فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:93
پایان نامه دوره کارشناسی پیوسته کامپیوتر گرایش نرم افزار
فهرست مطالب:
مقدمه 11
فصل یکم - معرفی برنامه ریزی فرآیند به کمک کامپیوتر(CAPP) و الگوریتم ژنتیک 17
1-1- برنامه ریزی فرآیند به کمک کامپیوتر17
1-1-1- رویکرد بنیادی 18
1-1-2- رویکرد متنوع 18
1-2- الگوریتم ژنتیک20
1-2-1-کلیات الگوریتم ژنتیک21
1-2-2-قسمت های مهم الگوریتم ژنتیک23
1-2-2-1-تابع هدف و تابع برازش26
1-2-2-2- انتخاب27
1-2-2-3- تقاطع28
1-2-2-4- جهش32
فصل دوم- نمونه هایی از کاربرد الگوریتم ژنتیک در برنامه ریزی فرآیند به کمک کامپیوتر34
2-1-بهینه سازی مسیر فرآیند با استفاده از الگوریتم ژنتیک34
2-1-1- توصیف توالی فرآیند34
2-1-2- استراتژی کد گزاری37
2-1-3- تجزیه و تحلیل همگرایی38
2-1-3-1-همگرایی نزدیک شونده38
2-1-3-2-همگرایی با در نظر گرفتن احتمال40
2-1-3-3-همگرایی Gها در توالی سازی فرایندهای پشت سر هم40
2-1-3-4-تعریف یک قانون41
2-1-4-اپراتورهای ژنتیک41
2-1-4-1-اپراتور انتخاب41
2-1-4-2- اپراتور تغییر و انتقال42
2-1-4-3- اپراتور جهش44
2-1-5- برقراری تابع تناسب44
2-1-5-1- آنالیز محدودیت ها44
2-1-5-2- برقراری تابع برازش45
2-1-6-مثال47
2-1-6-1-مثالهایی برای کاربرد این روشها 47
2-1-6-2-تاثیر پارامترهای متغیر بر روند تحقیقات 49
2-1-7-نتیجه گیری50
2-2-روشی برای برنامه ریزی مقدماتی ترکیبات دورانی شکل محور Cاستفاده از الگوریتم ژنتیک51
2-2-1-مقدمه51
2-2-2-مدول های سیستمCAPP پیشنهاد شده54
2-2-3-تجسم قطعه56
2-2-4-تولید توالی های ممکن58
2-2-4-1-الزامات اولویت دار58
2-2-4-2- الزامات تلرانس هندسی59
2-2-4-3- رابطه ویژگی های اولویت دار60
2-2-5 بهینه سازی با استفاده از الگوریتم ژنتیک G64
2-2-5-1- تابع برازش67
2-2-5-2- الگوریتم ژنتیک68
2-2-6- نتایج و بحث71
2-2-7-نتیجه گیری71
فصل سوم: الگوریتم پیشنهادی برای کاربرد الگوریتم ژنتیک در طراحی قطعه به کمک کامپیوتر در محیط صنعتی 73
3-1-مقدمه73
3-2-الگوریتم ژنتیک74
3-2-1-سیستم های تولیدی توزیع شده74
3-2-2-نمایش طرح های فرایند75
3-2-3-جمعیت اولیه76
3-3-تولید مثل76
3-3-1-ادغام76
3-3-2-دگرگونی و جهش77
3-4- ارزیابی کروموزوم 80
3-4-1- مینیمم سازی زمان فرایند80
3-4-2- مینیمم سازی هزینه های تولید80
3-5- مطالعات موردی81
3-5-1- CAPPسنتی81
3-5-2- CAPP توزیع شده85
3-6- ارزیابی88
3-6-1- معیار اول88
3-6-2- معیار دوم89
فصل چهارم -نتیجه گیری90
فهرست شکلها
شکل 1-1- نمایش یک کروموزوم با ارقام صفر و یک22
شکل 1-2- دو کرموزوم قبل از تقاطع (والدین22
شکل 1-2- دو کروموزوم بعد از تقاطع (فرزندان23
شکل 1-3- کروموزوم بعد از جهش223
شکل 1-4 - تقاطع چند نقطه ای232
شکل2-1-نمودار جریان برنامه246
شکل2-248
شکل2-3 -طرح دیاگرام CAPP پیشنهادشده55
شکل2-4-ساختار سلسله مراتبی ویژگی های فرمی نوعی56
شکل 2-557
شکل2-6- مثالهای الزامات اولویت دار59
شکل 2-7- مثال الزامات تلرانس هندسی 60
شکل 2-8- یک شکل نمونه دارای 18 ویژگی61
شکل 2-9-تولید مجدد گرافیکی62
شکل2-10 تولید مجدد داخلی62
شکل 3-1- توصیف یک سیستم تولیدی توزیع شده75
شکل 3-2- نمونه ای از یک طرح فرآیند75
شکل 3-3- اپراتور ادغام77
شکل 3-4- اپراتور جهش79
شکل 3-5-یک قطعه منشوری برای ارزیابی الگوریتم81
شکل 3-6 تغییرات هزینه تولید در طی اجراهای مختلف84
شکل3-7-یک قطعه منشوری شکل85
فهرست جدولها
جدول2-1- استراتژی کدگذاری37
جدول2-2 توالی سازی با استفاده از Gتحویل47
جدول 2-3- رابطه نوع ویژگی کدبندی ویژگی سلول ماشینکاری و کدبندی طبیعی G48
جدول 2-4 49
جدول 2-550
جدول 2-650
جدول 2-7 61
جدول 2-8 توالی های اولیه64
جدول 2-9-جزئیات برای قطعه نمونه65
جدول 2-10- الگوههای اولویت و مجاورت65
جدول 2-11- جمیعت اولیه66
جدول2-12-نسل بعد از تولید مجدد68
جدول 2-13 -فرآیند ادغام69
جدول 2-14- فرآیند جهش70
جدول 2-15- توالی های بهینه/نزدیک بهینه71
جدول3-1- اطلاعات تولید82
جدول 3-4-طرح فرآیند مطالعه موردی 83
جدول 3-3- ماتریس تقدم و تاخر83
جدول 3-2-منابع موجود در کارگاه تولید84
جدول 3-5- رابطه تقدم و تاخر برای مطالعه موردی86
جدول 3-6- شاخصهای زمان و هزینه در سه کارخانه87
جدول 3-7- منابع مورد استفاده در سه کارخانه87
جدول 3-8 توصیف هفت عملیات اصلی87
جدول 3-9 منابع موجود در عملیات ماشینکاری87
جدول 3-10- طرح فرآیند بر طبق ضابطه کمینه کردن هزینه تولید88
جدول 3-11 طرح فرآیند بر طبق ضابطه کمینه کردن زمان فرآیند89
مقدمه:
در جهان صنعتی امروز، به تولید به عنوان یک سلاح رقابتی نگریسته می شود و سازمانهای تولیدی در محیطی قرار گرفته اند که از ویژگی های آن می توان به افزایش فشارهای رقابتی، تنوع در محصولات، تغییر در انتظارات اجتماعی و افزایش سطح توقع مشتریان اشاره کرد. محصولات در حالی که باید بسیار کیفی باشند، تنها زمان کوتاهی در بازار می مانند و باید جای خود را به محصولاتی بدهند که با آخرین ذائقه، سلیقه و یا نیاز مشتریان سازگار هستند. بی توجهی به خواست مشتری و یا قصور در تحویل به موقع ممکن است بسیار گران تمام شود. شرایط فوق سبب گردیده تا موضوع اطلاعات برای سازمانهای تولیدی از اهمیت زیادی برخوردار شود. از طرف دیگر، آخرین بررسی ها حاکی از آن است که استراتژی رقابتی مبتنی بر بازار خود نیز به تدریج در حال گذر است و چشم انداز استراتژیک رقابت در آینده مبتنی بر منابع خواهد بود. به عبارت دیگر در حالی که شرکتها امروزه موفقیت را در تبعیت و استفاده درست از قوانین، فرصتها و شرایط دیکته شده توسط بازار می دانند، استراتژی مبتنی بر منابع بر این موضوع تاکید دارد که منفعت و موفقیت بیشتر با اتکا بر مزیتها و منابع منحصر به فرد و قابل اطمینان شرکت و سرمایه گذاری به منظور توسعه و حفاظت از آنها حاصل خواهد شد.
البته منابع تولیدی مورد نظر تنها شامل سرمایه، زمین، ماشین آلات و تجهیزات نمی شوند، بلکه بنای تولید نسل آینده بر تاکید و توجه به اطلاعات، مدیریت دانش و توجه ویژه به مسئله آموزش افراد خواهد بود.
وضعیت به وجود آمده و تحولات صورت گرفته مذکور در حوزه فعالیتهای تولیدی، اگرچه خود حاصل به کارگیری گسترده و همه جانبه فناوریهای اطلاعاتی در این حوزه است، ولی در عین حال باعث توجه مضاعف سازمانها و شرکتهای تولیدی به مقوله اطلاعات و فناوریهای مرتبط با آن شده است. این تحقیق با هدف تبیین موضوع فوق به طور عام و تبیین بخش خاصی از آن به نام برنامه ریزی فرایند به کمک کامپیوتر صورت گرفته است. اهمیت این بررسی از آنجا ناشی می شود که چند سالی است در کشور، افزایش تعداد واحدهای تولیدی و به تبع آن تحقق نسبی فضای رقابتی باعث گردیده تا توجه تولیدکنندگان و شرکتهای صنعتی به کیفیت محصولات، افزایش سهم بازار و مسئله صادرات معطوف گردد. از همین رو به نظر مــی رسد دانستن تحولات صورت گرفته در بخشهای تولیدی جوامع پیشرفته می تواند در تعیین و شناخت بهتر مسیری که سازمانهای تولیدی و صنعتی کشور برای ارتقای توان رقابتی خود باید طی کنند موثر واقع شود. توسعــه های اخیر در حوزه فناوری اطلاعات به ویژه هوش مصنوعی و سیستم های خبره، وضعیت تولید در جوامع صنعتی را دگرگون ساخته است.
عصر فعلی را برخی عصر اطلاعات لقب داده اند. این نامگذاری شاید به این دلیل باشد که امروزه اطلاعات به جزء تفکیک ناپذیر زندگی بشر تبدیل شده است. اگرچه اطلاعات از دیرباز در زندگی بشر تاثیر بسزایی داشته و انسان برای تصمیم گیریها و طی طریق همواره محتاج به آن بوده است ولی آنچه که امروزه اهمیت آن را صدچندان کرده، شرایط نوین زندگی و افزایش سهم اطلاعات در آن است.
اختراع رایانه، امکان پردازش سریع و ذخیره حجم انبوهی از داده ها را فراهم آورد و پیشرفتهای بعدی در زمینه ارتباط بین رایانه ها و امکان تبادل داده بین آنها، تبادل و انتقال اطلاعات را در سطح وسیعی ممکن ساخت. این رویدادها به همراه سایر پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه الکترونیک و ارتباطات اعم از میکروالکترونیک، نیمه هادیها، ماهواره و روباتیک به وقوع انقلابی در زمینه نحوه جمع آوری، پردازش، ذخیره سازی، فراخوانی و ارائه اطلاعات منجر گردید که شکل گیری فناوری اطلاعات حاصل این رویداد بود.
براساس تعریف، فناوریهای اطلاعاتی مجموعه ای از ابزارها، تجهیزات، دانش و مهارتهاست که از آنها در گردآوری، ذخیـــــره سازی، پردازش و انتقال اطلاعات (اعم از متن، تصویر، صوت و…) استفاده می شود.
در این میان نقش ابزارهای رایانه ای و مخابراتی به وضوح مشخص است. این فناوری به سرعت در حال رشد است و فعالیتها و سرمایه گذاریهای انجام شده در این زمینه به ویژه پس از ظهور پدیده اینترنت، بسیار چشمگیر است. دامنه علوم مرتبط با آن بسیار گسترده و وسیع بوده و مباحثی نظیر علوم رایانه و مهندسی نرم افزار، مخابرات، هوش مصنوعی، سیستم های اطلاعاتی مدیریتی، سیستم های پشتیبانی تصمیم، مهندسی دانش، فناوری چندرسانه ای، مدیریت اطلاعات، امنیت داده و اطلاعات، داد و ستد و ارتباطات انسان – رایانه، ارتباطات گروهی مبتنی بر رایانه، روباتیک و پایگاههای اطلاعاتی اینترنتی را شامل می شود. پرتوهای این فناوری نوین بسیاری از زوایای زندگی انسان را فرا گرفته است و بسیاری از علوم و موضوعها را تحت تاثیر خود قرار داده است.
امروزه موارد استفاده فناوری اطلاعات را می توان در آموزش، مدیریت و سازمان، پزشکی، تجارت، امور نظامی، تولید و صنعت، تحقیقات، حمل و نقل، کنترل ترافیک و صنعت نشر به وضوح مشاهده کرد.
جستجو به منظور یافتن راهی بهتر برای تولید قطعات، همواره عامل محرک و اساسی در خودکارسازی یا اتوماسیون بوده است. تعویض نیروی کار انسانی با ماشین را می توان ابتدایی ترین مرحله خودکارسازی تولید دانست که حدوداً در سال ۱۷۷۵ میلادی به وقوع پیوست و انقلاب صنعتی نقش موثری در رابطه با آن داشت. دستگاه تراش و نقاله ها نمونه هایی از مکانیزاسیون ایجاد شده بودند. روند اتوماسیون، در سال ۱۹۵۲ با ساخت اولین ماشین NC در دانشگاهMIT وارد مرحله جدیدی شد که مشخصه بارز آن عبارت بود از جایگزینی کنترل انسانی با کنترل خودکار ماشین. نوعی از اتوماسیون قابل برنامه ریزی بود که عملیات آن به وسیله اعداد و نشانه ها کنترل می شد.
در دهه ۷۰، با ظهور رایانه های ارزانتر و کارآتر و پیشرفتهای الکترونیکی و مخابراتی، اتوماسیون های نقطه ای نیز به تدریج گسترش یافته و با پیوستن به یکدیگر تبدیل به اتوماسیون های گسترده تری به نام جزایر اتوماسیون شدند. جزایر اتوماسیون نشانگر مجموعه ای از زیرسیستم های یکپارچه خودکار شده در کارخانه هستند. سیستم های تولید انعطاف پذیر، سیستم مدیریت تولید، سیستم های یکپارچه جابجایی و انبارسازی مواد و سیستم های CAM وCAD نمونه هایی از جزایر اتوماسیون ایجاد شده هستند. انگیزه غایی، همانا خواست انسان برای افزایش هرچه بیشتر اتوماسیون در سیستم تولیدی به منظور دستیابی به بهره وری بالاتر است.
باادامه فعالیت و تحقیق بر روی جزایر اتوماسیون، این جزایر نیز به مرور توسعه پیدا کرده و شروع به همپوشانی و رقابت با یکدیگر کردند.
این مسئله به همراه جایگزینی تدریجی اندیشه سیستمـی و کل نگر به جای اندیشه جزء نگرانه، همچنین پیشرفتهـای صورت گرفته در زمینه فناوری اطلاعات باعث شد تا برخی به فکر یکپارچه سازی کلیـه عملیات تولیدی با یکدیگر بیفتند و به این ترتیب موضـوع «تولید یکپارچه رایانه ای» Computer Integrated Manufacturing = CIM)) مطرح گردید.
تولید یکپارچه رایانه ای اگرچه پایان تلاشهای محققان در خودکارسازی امور تولیدی و صنعتی نیست اما از آنجا که نمایانگر خودکارسازی و یکپارچه سازی کلیه فعالیتهای مرتبط با تولید به وسیله به کارگیری رایانه ها، روبات ها و شبکه های ارتباطی در درون یک کارخانه است دارای اهمیت بسیار زیادی است.
تولیدیکپارچه رایانه ای نوعی فناوری است که می تواند به هر صنعت وابسته شده و توسط آن صنعت هدایت شود، بدین معنی که هر صنعت برحسب مجموعه تجارب، نیازمندیها و موقعیتهای خاص خود، شرایطی ویژه برای تولید یکپارچه رایانه ای فراهم می آورد. از این رو، تعاریف و توصیفهای متفاوتی برای آن وجود دارد. در زیر نمونه هایی از توصیف های صورت گرفته ارائه شده است.
سیستم یکپارچه رایانه ای شامل رایانه ای کردن فراگیر و سیستماتیک فرایند تولیدی است. چنین سیستم هایی بااستفاده از پایگاه داده های مشترک، فعالیتهایی همچون طراحی به کمک رایانه، ساخت به کمک رایانه، مهندسی به کمک رایانه، انجام تست ها، تعمیرات و مونتاژ را یکپارچه می سازند.
(اسپریت، کمیسیون انجمن های اروپایی ۱۹۸۲) سیستم تولید یکپارچه رایانه ای عبارتست از به کارگیری یکپارچه اتوماسیون بر پایه رایانه و سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری به منظور مدیریت فعالیتهای سیستم تولیدی، از طراحی محصول تا فرایند تولیدی و نهایتاً توزیع به انضمام مدیریت تولید و موجودی و مدیریت منابع مالی.
(هارن و براون ۱۹۸۴) سیستـم تولید یکپارچه رایانـه ای، پردازنـده های مواد و اطلاعات است که سه زیر سیستم اصلی آنها عبارتند از: سیستم فیزیکی کارخانه، سیستم تصمیم و سیستم اطلاعاتی.
(مایر ۱۹۹۰) تولید یکپارچه رایانه ای عبارت است از علم و هنر خودکارسازی بااستفاده از یکپارچگی حاصل از فناوری اطلاعات در فرآیندهای تولیدی. (یومانز و همکاران ۱۹۸۶)
با کمی دقت در توصیفها و دیدگاههای مذکـور در مورد تولیـد یکپارچه رایانـه ای مـــی توان به نقش و اهمیت اطلاعـات و فناوریهای اطلاعاتی در تحقق سیستم تولید یکپارچـه رایانه ای پی برد. به بیان دیگر، می توان گفت که این سیستم در طی روند توسعه فناوری اطلاعات به مانند فعالیت مهمی در کنار آن ظاهر گردیده و گسترش یافته است.
برای بررسی نقش فناوری اطلاعات در این سیستم بهتر است که ابتدا دیدگاه مذکور کمی شفاف تر شود. همانگونه که هارن، براون و شیونان در کتابشان اشاره می کنند، درک مسئله این سیستم بستگی به زمینه تجربی و دیدگاه اشخاص نسبت به آن دارد. از این رو است که نگرشها و دیدگاههای متفاوتی در رابطه با آن وجود دارد که آنها در اثر خود به برخی از آنها اشاره کرده اند. آنچه در اینجا به عنوان ملاک در نظر گرفته می شود، دیدگاهی است که خودهارن و همکارانش در مورد این سیستم ارائه کرده اند. این دیدگاه که در شکل یک نشان داده شده است به لحاظ جامعیت و نگرش سیستمی، مناسبترین دیدگاه از بین دیدگاههای موجود به نظر می رسد .
ارتباط نشانگر یکپارچگی مجموعه عملیات و نیز نشاندهنده مدار بسته بازخورد اطلاعات هستند. به طور خلاصـه، مـی توان گفت که تولید یکپارچه رایانه ای به معنی یکپارچگی جزایر اتوماسیون مرتبط با عملیات اداری – مالی، پشتیبانی مهندسی، مدیریت تولید و عملیات مربوط به سطح اجرایی است. این فرایند به وسیله ارتباطات رایانه ای و تسهیلات ذخیره سازی داده ها انجام می شود.
در گذشته طراحی قطعات و محصولات به صورت دستی و بااستفـاده از میزهای بزرگ و ابزارهای نقشــــه کشی انجام می گرفت و نقشه ها غالباً برروی کاغذ ترسیم می شدند. به همین سبب طراحیها عموماً وقت گیر و پردردسر بودند. همچنین در صورت ترسیم اشتباه و یا تغییر طرح، اصلاح و رسم مجدد نقشه ها زمان زیادی را به خود اختصاص می داد. این مسئله در مواردی که محصول از قطعات متعدد و پیچیده برخوردار بود نمود بیشتری داشت. نگهداری نقشه ها و مراقبت از آنها نیز مسئله دیگری بود که هم فضای زیادی را می طلبید و هم زمان قابل توجهی را برای کدگذاریبایگانی و بازیابی مجدد به خود اختصاص می داد. بااین همه این نقشه ها تنها نمایانگر شکل و وضعیت هندسی و مکانی قطعات نسبت به یکدیگر آن هم به صورت دو بعدی بودند.
به تدریج با بکارگیری رایانـه در امر نقشــه کشی و ایجاد و توسعه نرم افزارهای CAD ، تحولی در امور طراحی به قوع پیوست. کاهش خطاهای طراحی و تولید، ایجاد تناسب میان نقشه و روشهای تولید، تشخیص آسان روابط اجزای قطعه در مرحله تحلیل، تسهیل در آمــاده سازی مستندات و بهبود یا افزایش استانداردهای طراحی از مزایای طراحی به کمک رایانه بودند.
امروزه باافزایش توان رایانه ها در ذخیره و پردازش داده و همچنین پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه فناوریهای اطلاعاتی به ویژه هوش مصنوعی، امکانات و قابلیتهای سیستـــم های CAD به طور چشمگیری افزایش یافته است. نرم افزارهای پیشرفتهCAD امروزی، امکان ایجاد مدلهای توپر سه بعدی را برای طراح فراهم آورده اند. این نرم افزارها با بهره برداری وسیع از تکنیــک های هوش مصنوعی و به لطف سیستم های خبره تعبیه شده در آنها، قابلیت تجزیه و تحلیل طرحها را نیز دارا هستند. به عنوان مثال آنها قادرند جرم طرح، حجم طرح و مرکز ثقل قطعات را محاسبه و تعیین کنند.
می توانند محل برخورد یا فصل مشترک قطعات مونتاژی را بررسی کنند و خواص مکانیکی قطعات نظیر تنش و یا جریان گرمایی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. برخی از این نرم افزارها می توانند حرکت قطعات را نیز مورد مطالعه قرار دهند و برخی دیگر قادرند نقاط و زمانهای بازرسی قطعه را تعیین سازند. آنها حتی پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز تولید محصول را به وجود می آورند. پایگاه مذکور شامل تمام اطلاعات مربوط به محصول از دید طراحی، از اطلاعات هندسی، لیست مواد و قطعات، مشخصات مواد و غیره گرفته تا اطلاعات اضافی مورد نیاز برای تولید می شود. سیستم های قدرتمندCAD فعلی، همچنین قابلیت تبادل اطلاعات با سیستم های بانک اطلاعاتی و انتقال داده ها به سایر نرم افزارهای تولیدی را نیز دارا هستند که این ویژگی، کارآیی آنها را به نحو چشمگیری افزایش داده است.
یکی دیگر از جزایر اتوماسیون ایجاد شده در زمینه تولید، سیستم طراحی فرآیند به کمک رایانه (Computer-Aided Process Planning=CAPP) است. این سیستم هـا بـه منظور انجام خودکار طراحی فرایند تولید قطعاتی که در گذشته توسط متخصصان روشهای تولیـدی انجام می گرفت ایجاد گردیده اند. این سیستم ها از نظر یکپارچـــــه سازی اهمیت بسیاری دارند چرا که یکی از نقاط کلیدی در ایجاد ارتباط میانCAD و CAM به شمار می روند. خروجیهای یک سیستم طراحی فرآیند عبارتند از: انتخاب عملیات مناسب و تعیین توالی عملیات مزبور بر روی قطعه، انتخاب ماشین آلات ضروری برای اجرای عملیات، تعیین ابزارآلات و فیکسچرها و همچنین دستورالعملهای اجرایی برای تنظیم دستگاه، مسیر حرکت ابزارها، پارامترهای عملیات نظیر سرعت، مدت، میزان بار و… البته باید خاطرنشان ساخت از آنجا که برنامه ریزی و طرح ریزی فرایند ساخت قطعات بسیار متکی به تجربه و قضاوت برنامه ریزان است، خودکارسازی کلیه فعالیتهای یادشده، کاری بس دشوار بوده و غالب سیستم های موجود طراحی فرآیند، توان اجرای تمامی فعالیتهـای فوق را ندارند، بلکه در اکثـر موارد تنهـا مــــی توانند خدمات پشتیبانی تصمیم گیری ارائه کنند.
نقش فناوری اطلاعات در سیستم طراحی فرآیند نیز بسیار مشهود است. به طور کلی در توسعه این نوع سیستم ها دو رویکرد مطرح است: ۱ – رویکرد بهبودی یا متنوع؛ ۲ – رویکرد مولد یا بنیادی.
در رویکرد بهبودی که اساس آن استفاده از فناوری گروهی و ابزارهای دسته بندی و کدگذاری است، از یک قطعه مرکب اصلی برای نشان دادن دامنه اشکال تولیدی در یک خانواده استفاده می شود. هرگاه که سیستم قطعه جدیدی را به عنوان عضوی از یک خانواده خاص شناسایی کرد، طرح ریزی فرآیند قطعه مرکب آن خانواده را به گونه ای اصلاح می نماید که بتواند طرح فرآیند آن قطعه جدید را ایجاد کند. سیستـم در این رویکرد، برای تعیین شکل قطعـات از تکنیک های طبقـه بندی قطعات استفاده کرده و آنها را با اشکال متناظـر در قطعات اصلی مطابقت مـــی دهد.
در رویکرد بنیادی، طرح فرآیند براساس اطلاعات موجود در پایگاه داده های تولید ایجاد می شود. در این رویکرد، سیستم طراحی فرآیند در شکل سیستـم های دانش – پایه و هوش مصنوعی و در برخی موارد نیز به صورت یک سیستمDSS عمل کرده و با دریافت اطلاعات جزئیات قطعه موردنظر، انواع عملیات تولیدی در دسترس و توانایی آنها برحسب دقت و تلرانس، تجربه مربوط به قطعات پیشین و… اقدام به طراحی فرآیند مناسب جهت قطعه می کند.
موضوع مورد بحث در تحقیق حاضر شرح برنامه ریزی فرآیند به کمک کامپیوتر و کاربرد الگوریتم ژنتیک برای این مهم می باشد.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:44
چکیده:
پیچیدگی، تنوع وحجم انبوه اطلاعات جغرافیایی ازیک سو و تواناییهای رایانه درعرصه اطلاعات ازسوی دیگر، فلسفه وجودی سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(جیآیاس) را تبیین میکند.
ازآنجاکه بخش عمده اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاههای مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، شامل اطلاعات مکانی وتشریحی است، مناسب ورود به سیستمهای اطلاعات جغرافیایی میباشد و میتوان این اطلاعات را آماده استفاده در این سیستمها نمود. پژوهش حاضر با این دیدگاه و با هدف بررسی کاربرد جیآیاس در ساماندهی مدارک علوم زمین موجود در مرکز انجام شده است. در راستای رسیدن به این هدف، پس ازگردآوری کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز مرتبط با علوم زمین از پایگاههای مرکز،کار تفکیک،کنترل، دستهبندی وکدگذاری آنها برای ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. به منظور ایجاد پایگاهی از اطلاعات فوق، با مجموعه دادهها، لایههای اطلاعاتی مربوطه تشکیل شد و به منظور نمایش، تشریح و انجام تحلیلهای لازم بر روی دادهها، مورد استفاده واقع گردید.
بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به دادههای مورد نیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن دادهها ونیز امکان استفاده از دادههای موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم میگردد. همچنین زمینهای برای شناساندن و معرفی قابلیتها و پتانسیلهای متعدد و در عین حال، تشخیص خلأهای مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد. نهایتاً بهمنظور تعمیم کاربرد این سیستم در ارتباط با دیگر اطلاعات موجود در پایگاههای مرکز (که به نحوی با موقعیت مکانی در ارتباطاند)، مدلی از فرایند انجام این طرح ارائه شده است.
مقدمه
(جیآیاس) یک سیستم اطلاعاتی است که پردازش آن بر روی اطلاعات مکان مرجع یا اطلاعات جغرافیایی است و به کسب اطلاعات در رابطه با پدیدههایی میپردازد که بهنحوی با موقعیت مکانی در ارتباطاند. بهکارگیری این ابزار با امکان استفاده در شبکههای اطلاعرسانی جهانی، یکی از زمینههای مناسب و مساعد در جهت معرفی توانها و استعدادهای کشور در سطح جهانی است.گسترش روزافزون شبکه کاربران این سیستمها از جمله نکات اساسی است که می تواند به قابلیتها و تواناییهای این سیستم بیفزاید.
در حال حاضر از این سیستمها بسته به نیازهای هر منطقه یا کشور در بخشهای مختلف (مانند مطالعات زیستمحیطی، برنامهریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری، تهیه نقشههای پایه، مدیریت کاربری اراضی، خدمات بانکی، خدمات پستی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب،گاز، و..) استفاده میشود و با گذشت زمان و توسعه سیستمها، کاربرد جیآیاس به کلیه بخشهای مرتبط با زمین گسترش یافته است.
مطالعه حاضر نیز با در نظرگرفتن مسائل فوق درصدد است ضمن معرفی بخشی از توانها و مزایای این سیستم در دسترسی سریع به اطلاعات، تحلیل اطلاعات به طور یکجا و با هم، بهنگامسازی، دقت و سرعت بالای عمل، و ….، کاربرد و نحوه استفاده از آن را در ارتباط با مجموعه اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاههای اطلاعاتی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران مورد بررسی قرار دهد و ارزیابی نماید.
تاریخچه ایجاد جیآیاس (مروری بر مطالعات انجام شده)
اولین نمونه از یک جیآیاس ملّی، جیآیاس کانادا[2] است که از اواخر1960 به این طرف به صورت پیوسته مورد استفاده قرار گرفته است. در دهههای 1970 و1980 میلادی پیشرفتهای قابل ملاحظهای در فناوری جیآیاس به وجود آمد، به طوری که عبارت «سیستم اطلاعات جغرافیایی» در مورد مجموعه ابزارهایی برای تحلیل و نمایش نقشهها و ادغام فنون و شیوههای آماری و نقشهای و کاربرد فراگیرتر آن، بویژه برای تحلیل تأثیرات وخط مشیهای دولتی به کارگرفته شد. در حالیکه سابقه فناوری جیآیاس درکشورهای غربی ازجمله کانادا وآمریکا به بیش از40 سال میرسد، فناوری جیآیاس در اغلب کشورهای جهان سوم بسیار جوان میباشد. از ویژگیهای جیآیاس در کشورهای غربی هماهنگی بین فناوری و آموزش وکاربرد آن است، درحالی که درکشورهای جهان سوم، ورود فناوری قبل از آموزش و مهارتاندوزی مربوط به آن صورت میگیرد.
در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی را در کشور آغاز کرد سازمان نقشهبرداری کشور بود که در سال 1369 براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهدهدار طرح به کارگیری این سیستم شد. این سازمان در حال حاضر مشغول تهیه نقشههای توپوگرافی 1:25000 از عکسهای هوایی با مقیاس 1:40000 میباشد و این فرصتی است برای تبدیل این نقشهها به ساختارهای رقومی و تأسیس پایگاه توپوگرافی ملی[3] که نیازهای کاربران را در زمینه جیآیاس برآورده میکند.
در همین راستا «شورای ملی کاربران سیستمهای اطلاعات جغرافیایی»[4] به منظور سیاستگذاری، برنامهریزی و هماهنگسازی فعالیتها در زمینه جیآیاس، تحلیل نیازمندیها و همچنین بهرهبرداری شایسته از کلیه ظرفیتهای علمی، فنی و نیروی انسانی در راستای ایجاد و به کارگیری جیآیاس و با توجه به وظایف سازمان نقشهبرداری کشور در خصوص تدوین و ایجاد سیستمهای اطلاعات جغرافیایی ملی، در دی ماه 1372 تأسیس گردیده است.
فعالیتهای اجرایی پروژه ایجاد سیستم اطلاعات جغرافیایی در وزارت صنایع و معادن، از فروردین 1371 آغاز گردید و هماکنون از این سیستم به طور گسترده در ارتباط با فعالیتهای آن استفاده میگردد.
از دیگر مؤسساتی که در زمینه این سیستم فعالیت میکنند میتوان شهرداری تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، و سازمان جنگلها و مراتع را نام برد. در دانشگاههای کشور تاکنون از این سیستم، چنان که باید، به عنوان یک فناوری با قابلیت بسیار بالا برای در اختیار قراردادن طراحی پروژهها و کاربرد آن در رشتههای مختلف استفاده نگردیده است.
در زیر به نتایج برخی از مطالعات انجام شده در این زمینه اشاره میگردد:
«پرهیزکار» (1376) در پایاننامه دکتری خود با عنوان «ارائه الگوی مناسب مکانگزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدلها و جیآیاس شهری» مشخص نموده است که جیآیاس، توانمندیها و قابلیتهای فوقالعادهای در جمعآوری، ذخیره، بازیابی، به روزکردن، کنترل، ادغام، تحلیل، مدلسازی و نمایش دادههای جغرافیایی به صور گوناگون دارد و میتواند متغیرهای کمی و کیفی متعدد و با ابعاد گسترده را در تصمیمگیریها و مدیریت شهری دخالت دهد.
«علی گلی» (1378) در تحقیقی دیگر با عنوان «طراحی سیستم اطلاعات منطقهای با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی در محیط شبکه اطلاعرسانی جهانی»، بدین نتیجه رسیده است که بهرهگیری از دادههای فناوریهای جدید مانند سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سیستم موقعیتیابی جهانی در سیستم اطلاعات منطقهای، بستر و زمینه مناسبتری را در جهت شناسایی مشکلات و توانهای مناطق فراهم میآورد.
چکیده ۳
مقدمه ۴
تاریخچه ایجاد جیآیاس (مروری بر مطالعات انجام شده) ۴
تعاریف جیآیاس ۶
عناصراصلی تشکیل دهنده سیستمهای اطلاعات جغرافیایی ۷
فرآیند تحلیل اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایی ۸
کاربردها و تواناییهای سیستمهای اطلاعات جغرافیایی ۹
روش و مدل پژوهش ۱۰
گردآوری اطلاعات ۱۰
۱٫ دادههای توصیفی ۱۱
۲٫ دادههای مکانی ۱۱
ایجاد پایگاه اطلاعات توصیفی ۱۲
خلاصه اقدامات انجامشده به کمک نرمافزارهای موجود ۱۳
توابع تحلیلی برروی اطلاعات ۱۴
۱٫ توابع تحلیلی برروی دادههای مکانی ۱۴
.۲٫ توابع تحلیلی بر روی دادههای توصیفی ۱۴
۳٫ توابع تحلیلی برروی دادههای مکانی وتوصیفی ۱۷
محصولات خروجی ۱۹
۱٫ نقشههای موضوعی ۲۰
۲٫ نمودارها ۲۱
۳٫ جداول ۲۲
۴٫ خروجیهای دیگر ۲۲
نتایج ۲۳
زمینههای گسترش و تقویت موضوع پژوهش ۲۴
منابع ۲۶
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:153
چکیده
با توجه به اینکه آموزش الکترونیکی ( E- Learning ) که زیرشاخه ای از آموزش از راه دور می باشد ، در دنیا مقوله ای نو تازه می باشد و مدت زیادی از تولد آن نمی گذرد ( حدودا از سال ۱۹۹۸ میلادی ) ، مباحث و موارد مربوط به آن هنوز کاملا تبیین نگردیده است . و منابع و مآخذ مورد نیاز بسیار ضعیف می باشند . علی الخصوص منابع فارسی زبان . در نتیجه خود بحث آموزش الکترونیکی ( E- Learning ) جای کار و مالعه فراوانی دارد .
متاسفانه بسیاری از کلاسها و برنامه های آموزشی که تحت عنوان آموزش از راه دور و آموزش الکترونیکی برگزار می گردند ، به دلیل ضعفهای ریشه ای تئوریک و عدم ایجاد زیرساخت های لازم ، کارایی لازم را نداشته و به هیچ وجه اهداف اساسی آموزش الکترونیکی را تامین نمی کنند . چرا که برخی از متولیان امور آموزشی فکر می کنند که با تایپ جزوات درسی و قرار دادن آنها در سایت اینترنتی و رفع اشکال اینترنتی و … می توان آموزش الکترونیکی راه انداخت و بدان افتخار کرد و البته منبع درآمدی هم ایجاد کرد . درصورتی که در آموزش الکترونیکی باید حتی مسایل روانشناسی آموزشی را هم در نظر گرفت.
به همین دلیل در این پروژه که کاربرد آموزش الکترونیکی در مهندسی معدن می باشد ، بیشتر به مباحث بنیادی آموزش الکترونیکی و امکان سنجی پیاده سازی آن در ایران پرداخته شده است . در ابتدابه تاریخچه مختصری از آموزش و استفاده از تکنولوژی در آن پرداخته شده است .
سپس تعریف و تشریحی واضح و کامل از این عنوان و اصطلاحات مختلف آن ، به عمل آورده شده .
فن آوری های مربوطه و روشهای پیاده سازی آن از دیگر مباحث مورد توجه در این پروژه می باشد.در
رابطه با کارایی و یا عدم کارایی و همچنین بررسی بلقوه آن در نیز مطالبی عرضه شده است .
در انتها نیز آموزش الکترونیکی در مهندسی معدن همراه با ارائه یک نمونه آموزش نرم افزاری درس اقتصاد معدنی مورد بحث قرار گرفته است .
فصل اول : کلیات
۱ – ۱ هدف
با پیشرفت دانش بشر و به تبع آن فن آوری زندگی و الگوی رفتاری انسان در جامعه دستخوش تغییرات چشمگیر و فوق العاده ای شده است.
تفاوت زندگی امروز با بطور مثال دو نسل پیش از این نیز عمدتا از این جا ناشی می شود. ارتباطات نیز که بطور اجتناب ناپذیری با تکنولوژی ادغام شده است نقش بسزایی در ایجاد تغییرات در الگوهای رفتاری انسان در زندگی داشته است.
بطور خیلی ساده می توان رد فن آوری را در اکثر صور زندگی دنبال کرد .امروزه به راحتی امکان دسترسی به کامپیوتر – یکی از سردمداران بزرگ فن آوری امروزی – در اکثر منازل وجود دارد. این بدان معناست که با کمی دانش اندک درباره استفاده از کامپیوتر و اتصال به شبکهای اینترنتی که کم و بیش اکثر مردم نیز این توانایی را دارا می باشند با دنیای جدیدی می توان آشنا شد که این قابلیت تا چند سال پیش وجود نداشت.
استفاده از اینترنت و انتقال آن به منازل و خصوصی شدن آن در این چند سال سرعت بسیار چشمگیری داشته است بطوری که برای مثال تا سال ۱۹۹۳ میلادی تعداد شبکه های متصل به اینترنت حدود ۳ میلیون بود ولی امروزه تقریبا حدود ۳۰۰ میلیون شبکه در سراسر دنیا به هم متصل می باشند واکتر مردمی که به کامپیوتر دسترسی دارند به اینترنت نیز دسترسی دارند.
پس می توان نتیجه گرفت که در دنیای اتباطات زندگی می کنیم و فرار از آن و کتمان آن کاری غیرممکن و غیرضروری می باشد.
حال باید دید که چگونه می توان صور مختلف فن آوری را شناسایی کرد و از آن بطور درست استفاده نمود.استفاده از اینترنت و ارتباط با دنیای IT یکی از راه های ممکن می باشد ولی به تنهایی شاید موثر و کارآمد نباشد.در اینجا وجود یک نیروی متخصص و کاردان می تواند بشدت مفید باشد.
همچنین وجود منابع و ماخذ معتبر نیز در تسریع و شناساندن عوامل مختلف یک پدیده تکنولوژیکی بسیار موثر است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۹
فصل اول : کلیات ۱۰
۱ – ۱ هدف ۱۱
فصل دوم : تعاریف و اصطلاحات ۱۳
۱ – ۲ تاریخچه ۱۴
۲ – ۲ معرفی ۲۴
۳ – ۲ تعاریف و اصطلاحات ۲۵
۴ – ۲ عناصر اصلی ۲۷
۵ – ۲ دو نوع آموزش از راه دور ۲۸
۶ – ۲ فرضیات اصلی آموزش از راه دور ۳۰
فصل سوم : مدیریت و برنامه ریزی ۳۱
۱ – ۳ برنامه ریزی آموزشی ۳۲
۲ – ۳ مدیریت آموزشی ۳۴
فصل چهارم : طراحی آموزش از راه دور ۳۷
۱ – ۴ زیر ساختهای آموزش مجازی ۳۸
۱ – ۱ – ۴ بررسی یک نمونه زیرساخت نرم افزاری ۴۳
۲ – ۴ عناصر طراحی ۸۳
۳ – ۴ حرکتهای ساختاری ۸۴
۴ – ۴ حمایت از نوآوری ها ۸۴
۵ – ۴ ایجاد مطالب برای آموزش از راه دور ۸۵
۶ – ۴ اهمیت نقش فن آوری در مقوله طراحی ۸۸
فصل پنجم : چشماندازهای برنامهریزی و مدیریت توسعه فنآوری اطلاعات در نظام رسمی آموزشی ایران ۹۰
۱ – ۵ بیان مسأله ۹۱
۲ – ۵ اهمیت برنامهریزی بلندمدت و متمرکز ۹۲
۳ – ۵ اهداف و رسالت توسعه فنآوری اطلاعات در آموزش و پرورش ۹۳
۴ – ۵ چشمانداز توسعه فنآوری اطلاعات در آموزش و پرورش ۹۴
۵ – ۵ دانشگاه آرمانی در هزاره سوم و توسعه اطلاعاتی جامعه دانایی محور ۹۵
۶ – ۵ آموزش در هزاره سوم ۱۰۱
۷ – ۵ بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش ۱۰۵
۸ – ۵ نگاهی به رابطه فناوری ارتباطات و اطلاعات با آموزش ۱۰۷
فصل ششم : بحث و نتیجه گیری ؛ ارزشیابی ۱۱
۱ – ۶ آیا آموزش از راه دور موثر است ؟ ۱۱۲
۲ – ۶ مزایای دانشگاه مجازی ۱۱۳
۳ – ۶ روشهای ارزشیابی ۱۱۸
۴ – ۶ ارزیابی های کیفی ۱۲۰
۵ – ۶ بررسی اجمالی دو دانشگاه اینترنتی ۱۲۲
۵ – ۶ پیشنهادات و نتیجه گیری ۱۳۰
فصل هفتم : آموزش الکترونیکی و مهندسی معدن ۱۳۱
منابع و ماخذ : ۱۵۱
فهرست کتاب ها ۱۵۲
فهرست سایت های اینترنتی ۱۵۳
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:38
چکیده:
با وجود مطالعات نظری نسبتا زیادی که در زمینه استفاده از نظامهای خبره و هوشمند در بازیابی اطلاعات صورت گرفته، اما به طور نسبی نظامهای بازیابی اندکی را میتوان مشاهده کرد که در آنها از قابلیتهای نظامهای خبره و هوش مصنوعی استفاده شده باشد. به تعبیر دیگر، در اغلب اینگونه نظامها، استفاده از الگوهای سنتی بازیابی اطلاعات نظیر منطق بولی قابل مشاهده است.. بررسی متون مرتبط نشان میدهد که اغلب پیشرفتها در این زمینه مرتبط با مفاهیم پردازش هوشمند متن، واسطهای هوشمند و عاملهای هوشمند بوده است. این مقاله سعی دارد به طور نظری میان اهداف مورد انتظار از نظامهای خبره و هوشمند و فرایند بازیابی اطلاعات ارتباط برقرار کند. در نهایت، با رویکردی کاربرمدار این موضوع مورد تاکید قرار میگیرد که ماهیت برخی فرایندها در بازیابی اطلاعات مرتبط با نیاز اطلاعاتی واقعی کاربر به گونهای پیچیده است که به دشواری میتوان نظامهای خبره و هوش مصنوعی را به طور کامل جایگزین آن کرد.
مقدمه
مقالات و متون متعددی در مورد مفهوم و کاربردهای نظامهای خبره و هوش مصنوعی نوشته شده است. با این حال، جستجو در ویرایش پیوسته (2004) پایگاه چکیده مقالات کتابداری و اطلاعرسانی (لیزا) نشان داد که به طور نسبی مقالات اندکی در خصوص کاربردهای عینی نظامهای خبره و هوشمند در بازیابی اطلاعات نوشته شده است. هدف مقاله حاضر، پاسخگویی به این سؤال است که آیا نظامهای خبره و هوش مصنوعی (هوشمند) را میتوان در نظامهای بازیابی اطلاعات مورد استفاده قرار داد و اگر چنین است کاربرد عینی آنها در اینگونه نظامها چگونه است. مروری بر تحقیقات انجام شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در این زمینه نشان میدهد که ابهامهایی در خصوص کاربردهای عینی فنآوریهای خبره و هوش مصنوعی در بازیابی اطلاعات مشاهده میشود. چه بسا، یکی از دلایل این امر انتشار متون و مقالاتی است که بیشتر بر جنبههای نظری تاکید داشتهاند. این موضوع توسط لنکستر و وارنر در کتاب” کاربرد فناوریهای هوشمند در خدمات کتابداری و اطلاعرسانی” برجسته شده است (لنکستر و وارنر، 2001، ص1). در واقع، این ابهام وجود دارد که آیا نظامهای مورد بحث در اینگونه متون و مقالات، به طور عینی به مرحله بهره برداری رسیدهاند و در پایگاههای اطلاعاتی حاوی انواع مختلفی از اطلاعات، برروی دیسک فشرده یا شبکههای پیوسته، مورد استفاده قرارگرفتهاند، یا اینکه تنها ساختار و عملکردهای آنها به طور نظری مورد بحث قرارگرفته است، یا در بهترین شکل، در قالب پیش نمون ارائه شدهاند. از طریق جدول 1 میتوان دیدگاهی کلان نسبت به مقالات مرتبط منتشر شده در مجلات حوزه کتابداری و اطلاعرسانی که در پایگاه لیزا نمایه شدهاند بدست آورد.
دو رویکرد را میتوان در خصوص کاربرد نظامهای خبره و هوشمند در متون مختلف مشاهده کرد. تعدادی از مؤلفان عقیده دارند که کامپیوتر میتواند به طور مجازی تقریبا هر کاری را که انسان انجام میدهد، شبیهسازی کند. نمونه بارز این ادعا را میتوان در طراحی برنامههایی که قادرند در سطح بسیار بالایی شطرنج بازی کنند، مشاهده کرد. برخی دیگر از مولفان، این ادعا را تا حدود زیادی اغراق آمیز میدانند و مدعی هستند که کامپیوتر هرگز نمیتواند اعمالی را انجام دهد که واقعا هوشمندانه باشند. حال این سؤال مطرح است فارغ از بحثهای جنجالی میان این دو طرز تفکر، در حال حاضر نظامهای خبره و هوشمند چه کاربردهای عینی را توانستهاند در بازیابی اطلاعات ایفا کنند و آیا ماهیت بازیابی اطلاعات به گونهای است که بتوان از نظامهای خبره و هوشمند برای بهبود عملکرد آن، یعنی همان بازیابی “بیشترین اطلاعات مرتبط با نیاز اطلاعاتی کاربر“، در یک پایگاه اطلاعاتی بهره جست. در اینکه کامپیوتر میتواند برخی امور (نظیر ذخیره و بازیابی حجم بسیار زیادی از اطلاعات یا انجام تجزیه و تحلیلهای آماری پیچیده)، را بهتر از انسان انجام دهد شکی نیست، اما باید به این پرسش نیز پاسخ داده شود که در مواردی که نیاز به تصمیمگیری مبتنی بر تجزیه و تحلیل نیاز اطلاعاتی کاربر و مطابقت آن با محتوای یک مدرک (انواع مختلفی از اطلاعات شامل متن، صوت و تصویر) موجود در یک نظام بازیابی اطلاعات است، آیا نظامهای خبره و هوشمند میتوانند بهبود اساسی را در فرایند تشخیص اینگونه مدارک با نیاز اطلاعاتی کاربران نهایی ایفا نمایند. تشخیص ربط خود از طریق کاربر یا متخصصان موضوعی با پیچیدگیهای فراوانی روبهرو است. به طور مثال، نیازهای اطلاعاتی و رویکردهای موضوعی افراد در رویاوریی با یک مدرک ممکن است متفاوت باشد. همچنین، حتی نیازی واحد از سوی یک فرد نیز ممکن است در زمانهای مختلف تغییر پیدا کند.
فرمت:word(قابل ویرایش)
جی پی اس :
یک سیستم راهبری و ،(Global Positioning Systems) جی پی اس یا سیستم موقعیت یاب جهانی
مسیریابی ماهواره ای است که از شبک های با حداقل ٢۴ ماهواره تشکیل شده است. این ماهوار هها به سفارش
وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شده اند. جی پی اس در ابتدا برای مصارف نظامی
تهیه شد ولی از سال ١٩٨٠ استفاده عمومی آن آزاد و آغاز شد.
خدمات این مجموعه در هر شرایط آب و هوایی و در هر نقطه از کره زمین در تمام شبان هروز در دسترس است
و استفاده از آن رایگان است.
علاوه بر جی پی اس، دو سیستم کمابیش مشابه دیگر نیز وجود دارد: سیستم گلوناس که دولت شوروی
ساخته و اکنون ب هدست کشور روسیه اداره م یشود و سیستم گالیله که کشورهای اروپائی آن را برای وابسته
نبودن به سیستم آمریکائی ج یپی اس ساخته اند.
قطب نماهایی که با نیروی مغناطیسی زمین جهت یابی م ی کنند، به تدریج جای خود را به گیرنده های
جی پی اس خواهند داد؛ جی پی اس، سامانه ای است که به کمک گروهی از ماهوار هها جهت یابی می کند.
ماهواره هایی که هرکدام در مدارهای خود به دور زمین در گردشند؛ این ماهواره ها با ایستگاه های ویژه ای بر
روی زمین در تماس اند و همواره موقعیت آن ها در فضا مشخص است. دستگاه گیرندهٔ جی پی اس شما، با
ارتباط با تعدادی از این ماهواره ها، فاصلهٔ شمارا تا آن ها تعین م یکند و سپس موقعیت دقیق شما روی زمین
بدست می آید.
در واقع اساس کار این سامانه، فرستادن سیگنا لهای رادیویی با فرکانس بالا و به طور پیوسته است که زمان
و مکان ماهواره را نسبت به زمین مشخص م یکند و یک گیرندهٔ جی پی اس روی زمین، با گرفتن این اطلاعات
از سه ماهواره یا بیشتر، آ نها را پردازش م یکند و موقعیت کاربر را در هر نقطهٔ زمین، در هر ساعتی از شبانه
روز و در هر وضعیت آب و هوایی به او نشان م یدهد.
هبساحم هب با چندین اندازه گیری متعدد، گیرنده سرعت، مدت زمان سفر، فاصلهٔ شما تا مقصد، مختصات
جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا)، زمان طلوع و غروب خورشید و ماه (در تقویم
نجومی)، تعداد ماهواره ها، زمان محلی و … م ی پردازد و آن را در اختیار کاربر قرار م ی دهد. به طور میانگین،
هشت ماهواره از 24 ماهواره، در اطراف هر نقطه از کرهٔ خاکی که باشید در آسمان گشت م ی زنند.
هرچه گیرندهٔ شما به ماهواره های بیشتری وصل شود، اطلاعات دقیق تری را برای شما محاسبه م ی کند.
جی پی اس، در ابتدا تنها استفادهٔ نظامی داشته است، ولی از سال 1980 به بعد تصمیم گرفته شد تا از آن در
فعالیت های غیر نظامی هم استفاده شود ؛ تا جایی که امروزه حتی در ماهی گیری و شکار هم مورد استفاده
قرار م ی گیرد. این ماهواره ها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شده اند.