال در بحث باستان‌شناسی    7
2- طراحی سفال    9
شناخت سفال    9
تعیین شعاع    11
مدادی کردن    3
پیستوله (دسن کردن)    13
نقطه گذاری (سایه دن)    14
کد و مشخصات سفال    15
منابع    16

چکیده:

سفال :
هنر سفال سازی نزد باستانشناسان قدر و منزلت خاصی دارد، چه همین قطعه‌های کوچک سفال که به ظاهر ناچیز به نظر می‌رسد، ما را به زمانه و زندگانی مردم آن روزگاران می‌رساند. فن سفال سازی درایران، از ابتدای تمدن تا به امروز ادامه یافته و در طی این مدت تغییرات گوناگونی به خود دیده است. به نوشته گیرشمن، در حدود ده هزار سال پیش، کسانی که درکوهستانهای بختیاری ضمن پرداختن به شکار و تهیه خوراک، به ساخت ظروف سفالی نیز اشتغال داشته‌اند. این نظریه که بیشتر باستانشناسان، آغاز صنعت سفال سازی را از ایران می‌دانند، در خور توجه است. به نوشته پروفسور پوپ در کتاب بررسی هنر ایران «مدارکی که اخیراً به دست آمده قویاً موجب اثبات فرضیه‌های چند سال اخیر است مبنی بر این که کشاورزی و شاید صنایع پیوسته به آن یعنی : کوزه‌گری و صنعت سفال‌سازی و بافندگی از فلات ایران آغاز شده است».
سیر تکامل سفال‌گری در تپه‌های باستانی، خیلی زود ساکنان اولیه را متوجه کرد که می‌توانند از طریق سفال نیازهای خود را برآورده کنند. سفال بهترین اثری است که از جوامع اولیه بر جای مانده است، به ویژه در تمدنهای فلات ایران، مراحل مختلف تمدنی را به نام این سفالها مشخص کرده‌اند:
تمدنهای شمال «سفال خاکستری» و تمدنهای غربی «سفال نخودی» و دوره تمدن ایلام «سفال منقوش». نخست به درون ظرف اهمیت داده می‌شد، ولی بعدها، در سفالینه‌های نقشدار تزیینات به جدار بیرونی ظرف نقش بست. بیشتر این ظروف به شکل کاسه، کوزه‌های پایه‌دار، لیوان و ظروف شبیه به مجسمه حیوانات است. اختراع چرخ کوزه‌گری در هزاره چهارم در ایران، دگرگونی بزرگی در صنعت سفال سازی پدید آورد. اشیای سفالینه مکشوفه از سیلک و محوطه‌های باستانی جنوب شوش، چغامیش و تل‌باکون در تخت جمشید حاکی ازساخت سفال با چرخ است. در همین دوره تحولی نیز در ترسیم نقوش پیدا شد: نخست با نقوش هندسی و تزیینی بدنه ظروف را آرایش کردند و پس از مدتی نقش حیوانات معمول شد و زمانی بعد هنرمندان برای بیان اعتقادات و گاه وضعیت محیط و زندگی، موضوع خاصی را به کار می‌بردند، بیشتر خصایص زندگی اعم از مذهبی، اخلاقی و هنری را با نقش بر سفال می‌نشاندند. از اکتشافات تپه سیلک، تپه حصار، تپه گیان در نهاوند و دیگر تپه‌های باستانی، چنین برمی‌آید که از هزاره پنجم قبل از میلاد، ساکنان این نواحی به ساختن ظروف سفالین منقوش می‌پرداختند.
هنرمند سفالگر پیش از تاریخ ایران با نقاشی روی سفالینه‌ها گویی شعر می‌سرود. سفالگر نقاش با استفاده از عناصر بصری ساده، اشیاء و حیوانات و انسان را می‌نمایاند، مثلاً خطوط موّاج موازی در درون یک دایره و مستطیل، نشاندهنده آب است و مثلثی که سطح آن چهارخانه بندی شد، نشانگر کوه یا مربعی که با خطوط افقی و عمودی تقسیم و خطوط موّاج در آن ترسیم شده، احتمالاً نشانه زمین زراعتی است. جانوران منقوش روی ظروف عمدتاً عبارتند از: بز، قوچ، گوزن، گاو، پرندگان و غیره. امّا برخلاف نقاشی غارها در اینجا شکل واقعی حیوان مورد توجه نبوده، بلکه طرح خلاصه و اغراق شده آن مطرح است. زیرا که آرایش سفالینه در کار سفالگر اهمیت بیشتری دارد: او به دلخواه، شکل طبیعی را به شکل تجریدی تبدیل می‌کند تا بدین ترتیب مقاصد تزیینی خود را برآورده سازد.

دانلود تحقیق درباره سفال

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق درباره سفال دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:16

فهرست مطالب:
 عنوان                                                                                                              صفحه
سفال    1
ترسیم سفال (طراحی سفال)    5
تاریخچه سفال    6
اهداف ترسیم سفال    7
1ـ اهمیت مستند سازی و ترسیم سفال در بحث باستان‌شناسی    7
2- طراحی سفال    9
شناخت سفال    9
تعیین شعاع    11
مدادی کردن    3
پیستوله (دسن کردن)    13
نقطه گذاری (سایه دن)    14
کد و مشخصات سفال    15
منابع    16

چکیده:

سفال :
هنر سفال سازی نزد باستانشناسان قدر و منزلت خاصی دارد، چه همین قطعه‌های کوچک سفال که به ظاهر ناچیز به نظر می‌رسد، ما را به زمانه و زندگانی مردم آن روزگاران می‌رساند. فن سفال سازی درایران، از ابتدای تمدن تا به امروز ادامه یافته و در طی این مدت تغییرات گوناگونی به خود دیده است. به نوشته گیرشمن، در حدود ده هزار سال پیش، کسانی که درکوهستانهای بختیاری ضمن پرداختن به شکار و تهیه خوراک، به ساخت ظروف سفالی نیز اشتغال داشته‌اند. این نظریه که بیشتر باستانشناسان، آغاز صنعت سفال سازی را از ایران می‌دانند، در خور توجه است. به نوشته پروفسور پوپ در کتاب بررسی هنر ایران «مدارکی که اخیراً به دست آمده قویاً موجب اثبات فرضیه‌های چند سال اخیر است مبنی بر این که کشاورزی و شاید صنایع پیوسته به آن یعنی : کوزه‌گری و صنعت سفال‌سازی و بافندگی از فلات ایران آغاز شده است».
سیر تکامل سفال‌گری در تپه‌های باستانی، خیلی زود ساکنان اولیه را متوجه کرد که می‌توانند از طریق سفال نیازهای خود را برآورده کنند. سفال بهترین اثری است که از جوامع اولیه بر جای مانده است، به ویژه در تمدنهای فلات ایران، مراحل مختلف تمدنی را به نام این سفالها مشخص کرده‌اند:
تمدنهای شمال «سفال خاکستری» و تمدنهای غربی «سفال نخودی» و دوره تمدن ایلام «سفال منقوش». نخست به درون ظرف اهمیت داده می‌شد، ولی بعدها، در سفالینه‌های نقشدار تزیینات به جدار بیرونی ظرف نقش بست. بیشتر این ظروف به شکل کاسه، کوزه‌های پایه‌دار، لیوان و ظروف شبیه به مجسمه حیوانات است. اختراع چرخ کوزه‌گری در هزاره چهارم در ایران، دگرگونی بزرگی در صنعت سفال سازی پدید آورد. اشیای سفالینه مکشوفه از سیلک و محوطه‌های باستانی جنوب شوش، چغامیش و تل‌باکون در تخت جمشید حاکی ازساخت سفال با چرخ است. در همین دوره تحولی نیز در ترسیم نقوش پیدا شد: نخست با نقوش هندسی و تزیینی بدنه ظروف را آرایش کردند و پس از مدتی نقش حیوانات معمول شد و زمانی بعد هنرمندان برای بیان اعتقادات و گاه وضعیت محیط و زندگی، موضوع خاصی را به کار می‌بردند، بیشتر خصایص زندگی اعم از مذهبی، اخلاقی و هنری را با نقش بر سفال می‌نشاندند. از اکتشافات تپه سیلک، تپه حصار، تپه گیان در نهاوند و دیگر تپه‌های باستانی، چنین برمی‌آید که از هزاره پنجم قبل از میلاد، ساکنان این نواحی به ساختن ظروف سفالین منقوش می‌پرداختند.
هنرمند سفالگر پیش از تاریخ ایران با نقاشی روی سفالینه‌ها گویی شعر می‌سرود. سفالگر نقاش با استفاده از عناصر بصری ساده، اشیاء و حیوانات و انسان را می‌نمایاند، مثلاً خطوط موّاج موازی در درون یک دایره و مستطیل، نشاندهنده آب است و مثلثی که سطح آن چهارخانه بندی شد، نشانگر کوه یا مربعی که با خطوط افقی و عمودی تقسیم و خطوط موّاج در آن ترسیم شده، احتمالاً نشانه زمین زراعتی است. جانوران منقوش روی ظروف عمدتاً عبارتند از: بز، قوچ، گوزن، گاو، پرندگان و غیره. امّا برخلاف نقاشی غارها در اینجا شکل واقعی حیوان مورد توجه نبوده، بلکه طرح خلاصه و اغراق شده آن مطرح است. زیرا که آرایش سفالینه در کار سفالگر اهمیت بیشتری دارد: او به دلخواه، شکل طبیعی را به شکل تجریدی تبدیل می‌کند تا بدین ترتیب مقاصد تزیینی خود را برآورده سازد.

مقاله لعاب و سفال و رنگ آمیزی آن

اختصاصی از یارا فایل مقاله لعاب و سفال و رنگ آمیزی آن دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:115

 فهرست مطالب:

مقدمه. ۱

ظروف لعابی رنگین. ۲

مطالعة لعاب مات فاز جدای چین باستان از کوره‌Qionglai 3

تحلیل EDXRF ازرنگدانه های آبی مورد استفاده در ظروف سفالی والانسی از قرن چهاردهم تا عصر مردن  ^(۴) ۱۵

مهمترین مواد خام تشکیل دهنده لعاب و اثر اکسیدهای دیگر بر روی آن. ۲۲

۱٫ اکسید سرب (pbo) 22

2. اکسید سدیم و پتاسیم (Na₂O , K₂O) 24

3. اکسید لیتیم ……. ۲۵

۴٫ اکسید کلسیم (Cao) 26

5. اکسید استرانسیوم (Sro) 26

6. اکسید باریم (Bao) 27

7. اکسید آلومینیوم ……….. ۲۷

۸ . اکسید قلع …… ۲۸

۹٫ اکسید تیتان ……… ۲۸

۱۰ . اکسید زیرکن ……… ۲۹

۱۱٫ اکسید روی (Zno) 30

12 . اکسید منیزیم (Mgo) 31

13. اکسید سیلیس ……… ۳۲

۱۴ . اکسید بور. ۳۲

۱۵٫ اکسید فسفر ……… ۳۳

۱۶٫ فلوئور (F) 34

انواع لعاب ها: ۳۴

لعاب های ویژه دارای فاز بلوری: ۳۴

سایر لعاب های ویژه ۴۰

۱- لعاب های  ترک دار: ۴۰

۲- لعاب های پوست ماری: ۴۲

۳- لعابهای نمکی: ۴۳

رنگ های سرامیکی و طریقه ی تهیه ی آنها: ۴۴

رنگ های زیر لعابی: ۴۵

رنگ های ماجولیکا: ۴۶

رنگ های ذوبی: ۵۰

محلول های رنگ کننده: ۵۰

مخلوط کردن: ۵۱

حرارت دادن: ۵۱

شستن: ۵۲

سائیدن: ۵۲

رنگ آبی: ۵۳

تأثیر دمای حرارت دهی بر رنگ ایجاد شده با رنگدانه‌ی (z_r,v)sio₄ لعاب سرامیک مات^(۵) ۵۴

فرآیند آزمایشی.. ۵۷

نتایج و بحث.. ۵۸

رنگ زرد. ۶۷

رنگ سبز: ۶۷

رنگ سفید: ۶۸

رنگ سیاه: ۶۸

رنگ خاکستری: ۶۹

جوهرهای خاکستری: ۶۹

رنگ های صورتی تا ارغوانی: ۷۰

رنگ قرمز. ۷۱

رنگ های طلایی و نقره ای: ۷۲

رنگ قهوه ای.. ۷۳

رورنگی های زرین فام (لوسترها) و فازمغاذی.. ۷۴

منابع: ۷۷

مقدمه:

رنگ آمیزی در میان مردم فلات ایران سابقه ای دراز دارد. اگر اینک زمان شروع آن را (در گذشته‌ی دور) ندانیم و نتوانیم نخستین جماعتی از این فلات را که بکار رنگ آمیزی پرداخته اند بشناسیم. باری به این می توانیم توجه داشته باشیم که «گل اخرا»‌ی سرخ و زردی که در باستان که در باستان بکار تهیه‌ی ظروف سفالین می رفته، و یا گل تیره‌ای که از آن ظرف سفالی یکپارچه سیاه می ساخته اند چشم جماعات اولیه را با ظروف یکپارچه رنگین طبیعی آشنا کرده بوده است.

خاصه که با استفاده از آتش، ظروف گلی پخته به صورت سفال در می آمده و در مجاورت درجات مختلف حرارت آفتاب و آتش، کم رنگ و پررنگ می شده است و رنگ آمیزی نویی در برابر چشمان مردم قرار می گرفته و الهام بخش سلیقه ها می گردیده است.

شاید برخورد به گیاهانی که دارای مواد و مایعات رنگین بوده اند، یکی از وسائل رنگ آمیزی پاره ای از لوازم زندگانی (چون رنگین کردن بافته های اولیه) بوده باشد.

برخورد به خاک های معدنی «گچ و آهک» و همچنین گل اخرا قرمز که با آنها دیوار کومه ها را می آلودند، و آنها را سفید یا قرمز می‌نمودند، شاید که شروع رنگ آمیزی ای بوده باشد که دیرتر زمینه‌ی وسیعی یافته است.

چند زمان طول کشیده تا توفیقی در این راه حاصل شده معلوم نیست زیرا برخورد تصادفی به ماده‌ی رنگین گیاهی یا معدنی و دانستن اینکه عصاره‌ی گیاه «اوسکوتی» زرد لیمویی خوشرنگ به دست می دهد یا از برگ درخت «کول» رنگ مشکی روشن و از پوست تنه‌ی درخت گردو، رنگ مشکلی خوشرنگ به دست می آید، یا گیاهانی که بر سر خود قرمز دانه دارند و رنگ قرمز آنها در مجاورت هوا و آفتاب تیره می شود، و یا برخورد به سنگ منگنز و دریافت خاصیت رنگین آن که مخلوطش با آب و رسیدن گرما به آن، رنگ تیره ای به دست می دهد، قاعدتاً با دنیای آنروز وقت زیادی برای تجربه اندوختن لازم داشته است.

در فلات ایران، همه‌ی ظروف سفالین مکشوفه از نقاط باستانی (که دارای نقوش تیره هستند) با کمک سنگ منگنز منقش و مزین شده اند.

نقش بندی بر روی ظروف سفالین هنوز در بلوچستان معمول است و کوزه گران روستای «کلپورکان» از همین سنگ منگنز استفاده می‌کنند. تماس دائم با طبیعت اطراف و مدافعه بر روی مواد و امکاناتی که در حوالی محل سکنای جماعات بدوی وجود داشته، آدمی را برای توجه به خاصیت مواد، کنجکاو می کرده است.

برخورد آنان به براده های فلزات (که احیاناً در دسترس آنان بوده) چون مس، قلع و سرب، یا «کوبالت» (سنگ لاجورد) و سنگ چخماق و گوگرد، و اندیشمندی در اینکه براده ها را می توان با سنگ به صورت نرمی سائید و آنها را خمیر مایه کرده بکار برد، شاید برداشتهایی اولیه برای تهیه رنگ های لعابی باشد که در هزاره‌ی سوم پیش از میلاد در ایران زمین به ثمر رسیده است.

زنگار مس، رنگ سبز فیروزه ای میداده، سنگ چخماق و سرب، رنگی در زمینه‌ی زرد ایجاد می کرده، سرب و منگنز و سنگ چخماق،‌ رنگی قهوه ای ساخته است. این گیاه «اوشنان» که گیاه سرزمین های شوره‌زار و کویری است و به «زاج سیاه» یا سود معروف است از چه زمانی در کار لعاب سازی برای ظروف سفالی بکار گرفته شده است، معلوم نیست.

ظروف لعابی رنگین

در شروع به لعابکاری، و در مراحل ابتدائی گرچه قشری از لعاب روی سفال ها را می پوشانده است ولی بدیهی است که آشنایی به مراتب کم رنگی و پر رنگی رنگ های لعابی یا نتیجه‌ی ترکیب آنها (به کمک رنگ های معدنی) به تدریج و در طی زمانه‌ها دست داده است و بعلاوه، توجه به میزان حرارت لازم، خود عملی است که در گذشته معیاری نداشت و لعاب‌کاری روی تجزیه‌ی شخصی به آن توجه یافته و چه بسا که حرارت اندکی بیش از حد لزوم، سبب پر رنگ شدن، یا حرارت کمتری باعث خامی رنگ می شده است. بنابراین، رنگ های لعابی در آن زمان برحسب میزان تابش آتشی که اغلب، اختیار آن از عهده خارج می شد به دست می آمد و فقط توجه و مهارت لعابکار می‌توانست تا حدی از روی پیش‌بینی‌های به دست آمده از تجربه، رنگ‌های لعابی نزدیک به دلخوه را باعث شود.

بنابراین، می توان دریافت چه بسا که با در نظر داشتن نسبت اختلاط رنگ ها، بر اثر غفلت از میزان تابش آتش و توجه نداشتن به افزایش و یا کاهش هیمه‌های کوره، نتیجه‌ی کار، رضایت بخش نمی‌شده و چه بسا که بر حسب تصادف، رنگ های لعابی از کار، خوب در می آمده است.

علاوه بر پاره سفال هایی که در کشور ما یافت شده است می توان به پاره سفال های یافت شده در چین که توسط کوره ی Qionglai پخت شده اند اشاره کرد. ^(۳)

مطالعة لعاب مات فاز جدای چین باستان از کوره‌Qionglai

1- کورة‌ Q که یک کورة‌محلی مشهور در منطقة‌Q در راستای سیچوان (جنوب غرب چین) می باشد دارای سبک منحصر به فرد ملی و ویژگی های خاص محلی است. این کوره در زمان سلسلة جنوب (۴۲۰-۵۸۹ A.D) بنا شد و در سلسلة‌تانگ (۶۱۸-۹۰۷ A.D) رونق یافت ، در اواسط و اواخر سلسلة سانگ جنوبی (۱۱۲۷-۱۲۷۹A.D) [1-2] تنزل یافت. مجموعه های این کوره شامل سایت کورة‌ وایااشان، سایت کورة‌جیانیرشان ، سایت کورة رایاکان وسایت شیفانگتانگ میباشد که کورة‌شیفانگتانگ بزرگترین کوره است که ویژگیهای خاص سلسلة تانگ ‍]۲] را دارد. محصولات اصلی کورة Q شامل اشیاء تزئینی و ظروف سفالی خانگی می باشد که از میان آنها نوعی ظروف سفالی لعابی سبز مات وجود دارد که مات و کمی براق هستند شش مورد از خرده سفال های ما سبز رنگ (Q1-Q6) از سایت یا محل کور‌‌ة شیفانگتانگ در بخش مربوط به سلسلة‌تانگ کشف شدند و بعنوان نمونه های آزمایشی انتخاب شدند تا ارتباط درونی میان ترکیبات، ساختارهای ریز و کوچک (میکرواستراکچر) تکنیک آتش سوزی و ویژگی های ظاهری لعاب آنها مورد بررسی و تحقیق بیشتر قرار گیرد.

۲- آزمایش : ریز ساختارهای لعاب با استفاده از میکروسکوپ الکترون مورد بررسی قرار گرفتند (ژاپن JSM—۶۷۰۰F) نمونه‌های FESEM با حکاکی برشهای عرضی لعاب ها در HF % wt 1 در دمای اتاق بدست آمدند. ترکیبات شیمیایی بدنه ها و لعاب ها توسط فلورانس اشعة‌Xانرژی – پراکنشی (امریکا DX-95) مورد بررسی قرار گرفتند . ترکیبات فاز توسط میکروسکوپ الکترونی مجهز به FDS و SAD مورد آزمایش و بررسی قرار گرفتند (ژاپن؛ ۱۰۰ JEM-2) نمونه های پودری TEM با خراشیدن سطح لعاب با یک برندة‌شیشه ای بدست آمدند . انکسار اشعة‌X (ژاپن، D/max 2550 V ) با استفاده از پرتو Cu-Ka برای شناسایی فازهای کریستالین لعاب بکار گرفته شد. ویژگی های فیزیکی اجسام (جذب آب ، نفوذپذیری و چگالی توده)‌طبق اصول آرکیمد اندازه گیری شدند. تست های مربوط به اشتعال مجدد در یک کورة‌ تیوب شیبدار بدست آمدند.

نتایج و بحث

۱-۳ ترکیبات شیمیایی و ویژگی های پاره سفال ها . همانطور که در جدول ۱ پیداست لعاب ها منتسب به لعاب های سیلیکات – اکسید منیزیم – کلسیا هستند که حجم اکسید منیزیم و کلسیای آنها بطور غیرمعمولی بالاست .

ترکیبات لعاب را می توان در یک فرمول به شرح زیر یادداشت کرد.

 در حالیکه ترکیبات جسم دارای تجمعات بالای سیلیکا و تجمعات اندک آلومینا می باشد و ناخالصی اکسید آهن و تیتانیا دارد، فرمول آن به شرح زیر است:

 تنوع رنگ بدنه و رنگ لعاب به شرایط افت و غیر اشتعال (مثلاً دمای اشتعال، زمان و اتمسفر موجود در کوره های اژدهایی با چوب بعنوان سوخت )مرتبط  می شود. بطور کلی برای یون های آهن Labile یک تعادل کاهش – اکسیداسیون وجود دارد که توسط موقعیت ذوب لعاب و اتمسفر یا جو کوره تعیین شده است.

۲-۳- ویژگی های فیزیکی اجسام : این اجسام یا بدنه ها کاملاً نفوذپذیر هستند، ذرات کوراتز سفید در آنها بدام افتاده و سطوح شکستگی آن زبر است و سفال های سنگی کدر مانند نمایانگر اشتعال با مقادیر مختلف می باشد. جذب آب ،‌نفوذپذیری و چگالی تودة‌آنها در جدول ۲ آمده است.

۳-۳- زیر ساختار لعاب ها و دلیل جدایی فاز یا مرحلة‌مایع – مایع: الگوی XRD ی لعاب Q6 (شکل ۱) بیانگر حضور کریستال کوارتز حل نشده (به میزان اندک در لعاب می باشد و بخش اعظم لعاب یک فاز ناریخت یا غیرمتبلور است . FESEM, TEM

 هر دو (شکل ۳ و ۱)‌بیانگر آنند که لعاب ها از یک ساختار مرحله جدای قطره ای بسیار ریز متفرق می باشند که در آن قطر معادل قطرات بین ۰٫۱-۰٫۴mm می‌باشد در ساختار غیرآمیختنی مایع – مایع قطرات مجزا از SiO2 غنی هستند و سرچشمه یا ماتریکس آن از Ca,Mg, P, Ti, Fe غنی می‌باشد (شکل ۳)‌نمودارهای SAD این قطرات و ماتریکس ها بیانگر رنگ‌ها متفرق منتسب با مرحله های ناریخت یا نامتبلور می باشند (شکل ۳) بر اساس ایده های کریستالو شیمی غیر آمیختنی مایع – مایع از رقابت میان کاتیون هایی سرچشمه می گیرد که سعی دارند یکدیگر را احاطه کنند بطوریکه کمترین ساختار اکسیژه انرژی وجود داشته باشد / منوط به محدودیت های مربوط به تمایل سیلیکا برای شبکه سازی)‌هر چقدر تفاوت نیروی یون میان یون سیلیکون با یک یون اکسیژن و یون متعادل کننده با یک یون اکسیژن بیشتر باشد، تمایل برای عدم آمیزش بیشتر می شود.

 سیستم SiO2-CaO شامل یک فضای ثابت غیر آمیختنی میان مایع ها می باشد که در دمای ۱۷۰۰ درجه دارای حدود ۷۰, ۹۷ mol./SiO2 می باشد. اضافه کردن Al2O3 برای جداسازی مرحلة‌مایع مایع دمای عدم آمیزش و مخلوط را کاهش می دهد، چرا که بخش مربوطه به عدم آمیزش به زمینة‌ ternay گسترش می یابد. [۳]

 که می تواند اهمیت قابل توجهی داشته باشد. بنابراین جداسازی فاز یا مرحله در لعاب های این کار، ابتدا باید با تمایل قوی برای عدم آمیزش میان SiO2, RO (CaO-MgO) مورد بررسی قرار گیرد. با در نظر گرفتن پولاریزش یا دوگانگی اتم های اکسیژن غیرمتصل در مقایسه با اتم های متصل تغییر دهنده های دیگری چون یون های آهن و تیتانیوم و فسفری موجود در فاز، از اکسیدهای CaO, MgO با مقادیر قابل توجهی اتم های اکسیژن غیرمتصل غنی هستند که در نتیجه جداسازی فاز یا مرحله ارضاء‌می شود . Al2O3 بعنوان عامل متجانس کننده در چنین سیستم هایی (که خاصیت قلیایی کمی دارند) عمل می کند که می تواند دمای عدم آمیزش را به کمتر از دمای مایع کاهش دهد و در نتیجه از ایجاد ساختار ریز فاز جدایی که در معرض تخریب مشخصه های لعاب قرار دارد ، جلوگیری کند. پس از ملحق کردن R2O به K2O و RO به CaO و نادیده گرفتن مقادیر اندک Fe2O3, TiO2, P2O5 ترکیبات لعاب با سیستم کواتر ناری K2O-CaO-Al2O3-SiO2 (که دارای میزان جداسازی قابل توجهی ست [۳] و در آن جداسازی فاز مایع – مایع با اضافه کردن آلومینا و قلیا به حداکثر می رسد) مرتبط می باشد . همانطور که در شکل ۴ پیداست ، شش ترکیب لعاب به سمت چپ مرز عدم آمیزش ۱۲۰۰ درجة‌سانتیگراد کاملاً نزدیک هستند. بخش عدم آمیزش مایع – مایع باید در کمتر از ۱۲۰۰ درجه گسترش یابد. بنابراین ما می توانیم اینطور نتیجه گیری کنید که لعاب ها برای ساختار فاز جدا ویژگی ترمودینامیک به بار می آورند. ترکیب شیمیایی و تاریخ گرمایی هر دو فاکتورهای کلیدی شکل گیری جداسازی فاز درچرخة cooling می باشند. کورة‌اژدهای هیل کلایمینگ دراز (که به کرات مورد استفاده قرار می گیرد در جنوب چین) نیازهای میزان خنک کنندگی اندک که برای جداسازی فاز ضروری ست را ارضاء می کند.

۴-۳- تعیین دمای عدم آمیزش : دمای عدم آمیزش معمولا دمایی است که در ان نمونه های شیشه ای در عملیات آبدیده کردن شفاف و نازک هستند و کمتر از این دما آنها کدر هستید و یا هاله ای از رنگ آبی یا شیمی را پیدا می کنند. آزمایش های مربوط به اشتعال مجدد یا refiring با بردین دو تکه از هر دو پاره سفال به انجام رسیدند. دو مجموعه از این نمونه ها (شش قطعه در هر مجموعه یا گروه) که بصورت Q21-Q26-Q11-Q16 شماره گذاری شدند در دمای ۱۲۵۰ درجه به مدت ۲٫۵h پالایش شدند. سپس Q11-Q16 از کوره خارج شده درون آب سرد قرار گرفتند تا سریع سرد شوند. Q21-Q26 در کورة‌پوشانده شده باقی ماندند. تا در میدان /min5 تا ۸۰۰ درجه سرد شوند. نمونه های Q1-Q16 واضح و شفاف هستند و بدرستی مشتعل شده اند که این حالت بیانگر آمیزش فازهایی است که ابتدا مجزا بوده اند . درحالیکه Q21-Q26 ظاهر کرد و شیمی مانند دارند، مفهوم آن است که جداسازی فاز و در نتیجه کدر شدن در فرآیند Cooling یا خنک کنندگی آرام اتفاق می افتد. پس از آن آزمایش دیگری در یک کورة تیوبی شیدار بر روی Q6 صورت گرفت تا دمای عدم آمیزش تعیین و بررسی شود . نمونه به رشته های با عرض ۴mm بریده و تقسیم شد سپس این استریپ ها یا رشته ها در یک قایق سرامیکی به شکلی قرار گرفتند که سرامیکی به دم دیگری وصل بود. سپس قایق در کوره با دمای  وارد شد. پس از ۲h قایق از کوره خارج شدتا به سرعت سرد شود تبدیل نواره ها از حالت شفاف به حالت نیمه شفاف به میزان دمای عدم آمیزش بستگی دارد که در این آزمایش می باشد (شکل ۴)

در نتیجه با اینطور پیش بینی می کنیم که جداسازی فاز مایع – مایع طی فرآیند خنک کنندگی یا cooling اتفاق می افتد .

۵-۳ دلیل کدرشدگی: برای ماکزیمم نیروی متصرف سازی ، ذرات فاز – دوم باید یک ضریب شکست داشته باشند که جدا از ضریب شکست شیشة ماتریکس باشد آنها باید سایز کوچک (ذره ای) داشته باشند و باید به اندازة‌طول موج نور قابل مشاهده (۰٫۳۹-۰٫۷۷) باشد و میزان شکست ذرات موجود باید بالا [۴] باشد. لعاب های این فعالیت باید متشکل از قطرات میکروفن متفرق جدا ا ماتریکس ها باشند و باید بعنوان پراکنده کننده های نور عمل کنند. بعضی از قطرات بصورت توده ای با هم متصل هستند که انکسار نور را بهبود می بخشد . قطر ذرات بین ۰٫۱-۰٫۴ می باشد به طول موج نور قابل مشاهده نزدیک می باشد و پراکنش نور را موجب می شود و بنابارین موجب کدرشدگی وهاله ای از رنگ سبز یشمی ملایم می شود . بعلاوه برخی حباب ها که قطر آنها صدها میکرون است و باقیماندة‌اندک ذرات کوارتز نیز تا حدودی دلیل کدر بودن لعاب می باشند، اماعدم آمیزش فاز یامرحلة‌مایع – مایع نقش کلیدی در ایجاد ظاهری هنری و دلربا دارد.

پیدایش لعاب های کدر فاز جد ا از محل کورة‌Q پس از پیدایش لعاب های فاز جدای سلسلة تانگ از محل های کورة ووژوو چانگشا، مهمترین کشف موجود به شمار می رود. واضح است که در سلسلة تانگ سفالگرهای موجود در مناطق مختلف چین قبلاً در اشتعال و حرارت دهی سفال های مات فاز جدا مهارت داشته اند اگر چه دلایل ذاتی آن زمان (بیش از هزار سال پیش) را درک نمی کردند . این تحقیق می تواند برای ایجاد گروه جدیدی از شیشه ها و سفال های مات؛ یک اساس نظری و فنی ایجاد کند.

نتیجه گیری

لعاب سبز مات سایت کورة Q یکی از آخرین لعاب های مات فاز جدای چین به شمار می رود. این لعاب ها، لعاب هایی با دمای بالا و کلیسا – اکسید منیزیم – سیلیکات می باشند ، آنها فاز جدا هستند و ساختار آنها بسیار ریز و قطره ای است . قطرات مجزا از SiO2 غنی هستند و ماتریکس یا سرچشمة آنها از اکسیدهای Fe-Ti-F-Mg-Ca غنی می باشد. کشف لعاب های فاز جدای سبز مات از محل کورة‌Q در سلسله تانک حاکی از آن است که تکنیک بکارگیری عدم آمیزش فاز مایع – مایع برای بدست آوردن یک محصول شیمی رنگ براق بخوبی بکار گرفته شده است و برای توسعة‌ تولیدات سرامیکی در چین بسیار حائز اهمیت می باشد.

همزمان با حکومت مادها لعابکاری ظروف سفالی اصولاً در نقاطی که کوزه گری و سفالگری وجود داشت می بایست رونق می یافت. زیرا ظروف سفالی خود از لوازم اساسی زندگانی بوده است.