فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:107
فهرست مطالب :
مقدمه
فصل اول- آشنایی با نرم افزار های مورد استفاده
PHP چیست ؟
PHP و مقایسه آن با Perl CGI
زبانها
تسهیلات توکار (Built-in facilities )
ساخت صفحات وب
اشکال زدایی PHP در مقایسه با Perl CGI
برای شروع کار با PHP چه نیاز داریم؟
توضیحات برنامه نویس در حین برنامه نویسی (Comments )
عملگرهای ریاضی در PHP
عملگرهای رشته ای در PHP
متغیرها در PHP
معرفی اپراتورهای منطقی
دستورات شرطی
مفاهیم ابتدائی Mysql
Where شرط.
استفاده از توابع در Select
دستور Delete
دستور insert
ایجاد Stored Procedure.
ایجاد دید VIEW
ایجاد کردن یک ستون محاسباتی با استفاده از قاب Grid
استفاده کردن از شرط Top n
نشان دادن سطرهای Top s
شرط WHERE
شرط WHERE BASIC
Query Analyzer
فصل دوم – تجزیه و تحلیل سیستم
شناخت سیستم و یافتن مسئله
ارائه راه حل
امکان سنجی
طراحی سیستم
فصل سوم – پیاده سازی
جداول پایگاه داده
برنامه نویسی
پیوست
مراجع و منابع
مقدمه:
امروزه گستردگی جوامع ، نیازهاو کثرت وابستگی مردم را به یکدیگر ،شرایط جدیدی را فراهم آورده که گذران امور با روش های سنتی را غیر ممکن می سازد.
بشر روزگارانی را گذرانده که به حداقل جمعیت بر روی کره زمین، زندگی کرده و تنها نیازش خوراک و پوشاک بوده است. گذشت زمان و افزایش نیاز ها و لزوم برقراری ارتباط بیشتر، موجب پیدایش زبان ایما و اشاره و سپس نقاشی و خط گردید.
بسیار زمان گذشت تا بشر نسبت به ثبت و ضبط منظور خودش ، در قالب کلمات نوشتاری اقدام کرد و حساب ها را ثبت نمود.
اکنون ارتباط آموزشی، اداری، تجاری و… هر کدام دنیایی از مفاهیم و اعداد و روابط را در درون خود دارد که بدون ثبت و ضبط دقیق و سازمان یافته آنها و بکارگیری علم و فن آوری، استفاده از آنها غیر ممکن است. آنچه در این پایان نامه ارائه می شود کوششی است برای سریعتر انجام شدن عمل امانت گرفتن کتاب از کتابخانه و همچنین کاستن از رفت و آمد های بیهوده.
پس از تعریف صورت پروژه، انتخاب ابزار و محیط مناسب برای پیاده سازی طرح مورد نظر، در اولویت قرار گرفت که بعد از مطالعات صورت گرفته، تصمیم گرفتیم که از زبان برنامه نویسی تحت وبPHP و زبان پایگاه داده MySql استفاده کنیم.
در فصل های مختلف این پایان نامه، مراحل طراحی و پیاده سازی سیستم کتابخانه الکترونیک شرح داده شده است.
در فصل اول به معرفی نرم افزار های مورد استفاده در این پروژه پرداختیم. در فصل دوم، امکان سنجی سیستم و مراحل دقیق طراحی سیستم بیان شده است. در فصل سوم جداول پایگاه داده و روابط بین آنها و تشریح کد، شرح داده شده است.فصل چهارم پیوست(نمایی از سایت)می باشد.
فصل اول
PHP
My sql
فصل اول- آشنایی با نرم افزار های مورد استفاده
PHP چیست ؟
PHP سال 1994 توسط Rasmus Lerdorf ایجاد شد و مخفف واژگان Personal Home Pages به حساب
می آید.
با گسترش قابلیت ها و موارد استفاده این زبان PHP در معنای Hypertext Preprocessor به کار گرفته شد. عبارت پیش پردازشگر (Preprocessor) بدین معنی است که PHP اطلاعات را قبل از تبدیل به زبان Html پردازش می کند.
مطابق مطالب سایت وب رسمی PHP که در آدرس http://www.php.net قرار دارد، PHP زبان اسکریپتی سمت سرویس دهندهHtml Embeded , Cross-Platform ,(Server-side) می باشد.
سمت سرویس دهنده بودن PHP بدین معناست که تمام پردازشهای این زبان بر روی سرویس دهنده (Server) انجام می گیرد. یک سرویس دهنده در حقیقت یک کامپیوتر مخصوص می باشد که صفحات وب در آنجا نگهداری می شوند و از آنجا به مرورگر وب کاربران منتقل می شوند.
منظور از Cross-Platform بودن این زبان این است که بروی هر سیستم و با هر سیستم عاملی از قبیل : Unix, Windows NT, Macintosh, Os/2 اجرا میشوند. توجه کنید که منظور از سیستم عامل، سیستم عامل هایی می باشند که بر روی سرویس دهنده نصب می شوند. PHP نه تنها قابلیت اجرا بر روی هر سیستم عاملی را دارا می باشد بلکه برای منتقل کردن برنامه های آن از یک سیستم عامل به سیستم عامل دیگر احتیاج بــه تغییرات اندکی خواهید داشت و حتی در بعضی از موارد بدون احتیاج به هیچ تغییری می توانید یک برنامه به زبان php را از یک سیستم عامل به سیستم عامل دیگر منتقل کنید. منظور از Html embeded بودن PHP این است که دستورات این زبان در بین کدهای html قرار می گیرند. بنابراین برنامه نویسی به زبان PHP کمی پیچیده تر از برنامه نویسی به زبان Html به حساب می آید.
PHP بر خلاف زبانهای برنامه نویسی (Programming Languages) یک زبان اسکریپتی (Scripting Language) می باشد به عبارت دیگر دستورات PHP بعد از رخداد یک رویداد (Event) اجرا می شوند. این رویدادها می توانند شامل ارسال یک فرم رفتن به یک URL مشخص و یا مواد دیگر باشند متداولترین زبان اسکریپتی زبان Java Script می باشد که معمولا برای پاسخ به رویدادهای کاربر در مرورگر وب بــه کار می رود تفاوت عمده Java Script با PHP در این است که Java Script یک تکنولوژی سمت سرویس گیرنده (Client-side) می باشد.
زبان هایی مانند Java Script یا PHP تفسیر شونده (Interpreted) نامیده می شوند. به عبــارت دیگر برای اجرا به یک مفسر مانند مرورگر وب احتیاج دارند. اما زبانهای برنامه نویسی مانند C یا Java بعد از ترجمه به زبان ماشین (Compile) به خودی خود قابل اجرا می باشند.
جدیدترین نسخه PHP نسخه 4 این زبان اسکریپتی می باشد و کلیه فایل ها و کدهایی که توی این وبلاگ ارائه میشه تحت این نسخه کار میکنند. اما یک مشکل هست که اکثر سرویس دهنده ها از نسخه 3 استفاده میکنند. تفاوت این دو نسخه PHP بسیار اندک هست و تغییرات مهم عموما در مسیر اصلاح عملکرد این زبان صورت گرفته شده است.
PHP و مقایسه آن با Perl CGI
امروزه با توجه به اینکه روز به روز بر تعداد میزبانهایی که PHP رو ساپورت میکنند افزوده میشود ، صحبت در مورد PHP و قابلیتهای آن در میان طراحان وب و برنامه نویسان زیاد است.
برای کسانی که فقط نامی از PHP شنیده اند و از تواناییها و مزیت های PHP آگاهی ندارند در این توضیحات PHP را به طور مختصر شرح میدهم و آن را با اسکریپتهای CGI مقایسه میکنم.
همان طورکه گفتیم PHP یک زبان طرف خادم (server side ) می باشد و ما میتوانیم برای ساخت صفحات دینامیک وب از آن استفاده کنیم. برای مثال مدیریت و ساماندهی اطلاعات دریافتی از یک form html با PHP بسیار آسان است.
زبانها
اگر با زبانهای C , C++ , Perl یا Java کار کرده باشیم یاد گرفتن زبان PHP میتواند مانند زنگ تفریح باشد! در واقع خیلی سریع میتوانید اسکریپت نویسی را با PHP شروع کنیم.
متغیرها در PHP مانند perl هستند (با پیشوند $ ) و انواع مختلف داده ها را میتوانند در خود ذخیره کنند. برای مثال $whatever میتواند انواع داده ها شامل رشته ای ، عددی و غیره را در خود نگه دارد.
تسهیلات توکار (Built-in facilities )
بر خلاف Perl که یک زبان همه منظوره است و شما میتوانید تقریبا هر برنامه ای را با آن بنویسید ، PHP از ابتدا با هدف اسکریپت نویسی برای صفحات وب درست شده ، از اینرو اسکریپت نویسی برای صفحات وب در PHP بسیار آسانتر از Perl می باشدبرای مثال میخواهیم از یک فرم در یک صفحه وب ایمیلی را به آدرس خودمان ارسال کنیم. به کمک Perl احتمالا کدی شبیه زیر را مینویسیم :
open ( MAIL,”|/usr/sbin/sendmail -t”);
print MAIL “To: myself\@mydomain.com\n” ;
print MAIL “From: visitor\@hisdomain.com\n” ;
print MAIL “Subject: Comments from Web Form\n\n” ;
print MAIL $mainmessage ;
close ( MAIL ) ;
اما همین برنامه در PHP به شکل زیر نوشته می شود :
mail ( “myself@mydomain.com”, “Comments from Web Form”,
$mainmessage, “From: visitor@hisdomain.com” );
این سادگی و روانی برای بقیه کارها هم صادق است ، مانند فرستادن یا بازیابی یک پرونده با FTP یا HTTP.همانطور که گفته شد این سادگی از آنجا ناشی میشود که PHP فقط برای برنامه نویسی برای صفحات وب طراحی شده است.
تسهیلات دیگر آن در اداره کردن input های یک form می باشد ، برای مثال یک فرم مانند زیر را در نظر بگیرید:
<input
type=text name=”dateofbirth”>
شما خیلی راحت و سریع می توانید به محتویات این فرم در متغیر $dateofbirth دسترسی داشته باشید. نیازی به تجزیه و تحلیل input های فرم نیست.
تمام فیلد ها در یک فرم به طور اتوماتیک به متغیرهایی تبدیل میشوند که شما خیلی راحت میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید.
دسترسی به پایگاه داده ها هم به همین شکل آسان و راحت است. کار با پایگاه های داده مانند MySQL, MSQL, Dbase, Oracle, InterBase, از قابلیتهای ذاتی (Built-in) PHP است . PHP حتی برای رمزنگاری MIME هم تابعی در نظر گرفته است. قابلیتها و تسهیلات PHP بسیار زیاد است .
ساخت صفحات وب
یک صفحه PHP میتواند شبیه کد زیر باشد :
<html>
<head><title>My First PHP Script</title></head>
<body>
<h1>My First PHP Script</h1>
<p>
Welcome, Internet user from IP address
<?echo $REMOTE_ADDR?>. Hope you like my first
PHP page.
</body>
</html>
توجه کنید که این دقیقا شبیه source صفحات وب می باشد مگر در موارد که دستورات PHP را شامل می شوند. این کد آدرس IP بیننده صفحه را مینویسد ، برای همین از دستور echo استفاده کرده ایم . متغیر محیطی وب سرور (environment variable) REMOTE_ADDR به صورت اتوماتیک با متغیری به همین نام در PHP شناخته میشود (مانند دیگر متغیرهای محیطی وب سرور). از اینرو نوشتن چنین
اسکریپتهایی بسیار آسان و لذت بخش خواهد بود!
اشکال زدایی PHP در مقایسه با Perl CGI
اگر شما اسکریپتهای نوشته شده را به صورت آنلاین آزمایش و اشکال زدایی میکنید PHP واقعا در این زمینه می درخشد!
هنگامی که اشکالی در یک اسکریپت Perl پیدا شود شما یک پیغام رمزگونه و نامفهوم (چیزی شبیه “500 Internal Server Error”) دریافت میکنید.اما وقتی که اسکریپت های PHP خود را به صورت آنلاین آزمایش میکنید ، هنگام مواجه شدن با اشکال پیغام خطا را با اشاره دقیق به شماره خط دارای اشکال میدهد و این برای اشکال زدایی خیلی کار ما را راحت میکند ، هر چند پیغام خطا گاهی اوقات کلی و نامفهوم است مانند “parse error”.
ولی در Perl پیغام خطای “Internal Server Error” می تواند از هر چیزی ناشی شود ، از اشتباه در syntax گرفته تا جا انداختن یک حرف یا upload کردن فایل در غیر text mode .اما اشکال زدایی به صورت آفلاین کاملا برعکس می باشد.بیشتر برنامه نویسان اعتقاد دارند که مفسر Perl هنگام مواجه شدن با خطا پیغام بهتر و مفید تری میدهد تا مفسر PHP که مثلا برای بسیاری از خطاها پیغام کلی parse error را میدهد که این امر هم با توجه به انتشار نسخه های جدیدتر PHP میتواند برطرف شود.
PHP یک زبان برنامه نویسی با کد باز (Open-Source) است که اگرچه در ابتدا صرفا جهت برنامه نویسی تحت وب تولید شد، امروزه کارآییهای فراوانی پیدا کرده است.php طبیعتا برای اجرا نیاز به یک برنامه سرویس دهنده وب (Web Server) دارد.
کسانیکه قبلا با PERL کار کرده اند و حالا قصد داشته باشند با PHP کار کنند، احتمالا در ابتدا به مشکلاتی بر خواهند خورد. آنچه به نظر من از خصوصیات خوب PHP بشمار می آید آن است که با وجود شباهت PHP با PERL، PHP پیچیدگیهای PERL را کمتر دارا می باشد. هرچند که قدرت PERL بر روی متن ها غیر قابل انکار است اما فراموش نکنید که PHP را صرفا برای محیط وب ساخته اند پس به اندازه کافی ( و حتی بیش از حد کافی ) امکانات کار با stringها را به شما ارائه خواهد کرد.
برای شروع کار با PHP چه نیاز داریم؟
PHP برای اجرا نیاز به یک Web-Server دارد. در دست ترین Web-Server برای ما احتمالا IIS خواهد بود، چرا که با استفاده از سی دی Windows قابل نصب است. در این توضیحات به شرح نصب IIS (یا وب سرورهای دیگر) نمی پردازیم. برای کسانیکه “Open Source” را پرستش می کنند شاید بهتر باشد از Apache به عنوان Web-Server استفاده کنند. (البته اگر از حق هم نگذریم Apache خیلی از IISبهتر است!)
اگر Web-Server مورد علاقه شما به درستی بر روی دستگاه شما نصب شده است، حالا نیاز دارید که PHP را بر روی آن نصب کنید. برای بدست آوردن کد PHP از آدرس http://www.php.net/downloads.php استفاده کنید.
طبیعتا برای مشاهده نتیجه اجرای فایلهای PHP نیاز به یک مرورگر وب (Web Browser) داریم که مسلما رایجترین آن Internet Explorer است. برای درست کردن هر فایل PHP هم نیاز به یک ویرایشگر ساده متنی داریم (مثلا Word pad یا Note pad ) توجه کنید که از ویرایشگرهای حرفه ای مانند Microsoft Word نمی توانید استفاده کنید زیرا این ویرایشگرها از کاراکترهای پنهانی فراوانی استفاده می کنند که در هنگام ذخیره فایل متنی این کاراکترها هم ذخیره خواهند شد که باعث عدم اجرای دستورات PHP می شوند.حالا یک کد ساده PHP می نویسیم.
حالا می خواهیم اولین کد PHP را با هم درست کنیم. ویرایشگر متن را باز کنید (مثلا Word pad) و در آن چنین بنویسید:
<?php
echo (“Hi! I am the first PHP script you have made!”);
?>
حالا فایلتان را با عنوان 1st.php و در Web Server Local Folder ذخیره نمایید (اگر از IIS استفاده می کنید این فولدر در درایوی که Windows را در آن نصب کرده اید، با نام Inetpub وجود دارد. در داخل آن فولدر دیگری به نام wwwroot وجود دارد که باید فایلمان را در آن بریزیم.)
حالا مرورگر وب خود را باز کنید (مثلا Internet Explorer) و در قسمت آدرس آن ابتدا //:http و سپس نام کامپیوتر خود و یا آدرس IP آن را تایپ نمایید (نام کامیوتر را در Control panel/System/Network Identification و IP را در صورتیکه تعیین کرده باشید در قسمت Command Prompt و با اجرای دستور ipconfig می توانید مشاهده کنید) و پس از یک Backslash (/) نام فایل (1st.php) را تایپ نموده و Enter را بزنید. بعنوان مثال نام کامپیوتر من اگر arash است. پس باید در قسمت آدرس مرورگرم خط زیر را بنویسم:
باید کد PHP خود را در داخل تگ <?php ?> قرار دهید. البته می توانید از روشهای دیگر نیز استفاده کنید اما متداولترین روش همین است.
دستور ()echo در PHP وظیفه چاپ در خروجی را بر عهده دارد.می توانستیم همین کد را با کمک تگهای HTML و بصورت زیر نیز بنویسیم:
<html>
<body>
<?php
echo (“Hi! I am the first PHP script you have made!”);
?>
</body>
</html>
در هر صورت خروجی برنامه به همان صورت که گفتیم خواهد بود. تا یا بصورت یک email خصوصی و یا در قالب یک مقاله پاسخ شما را بدهم.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:115
فهرست مطالب:
عنـوان پروژه
بیان ضرورت های طراحی
بیان اهـداف طراحی
تعریف فرهنگ
حوزه بنـدی فضاهای مورد نیاز و مخاطبین هر حوزه
مبانی طراحی معماری و پـروژه
فصل اول: مطالعات پایه
بخش اول : ارتباط و کتابخانه
تعریف ارتباط
ارتباط و هوشیار سازی اجتماعی
کتابخانه و فرایند ارتباط
کتابخانه، نهادی اجتماعی
کارکردها و مسئولیت های اجتماعی کتابخانه
نقش کتابخانه در سواد آموزی
بخش دوم: فرهنگ
فرهنگ در لغت
تعریف فرهنگ
فرهنگ عمومی
اجزای فرهنگ یک جامعه و نقش کتابخانه
بخش سوم: کتاب
تعریف کتاب
پیدایش خط و چگونگی سیر تحول آن
تاریخ پیدایش خط
ابزارها و وسایل ضبط و انتقال دانش
ابزارها و وسایل ضبط و انتقال دانش تا قبل از اختراع چاپ
سنگ نبشته
لوح فلزی
لوح گلین
لوح چوبین
طومار پاپیروس
طومار چربین
کتاب پوستی
کتاب کاغذی
ابزارها و وسایل ضبط و انتقال دانش از اختراع چاپ تا کنون
مواد غیر چاپی- رسانه های غیر چاپی
تعریف کتابداری
فلسفه کتابداری
بخش چهارم : تاریخچه کتابخانه
کتابخانه های مصریان
کتابخانه های یونان
کتابخانه های روم
کتابخانه های چین باستان
دوره تحول تعلیم و تربیت و ایجاد دانشگاهها
دوره رنسانس
دوره پس از اختراع چاپ
کتابخانه های دوران معاصر
سیر تحول کتابخانه های ایران
کتابخانه های ایران باستان
کتابخانه های اسلامی
فصل دوم : مطالعات زمینه
کتابخانه ها در ایران
بررسی آماری کتابخانه های عمومی شهر مشهد
اهمیت توسعه کتابخانه های عمومی در مشهد
موقعیت جغرافیایی شهر
شرایط اقلیمی
موقعیت جغرافیایی
رطوبت نسبی
میزان بارندگی
یخبندان
تابش خورشید
جهت وزش باد
مشهد پیش از اسلام
سابقه تاریخی شهر و بررسی روند توسعه فیزیکی
شناخت شهر
بررسی کالبدی شهر
بافت سنتی
بافت میانی
بافت شطرنجی
بافت شطرنجی با تراکم زیاد
بافت شطرنجی با تراکم متوسط
بافت شطرنجی کم تراکم
الگوی آپارتمانی
مطالعات جمعیتی شهر
فصل سوم : مطالعات تکمیلی
بخش اول: کتابخانـه
اهمیت کتاب و کتابخانه و تأثیـر مطالعه در روند تکامل جامعه از دیـدگاه اسلام و قرآن
تعریف کتابخانـه
اهداف و معیارهای تفکیک انواع کتابخانـه ها
کتابخانـه ی ملی
کتابخانـه ملی جمهـوری اسلامی ایران
اهـداف کتابخانه ملی ایران
کتابخانـه ی دانشگاهی
ارائه خدمات اطلاع رسانی مناسب در سطح دانشگاه و خارج از آن.
کتابخانـه ی عمومی
کتابخانـه های عمـومی ایران
کتابخانـه ی تخصصی
کتابخانـه ی آموزشگاهی
انواع دیگر کتابخانـه ها در ایران
بخش دوم : انواع خدمات کتابخانه
خدمات فنی
خدمات عمومی
اهمیت و کاربرد
نگاهی به روابط عمومی و ارتباطات
مدیریت کتابخانه
شاناساندن کتابخانه
شناخت کتابخانه های عمومی
بررسی چند نمونه ازخدمات عمومی کتابخانه ها
نشستها و همایش ها
نمایشگاه کتاب
قصه گویی و کتاب خوانی
معرفی کتاب
سخنرانی
انواع مواد دیداری – شنیداری و رایانه ای در کتابخانه ها
مواد دیداری
مواد شنیداری
مواد دیداری- شنیداری
کتابدار
کتابدار در کتابخانه های عمومی
بخش سوم : ساختار کتابخانه
معماری ساختمان کتابخانه
وظیفه وطرح
پیشرفت های تاریخی
قرون هفدهم و هجدهم
دوره جدید
اصول طراحی فضاهای داخلی کتابخانه
استانداردهای تجهیزات و وسایل فضاهای کتابخانه
وسایل ویژه فضاهای مطالعه
آرایش فضاهای مطالعه
فصل چهارم : مطالعات تطبیقی
بخش اول : کتابخانه عمومی یوسرا، مادرید
بخش دوم : کتابخانه مرکزی سیاتل
OMA -فتر معماری رم کولهاوس
نتایج
بخش سوم : کتابخانه ملی ایران -طرح مهندسان مشاور نقش جهان پارس
بخش چهارم : کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
بخش پنجم :جمع بندی و تحلیل نهایی اطلاعات
جمع بندی مطالعات پایه
جمع بندی مطالعات زمینه
جمع بندی مطالعات تکمیلی
جمع بندی مطالعات تطبیقی
فصل پنجم : معرفی و آنالیز سایت
فصل ششم : مبانی برنامه فیزیکی
بخش اول: مبانی برنامه فیزیکی
جمعیت مخاطب
ضوابط ومقررات
سرانه های پیشنهادی کاربردی های اصلی
کاربری های فرهنگی شهر مشهد
ضوابط و مقررات کاربری فرهنگی
مقررات محدودیت ارتفاع
ضوابط و مقررات عمومی ساختمانی
نورگیری فضاها
ضوابط زیر زمین
ضوابط پارکینگ
ضوابط پلکان
ضوابط آسانسور
ضوابط آتش نشانی
ضوابط و مقررات زلزله
ضوابط و مقررات خاص
تجزیه و تحلیل ضوابط و پیشنهاد ضابطه
طرح جامع فیزیکی
بخش دوم:برنامه فیزیکی پروژه
حوزه ها و بخش های کلی کتابخانه
حوزه کتابخانی
کتابخوانی بزرگسالان
کتابخانه کودکان و نوجوانان
کاربرد فضا
اجزاء فضا
ویژگی های فضا
بخش سمعی و بصری
بخش نشریات
میدانچه اطلاع رسانی
کلاسهای آموزشی
حوزه تجاری – نمایشگاهی
فروشگاه کتاب و سایر محصولات فرهنگی
نمایشگاه کتاب
پارکینگ
منابع
عنـوان پروژه:
عنوان پروژه، طراحی کتابخانه عمومی است. این نوع کتابخانه ها، بر خدمات اجتماعی در سطح شهر تأکید می کند.
در ایجاد کتابخانه عمومی، فرض بر این نهاده می شود که یک انسان هر چه بیشتر بداند فرد مفیدتری به حال جامعه خود خواهد بود و از این رو برای همه افراد یک جامعه باید امکاناتی فراهم آورد تا مطابق نیازهای خویش، خواندن آنچه را به حال خود مفید می دانند، در دسترس داشته باشند.
بیان ضرورت های طراحی
کتابخانه گردآورنده تلاش های فرهنگی، هنری، علمی و فنی بشر و قلب نظام اطلاع رسانی یک جامعه است. و با توجه به جایگاه محوری ارتباطات و اطلاع رسانی در تمدن کنونی کتابخانه نهادی است که در عین حفظ میراث دیروز نقشی فعال در شکل دادن به امروز و تغییر جامعه به سوی فردای متعالی دارد. و به این اعتبار کمتر نهادی را می توان یافت که چنین پیوند اساسی با وضع حال و سرنوشت آینده نسبتاً دور یک ملت داشته باشد.
شهر مشهد به عنوان یکی از کلان شهرهای کشور، در مقاطع مختلف تاریخی علاوه بر مؤثر بودن در سرنوشت کشور، به عنوان کانون علم و ادب زادگاه اندیشمندان بسیاری بوده است.
ولی با این وجود به دلیل کمبود مراکز فرهنگی اجتماعی، این استان همواره از فقر فرهنگی اجتماعی زیادی رنج می برد.
تا جائی که برای انجام یک مطالعه جامع و مناسب برای یک موضوع، نمی توان حتی یک کتابخانه و یا مرکز فرهنگی مناسب را انتخاب نمود و برای به دست آوردن کوچکترین اطلاعات در هر زمینه ای، نیاز به صرف وقت و هزینه زیادی است که از عهده اغلب
دانش پژوهان و دانشجویان خارج است.
از سوی دیگر دور افتاده بودن شهر نسبت به مراکز علمی و فرهنگی کشور، کار سفر کردن به این شهرها را مشکل کرده است و باید زمان و هزینه زیادی صرف آن کرد. لذا توجه به ساخت مراکز فرهنگی، آموزشی و اطلاع رسانی در این منطقه، علاوه بر تبدیل شدن آن به کانون علم و فرهنگ در شرق کشور، می تواند زمینه ساز تقویت و پیشرفت سیستم آموزشی گردد.
از جنبه دیگر، وجود مراکز دانشگاهی و تعداد زیاد دانشجویانی که دسترسی به منابع اطلاعاتی جدید و دست اول، یکی از حقوق اولیه آنان است، ضرورت وجودی این مسئله را بارزتر می کند.
از سوی دیگر به منظور صرفه جویی در وقتی که در مسیر رفت و آمد چند کتابخانه اصلی شهر صرف می شود، پیشنهاد می شود کتابخانه هایی در مناطق مختلف شهر ساخته شوند تا علاوه بر رفع نیاز علاقه مندان، مکانی برای ترغیب سایرین به این مهم باشند.
به طور قطع وجود کتابخانه های بزرگ و مجهز با مقیاس کارکردی شهری و حتی فراشهری، با توجه به موقعیت شهر مشهد، برای تأمین نیازهای عملی، فرهنگی و … اقشار مختلف، الزامی است.
اما با توجه به نیاز جامعه امروز که تقویت فرهنگ مطالعه در میان توده مردم است، شاید بهتر باشد علاوه بر تجهیز هر چه بیشتر کتابخانه تخصصی، در فکر ایجاد کتابخانه هایی با فضایی هماهنگ و آمیخته با فضاهای شهری و زندگی روزمره توده مردم به منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی باشیم.
بیان اهـداف طراحی
در این پژوهش جهت خلق یک پروژه معماری سعی بر این است که با تأمل و تحقیق پیرامون مباحث نظری موضوع امکان نگاهی عمیق تر و صحیح تر را فراهم آوریم سعی بر این است که این جستجو زمینه ساز خلق فضایی با هویت گردد در یک ساختار کلی تلاش خواهد شد جهت:
به نظر می رسد چیزی که به عنوا وجه تمایز در این پروژه مدنظر قرار خواهد گرفت توجه خاص به بحث جایگاه فرهنگ و اصولاً فلسفه وجودی چنین فضاهایی است.
وجود کتابخانه هایی که جایگاه فرهنگی و اجتماعی خود را حفظ کرده اند، در کنار تکنولوژی جدید منطقی به نظر می رسد. در این مجموعه توازنی بین مواد کاغذی منتخب، ارزشمند و پرمخاطب، در کنار منابع الکترونیکی جامع و قابل دسترس، شدیداً مورد نیاز است.
توجه به این مسئله تقریباً تمام تعاریف و روابط را در معماری این پروژه تحت تأثیر قرار خواهد داد و با تمرینی جدید در واقع سعی خواهیم کرد جهت ماندگاری فضا لباس زمانه را بر تن موضوعی بپوشانیم که بی شک جایگاه عظیم و متعالی خویش را در جوامع انسانی حفظ خواهد کرد.
تعریف فرهنگ
ای بی تینور استاد انسان شناسی دانشگاه آکسفورد در سرآغاز کتابش فرهنگ بدوی تعریف زیر را از فرهنگ ارائه می دهد.
«فرهنگ یا تمدن در مفهوم گسترده و قوم نگارانه آن کلیت پیچیده ای است که شناخت اعتقاد، هنر، اخلاقیات، قانون، آداب و رسوم سایر توانمندیها و عادت هایی را که انسان به عنوان عضوی از اجتماع قرار می گیرد شکل می دهد.
بر این اساس فرهنگ را می توان مجموعه به هم پیوسته ای از باورها، آیین ها، قوانین، اشکال گوناگون دانش و هنر و مانند آن تلقی کرد که تک تک افراد به عنوان اعضاء جامعه ای ویژه آن را فرا می گیرند و می توا با روش علمی به بررسی آنها پرداخت. این باورها، و آیین ها … کلیت پیچیده ای را می سازند که خاص جامعه ای ویژه است و آن را از سایر جوامع متمایز می سازد. شناخت فرهنگ هر جامعه مستلزم توجه به جنبه های پیشین و کنونی است؛
جنبه های پیشین؛ فرهنگ، آداب و رسوم و سنت ها را باز می تاباند و جنبه های کنونی، فرهنگ نو و ویژگی های آن را که در جامعه تبلور می یابد به ما می شناساند.
فصل اول
مطالعات پایه
بخش اول : ارتباط و کتابخانه
تعریف ارتباط
ارسطو فیلسوف بزرگ یونانی شاید اولین دانشمندی باشد که 2300 سال پیشنخستین بار در زمینه ارتباط سخن گفتن . او در کتاب مطالعه معانی بیان که معمولا آن را مترادف ارتباط می دانند، در تعریف ارتباط
می نویسد:
“ارتباط عبارت است از جستجو برای دست یافتن به کلیه وسایل و امکانات موجود برای ترغیب و اقناع دیگران”
در فرهنگ و بسترcommunication عمل ارتباط برقرار کردن تعریف شده ودر توضیح فارسی آن معادل هایی نظیر رساندن ،بخشیدن، انتقال دادن ، آگاه گردن ،مکالمه و مراوده استفاده شده است.در فرهنگ لغت در مورد لغت فوق اضافه شده که عمل برقرار کردن ارتباط می تواند از طریق کلمات، حروف ، پیام ها ، مکاتبه ها و دیگر راهها انجام گیرد.
به دلیل گسترده بودن دانش ارتباطات و از طرفی تغییر نگاه بشر به مقوله ارتباط در زمان های متفاوت ، تعریف مشخس و ثابتی از آن وجود ندارد و در هر رشته ، متناسب با مبانی شناختی مربوط به آن تعریف میشود.
ارتباط و هوشیار سازی اجتماعی
با وجود برداشت های تازه مطالعات ارتباطی، آثار متعلق به دیدگاه قدیمی این مطالعات که ارتباط را به عنوان وسیله انتقال اطلاعات ، مورد نظر قرار می دهد باقی مانده است. در مجموع گرایش عمومی ارتباط گران و کارگزاران اجتماعی ، متخصصان آموزش ، کارشناسان تبلیغات بازرگانی و سیاست گزاران، همچنین برای ارتباط جهشی و انگیزش فکری استوار است.
در کشورهای جهان سوم این برداشتها از نتایج طبیعی دیدگاه غربی توسعه اجتماعی لست که راه پیشرفت این کشورها را در نوسازی آنها معرفی می کند.
در دو دهه اخیر ، عده زیادی از دانشمندان و متخصصان ارتباطی کشورهای غربی و جهان سوم به باز نگری نظریه ها و الگوهای حاکم غربی در زمینه رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی و نیز نقش ارتباطات در نوسازی کشورهای عقب مانده پرداخته اند و جنبه های منفی آن را یادآوری کردند.
اصول پنج گانه پائولو فریره برای نظام جدید پیشنهادیش که وی آن را آموش عمومی معرفی می کند عبارتند از :
تحت تاثیر پژوهش های پائولو فریره و همچنین ایلیچ : نویسنده معروف کتاب آموزش بدون مدرسه عده دیگری از اندیشمندان انتقاد گر معاصر، بسیاری از متخصصان ارتباط ، به این نتیجه رسیده اند که ارتباط را به عنوان فراگردی جدا نشدنی از سایر فراگردهای اجتماعی و سیاسی ضروری برای توسعه و استقلال ملی باید مورد نظر قرار دهد.
این امر به توسعه فضاهای فرهنگی و کتابخانه ها و همچنین ترغیب مردم به کتابخوانی همراه است و تنها بدین شکل آموزش بدون مدرسه ممکن می شود.
اندیشمندان انتقاد گر جهان سوم معتقدند که برای مقابله با عوارز تبعیض آمیز شیوه های نو سازی غربی که فقط به قشر های مرفه اجتماعی توجه دارند و و اکثریت افراد را در شرایط فقر و محرومیت نگاه می دارند ، باید سازماندهی وسیع اجتماعی را به ترتیبی که تمام قشرهای محروم جامعه را در بر گیرد ،گسترش داد و از این طریق برای تسهیل اقدامات دسته جمعی توسعه بخشی ، گروههای قدرتمند پدید آورد .
کتابخانه و فرایند ارتباط:
کتابخانه و فرایند ارتباط حاصل ضروریات واقعی تمدن امروزی بوده است که اینک خود به یک واحد ضروری بافت اجتماعی شده است.
فرایند ارتباط از سه بخش : منبع ( در این مرحله ، همه فعالیت های مرتبط با خلق اثر صورت می گیرد.) کنال ارتباطی ( در این مرحله ، فرایند انتقال پیام اتفاق می افتد.) و مقصد ( دریافت کننده) تشکیل می شود.اما جایگاه کتابخانه در فرایند ارتباط ، در کدام بخش معنا می یابد؟ به یک معنا می توانیم کتابخانه را منبع اطلاع بدانیم. بسیاری از کسانی که از کتابخانه ها استفاده می کنند کتابخانه را به همین معنا می گیرند و گفته های این افراد در موقع اشاره به کتابخانه ها گواه همین مطلب است.
یک کتاتبخانه باید انبوح عظیمی منبع و کارمند داشته باشد تا این منابع را سازمان بخشد و نباید از یاد برد که همواره به عوامل بیرون از سازمان خود نظیر صنعت نشر و وضعیت سیاسی ، اجتماعی حاکم بر جامعه (عناصر ایجاد کننده اصطکاک مسیر در فرایند ارتباط ) وابسته است .
کتابخانه مسئول ساختن ، اضافه کردن و نگهداری فهرست خویش است. فهرست کتابخانه اعم از اینکه به شکل برگه باشد یا به شکل پیوسته (کامپیوتری) معرف وجود کتابخانه است و نشان دهنده مایملک آن. امروزه اقدام های زیادی در زمینه بسط و گسترش کتابخانه ها بعنولن منبع اطلاعاتی انجام شده است که نقش این واحد ضروری اجتماعی را در جایگاه منبع اطلاعاتی در فرایند ارتباط افزایش می دهد.
اسفاده از ماهواره های اطلاعاتی به منظور اتصال منابع کتابخانه های جهان به یکدیگر و امکان استفاده دانشپژوهان از منابع کاملتر از جمله این تلاش ها است.
کتابخانه، نهادی اجتماعی
کتابخانه همیشه بعنوان نهادی پرورشی و گاه مذهبی و دینی در خدمت جوامع بشری بوده و سبب رشد و توسعه فرهنگ ها و ارزش ها گردیده است.بدین معنا که از ابتدای شکل گیری اجتماع و بوجود آمدن خط و استفاده از رسانه های مختلف برای مکتوب کردن دانش و حافظه بشری ، کتابخانه جزء لاینفک جوامع بشری محسوب می شود. با توجه به ویژگی های نهاد، نهاد کتابخانه دارای این ویژگی ها است:
پروژه طراحی سایت فروش کتاب ( کتابخانه آنلاین )
با ویژوال استدیو 2010 و تکنولوژی asp.net
امکانات سایت :
1-امکان لیست کردن کتب بر اساس عنوان کتاب ها ( هنری - پزشکی - تاریخی - کامپیوتر - رمان و داستان و ..)
2- امکان search بر اساس عنوان کتاب ها
3-امکان عضو گیری و ورود ثبت نام در سایت
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:128
به همراه تمام ضمائم نظیر چکیده به زبان انگلیسی ، نمودار ها و ...
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………..1
1- معرفی پژوهش
1-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………3
1-2- بیان مساله……………………………………………………………………………………………………………………………4
1-3- اهمیت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..5
1-4- اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….5
1-5- سئوالات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….6
1-6- تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………………………….6
1-7- متغیرهای اساسی پژوهش …………………………………………………………………………………………………….8
2- مبانی نظری پژوهش
2-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………10
2-2- تاریخچه کاربرد فناوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………..11
2-2-1- از ابتدا تا قرن 18……………………………………………………………………………………………………………12
2-2-2-نخستین کتابشناسیها…………………………………………………………………………………………………………13
2-2-3-قرن هجدهم …………………………………………………………………………………………………………………..13
2-2-4- قرن نوزدهم ………………………………………………………………………………………………………………….13
2-2-5- دکومانتاسیون بعد از 1958………………………………………………………………………………………………14
2-2-6- عصر حاضر…………………………………………………………………………………………………………………..15
2-2-7- نقش ارتباطات ……………………………………………………………………………………………………………..16
2-3- اهمیت فناوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………16
2-4- فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه ……………………………………………………………………..17
2-4-1- زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه……………………………………………………20
2-5- فناوری اطلاعات و کتابخانه ها…………………………………………………………………………………………….23
2-5-1- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها و خدماتشان ……………………………………………………………..25
2-5-2-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ……………………………………………………………………..27
2-5-2-1-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی جهان ……………………………………………………….27
2-5-2-2- فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران ………………………………………………………..28
2-5-3- زیرساخت های فناوری اطلاعات در کتابخانه ها…………………………………………………………………30
2-5-3-1- زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران …………………………………………31
2-6- مروری برمطالعات انجام شده ……………………………………………………………………………………………..33
2-6-1- پژوهشهای انجام شده در ایران ………………………………………………………………………………………..33
2-6-2- پژوهشهای انجام شده درخارج ……………………………………………………………………………………….34
3- روش پژوهش و گردآوری اطلاعات
3-1- جامعه آماری پژوهش………………………………………………………………………………………………………….37
3-2- روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..37
3-3- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………….37
3-4- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………………..37
4- یافته های پژوهش
4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………39
4-2- نیروی انسانی……………………………………………………………………………………………………………………..42
4-3- امکانات و تجهیزات …………………………………………………………………………………………………………..52
4-4- بودجه و امکانات ……………………………………………………………………………………………………………..74
4-5- شرایط سازمانی …………………………………………………………………………………………………………………79
4-6- دیدگاه مدیران …………………………………………………………………………………………………………………..85
5 – بحث و نتیجه گیری
5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………98
5-2- خلاصه یافته ها………………………………………………………………………………………………………………….98
5-3- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………….107
5-4- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………….109
5-5-پیشنهاد برای پژوهش های آتی……………………………………………………………………………………………110
پیوست ها
پیوست یک (پرسشنامه مدیران)…………………………………………………………………………………………………..113
پیوست دو(پرسشنامه کتابداران)…………………………………………………………………………………………………..120
پیوست سه: (آدرس پستی، تلفن و وب سایت واحدهای دانشگاهی منطقه پنج )………………………………..122
منابع و ماخذ
منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………124
منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………………………………..127
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………..128
فهرست جدولها
جدول ……………………………………………………………………………………………………………….صفحه
جدول4-1- اطلاعات کلی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی ………………………………..40
جدول 4-2- توزیع فراوانی درجه واحدهای دانشگاهی منطقه پنج…………………………………………………….41
جدول 4-3- توزیع فراوانی مدیران کتایخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج بر حسب مدرک تحصیلی-سال1387……………………………………………………………………………………………………………………..42
جدول 4-4- توزیع فراوانی سابقه کار مدیران کتابخانه ها ی مرکزی واحدهای دانشگاهی
منطقه پنج……………………………………………………………………………………………………………………………………42
جدول 4-5- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال1387 ………………………………………………………………………………………………….43
جدول 4-6- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال 1387………………………………………………………………………………………………….45
جدول 4-7- توزیع فراوانی کارکنان شاغل در هریک از بخشهای کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج –سال1387………………………………………………………………………………………………………………….46
جدول 4-8- توزیع فراوانی دورهای آموزشی برگزار شده حین خدمت در زمینه فناوری اطلاعات در هریک از کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج ……………………………………………………………………………………………48
جدول 4-9- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی به زبان انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………..49
جدول 4-10- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با نرم افزارهای کتابخانه ای …………………………………………………………………………………………….49
جدول 4-11- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی
منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با ویندوز، ویندوز، آفیس ، بانکهای اطلاعاتی و…………………………………..50
جدول 4-12- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با اینترنت…………………………………………………………………………………………………… 51
جدول 4-13- توزیع فراوانی برحسب امکانات سخت افزاری موجود در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج-1387 ………………………………………………………………………………………… 52
جدول 4-14- توزیع فراوانی امکانات نرم افزاری موجود درکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی – سال1387……………………………………………………………………………………55
جدول 4-15- توزیع فراوانی منابع الکترونیکی موجود درهریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه 5دانشگاه آزاد اسلامی-1387…………………………………………………………………………………………………………58
جدول 4-16- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج برحسب اتصال به اینترنت ……………………………………………………………………………………………………………………………………..61
جدول4-17- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی دارای وب سایت در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …………………………………………………………………………………………………………………………………………………61
جدول 4-18- توزیع فراوانی مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنج…………………………………………………………………………………………………………………………………………….62
جدول 4-19- توزیع فراوانی استفاده از نرم افزارهای کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …………………………………………………………………………………………………………………..65
جدول 4-20- توزیع فراوانی استفاده از بخشهای مختلف نرم افزار های کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ………………………………………………………………………………………….66
جدول 4-21- توزیع فراوانی ابزار بازیابی اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج…………………………………………………………………………………………………………………………………………….68
جدول 4-22- توزیع فراوانی بازیابی رایانه ای اطلاعات کتابشناختی منابع در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …………………………………………………………………………………………………….69
جدول 4-23- توزیع فراوانی میزان ارائه خدمات نمایه سازی و چکیده نویسی در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج…………………………………………………………………………………………………….70
جدول4-24- توزیع فراوانی خدمات برق رسانی متناسب (عدم قطع برق ) درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ……………………………………………………………………………………….71
جدول 4-25- توزیع فراوانی میزان استفاده از خدمات کامپیوتری نظیر شبکه ، اینترنت
و نرم افزار در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ………………………………………………………………..72
جدول 4-26- توزیع فراوانی میزان استفاده ازپست الکترونیک (E-mail) درفعالیت ها و خدمات هریک ازکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج…………………………………………………………………….73
جدول4-27- توزیع فراوانی تامین منابع مالی مورد نیاز برای خرید تجهیزات کامپیوتری و سایر خدمات کامپیوتری…………………………………………………………………………………………………………………………………..74
جدول4-28- توزیع فراوانی میزان بودجه مصرفی برای استخدام و به کارگیری متخصصان IT در هریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنچ…………………………………………………………………………………… 75
جدول 4-29- توزیع فراوانی میزان حمایت مالی دانشگاه برای تهیه نرم افزار و سخت افزار کتابخانه
در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در زمینه فناوری اطلاعات………………………………….76
جدول 4-30- توزیع فراوانی داشتن تنخواه در کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج…………………………….. 77
جدول 4-31- توزیع فراوانی افزایش بودجه سالیانه کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78
جدول 4-32- توزیع فراوانی وجود بخش های مختلف کتابخانه در ساختار کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج……………………………………………………………………………………………………. 79
جدول 4-33- توزیع فراوانی ارتباط کتابخانه های واحدهای دانشگاهی درزمینه فناوری اطلاعات با سایر مراکز دانشگاهی…………………………………………………………………………………………………………………………..80
جدول 4-34- توزیع فراوانی کنترل و نظارت واحدهای دانشگاهی برعملکرد فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ………………………………………………………………………………. 81
جدول 4-35- توزیع فراوانی حمایت واحدهای دانشگاهی از تغییرات لازم در زمینه فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ……………………………………………………………………81
جدول 4-36- توزیع فراوانی کتابخانه ها برحسب دارا بودن ساختار سازمانی متناسب و هماهنگ با اهداف و وظایف خود در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …………………………………………………………………………82
جدول 4-37- توزیع فراوانی برحسب دارا بودن چارت سازمانی در کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 82
جدول 4-38- توزیع فراوانی وجود کمیته مشورتی یا شورای هماهنگی در کتابخانه های مرکزی هریک از واحدهای دانشگاهی منطقه پنج …………………………………………………………………………………………………….83
جدول 4-39- توزیع فراوانی برحسب میزان نظارت واحد دانشگاهی بر انجام امور مربوط به تامین نیروی انسانی و استخدام کارکنان در هریک از کتابخانه های مرکزی …………………………………………………………..84
جدول 4-40- توزیع فراوانی دیدگاه مثبت و پذیرای مدیران کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها …………………………………………………………………………… 85
جدول 4-41- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با تاثیر عدم آشنایی
کارکنان کتابخانه به زبان انگلیسی در عدم دسترسی به تازه ترین اطلاعات منتشر شده در جهان .86
جدول4-42- توزیع فراوانی تاثیر نگرش مثبت مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5 نسبت به فناوری اطلاعات بر خودکارسازی کتابخانه………………………………………………………………………..87
جدول 4-43- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به نظام آموزشی موجود در دانشگاه……………………………………………………………………………………………… 88
جدول 4-44- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درمورد مثبت بودن نگرش کاربران کتابخانه در رابطه با بکارگیری فناوری اطلاعات درکتابخانه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 89
جدول 4-45- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر وجود انجمنی تخصصی کتابداری بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه…………………………………………………………………………………………………………………………………..90
جدول4 -46- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر
ترس از ورود فناوری های اطلاعات نوین به کتابخانه بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91
جدول 4-47- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به میزان اعتمادشان به سیستمهای کامپیوتری ………………………………………………………………………………………92
جدول 4-48- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و برآورده کردن انتظارات آنها………………………………………………..93
جدول 4-49- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه
با ضرورت کسب مهارتهای جدید در زمینه فناوری اطلاعات برای کتابداران ……………………………………. 94
جدول 4-50- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه
با میزان مهیا بودن عوامل فرهنگی و مدیریتی فناوری اطلاعات در کتابخانه ها……………………………………..95
جدول 4-51- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در
مورد موانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ……………………………………………………..96
فهرست نمودارها
نمودار…………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه
نمودار4-1- توزیع درصد تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی– سال1387…………………………………………………………………………………….44
نمودار4-2- توزیع فراوانی امکانات سخت افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال 1387 …………………………………………………………………………………..54
نمودار4-3- توزیع درصد امکانات نرم افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال 1387……………………………………………………………………………………57
نمودار4-4- توزیع درصد منابع الکترونیکی موجود درکل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال 1387…………………………………………………………………………………………… 60
نمودار4-5- توزیع درصد مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی-1387…………………………………………………………………………………………………..64
چکیده:
این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی و با هدف شناخت زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است . جامعه پژوهش شامل ۱۵کتابخانه مرکزی وابسته به منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی است . جهت آگاهی از وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات دوپرسشنامه برای مدیران و کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی تدوین گردید. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار اکسل انجام شد.
یافته های پژوهش حاکی از آن است که در کل کتابخانه های مرکزی مورد پژوهش ، ۵/۶۲درصد کتابداران دارای تحصیلات کتابداری و ۵/۳۷درصد دارای تحصیلات غیرکتابداری هستند. از نظر وضعیت تحصیلات مدیران کتابخانه های مورد پژوهش ، ۳/۷۳درصد مدیران دارای تحصیلات کتابداری بوده و۶/۲۶درصد دارای تحصیلات غیرکتابداری هستند . از نظر امکانات سخت افزاری ، بیشترین امکانات سخت افزاری شامل کامپیوتر ، چاپگر ، دستگاه محافظ ، تلفن و اسکنر است و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه و CD-ROM های آموزشی می باشد. بیشترین استفاده از منابع الکترونیکی در کتابخانه های مورد پژوهش مربوط به کتاب الکترونیکی به صورت CDو پایگاههای اطلاعاتی به صورت online می باشد . در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ، جهت ارائه خدمات بازیابی اطلاع رسانی بیشتر از روش جستجوی اطلاعات به صورت کامپیوتری استفاده می شود و نرم افزار مورد استفاده در اکثر کتابخانه های دانشگاهی نرم افزار شرکت پارس آذرخش بوده است .
از نظر دیدگاه مدیران کتابخانه ها ، عمده ترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات ، نبود کارکنان آموزش دیده و عدم آموزش کافی می باشد . تقریبا ۴۰% درصد از مدیران کتابخانه ها ، دوره های آموزشی ضمن خدمت آموزش استفاده از فناوری اطلاعات را گذرانده اند.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:
فهرست مطالب
فصل اول: معرفی سیستم
1-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………… 2
2-2- اهداف …………………………………………………………………………………………….. 3
1-3- معرفی سیستم عامل مورد استفاده …………………………………………………….. 3
1-4- معرفی نرم افزار بانک اطلاعاتی …………………………………………………………. 4
1-5- معرفی زبان برنامهنویسی مورد استفاده …………………………………………….. 4
فصل دوم: بررسی کل سیستم و مفاهیم:
2-1-تعریف کلی از سیستم کتابخانه ……………………………………………………………. 6
2-2- تحلیل سیستم مکانیزه………………………………………………………………………… 6
2-3- طراحی بانک اطلاعاتی ……………………………………………………………………….. 7
2-4-مزایای بانک اطلاعاتی…………………………………………………………………………. 7
2-5-داده …………………………………………………………………………………………………. 8
2-6-اطلاع…………………………………………………………………………………………………. 8
2-7-موجودیت………………………………………………………………………………………….. 9
2-8-صفت خاصه……………………………………………………………………………………… 9
-9-روابط موجود بین موجودیتها………………………………………………………………. 9
2-10-میدان……………………………………………………………………………………………. 10
2-11-عنوان……………………………………………………………………………………………. 10
2-12-بدنه ……………………………………………………………………………………………… 11
2-13-افرونگی جداول………………………………………………………………………………. 11
2-14-خواص رابطه…………………………………………………………………………………. 12
2-15-کلید منتخب……………………………………………………………………………………. 13
2-16-کلید اصلی……………………………………………………………………………………… 13
2-17-کلید فرعی……………………………………………………………………………………… 13
2-18-کلید خارجی…………………………………………………………………………………… 13
فصل سوم: تحلیل سیستم کتابخانه
3-1-اطلاعات اولیه ………………………………………………………………………………….. 16
2-3-موجودیتهای اصلی…………………………………………………………………………. 17
فصل چهارم : ایجاد بانک و ارتباطها
4-1-تحلیل موجودیت کتاب……………………………………………………………………….. 20
4-2-تحلیل موجودیت پایان نامه………………………………………………………………… 22
4-3-تحلیل موجودیت نشریه ……………………………………………………………………. 22
4-4- تحلیل موجودیت اعضای کتابخانه …………………………………………………….. 23
4-5- تحلیل موجودیت کارکنان………………………………………………………………….. 25
4-6- تحلیل موجودیت امانت کتاب……………………………………………………………… 25
4-7- تحلیل موجودیت امانت پایان نامه………………………………………………………. 25
4-8-تحلیل موجودیت رزرو …………………………………………………………………….. 26
4-9-تحلیل موجودیت درخواست کتاب……………………………………………………….. 27
4-10-تحلیل موجودیت جریمه…………………………………………………………………… 28
4-11- طراحی و ایجاد جداول…………………………………………………………………… 28
فصل پنجم: طراحی (UI) User interface
5-1-فرم اولیه ………………………………………………………………………………………… 31
5-8-طراحی نمودارها ……………………………………………………………………………… 42
فصل ششم:ضمایم
6-1-ضمیمه 1: نتیجهگیری و پیشنهادات ……………………………………………………. 46
6-2-ضمیمه 2: مراجع …………………………………………………………………………….. 48
6-3-ضمیمه 3: کد برنامه ………………………………………………………………………… 49
فصل اول:
معرفی سیستم
1-1- مقدمه:
اطلاعات گوهر قرنی است که در آن زندگی می کنیم. از دیرباز اطلاعات نقش مهمی در زندگی بشری ایفا می نموده است. طوری که انسانهای نخستین دانستههای خود را بر دیواره غارها ترسیم می نمودند. کتیبههای سنگی که در اکتشافات باستان شناسان یافت می شوند و بسیاری از شیوههایی که گذشتگان در جمع آوری و نگهداری دانستههایشان به کار می برند، گواه بر اهمیت این موضوع دارد. اکنون که ما به این اطلاعات بازمانده از پیشینیان مراجعه می کنیم، مطالب بسیاری پیرامون زندگی پیشینیان فرا می گیریم.
با توجه به نقش اطلاعات در گذشته و حال آنچه در قرن کنونی حائز اهمیت است حجم اطلاعات نگهداری شده و سرعت انتقال میباشد. در عصر الکترونیک بسیاری از فعالیتهای انسان زیر سلطه کامپیوترها و ارتباطات از راه دور قرار میگیرد. آثار تکنولوژی کامپیوتری هم اکنون در زندگی جوامع بشر مشهود است. بهره گیری از کامپیوتر و ارتباطات از راه دور، سرانجام ارتباط الکترونیکی را جایگزین بهره برداری از چاپ بر کاغذ میکند. در فرآیندهای اطلاعاتی نقش کتابخانه فراهم آوری و سازماندهی و نظارت بر منابع و تدارک انواع خدمات بر اساس مآخذ است. در واقع کتابخانه میانجی دنیای اطلاعات و جامعه است. به دلیل پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی و منسوخ شدن روشهای قدیمی و حجم کاری بالا، میتوانیم سیستم کتابخانه را از یک سیستم دستی و وقت گیر به یک سیستم کامپیوتری با سرعت بالا تبدیل کنیم. این کار موجب افزایش سرعت و راحتی کار در ارائه خدمات به افراد میگردد. موضوعهای مهم دراین جا سرعت و سادگی و کارآیی بالاست.
2-1- اهداف:
پیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی ارتباطات و به ویژه علوم رایانه، بشر را به اجتناب از فعالیتهای اداری و روشهای قدیمی و به استفاده از روشهای نوین در انجام هر یک از آن فعالیتها مصمم می کند. از مزایای روشهای نوین، سرعت در تسهیل در انجام فعالیتها و نیز قابلیت اطمینان بالای آنها میباشد. هدف اصلی، ایجاد سیستمهایی کارا، قدرتمند و سرویس دهنده برای کاربران آن میباشد. صرفه جویی در هزینه، نیروی انسانی و زمان از جمله اهداف این سیستمهای رایانه ای مکانیزه میباشد. در پایان نامه حاضر، با مدد گرفتن از این روشهای جدید و استفاده از زبان برنامه نویسی Visual basic6 چنین عملی صورت گرفته است.
1-3-معرفی سیستم عامل مورد استفاده:
برای طراحی این سیستم کتابخانه، از سیستم عامل Microsoft windows 2000, xp استفاده شده است.
1-4- معرفی نرم افزار بانک اطلاعاتی:
بانک اطلاعاتی استفاده شده در این سیستم در Access 2000 طراحی شده است و بانک اطلاعاتی ما شامل 13 جدول میباشد.
1-5- معرفی زبان برنامه نویسی مورد استفاده:
زبان برنامه نویسی مورد استفاده Visual bascic6 (ویژوال بیسیک6) میباشد و از روش ado بهره جسته ایم. با این روش می توانیم مدیریت کاملی بر بانک اطلاعاتی داشته باشیم. این زبان بسیار ساده بوده و از واژهها و عبارات متداول انگلیسی، در بیشتر قسمتهای خود بهره گرفته است.
نکته: برای استفاده از روش ado در Vb باید کنترل Microsoft active data control 6.0 را به جعبه ابزار Vb اضافه کنیم. اولین قدم در عملیاتی کردن یک کنترل ado تعیین منبع داده آن است، برای تعیین منبع داده ado دو راه وجود دارد:
1- ست کردن خاصیت Connection string
2- استفاده از کد نویسی برای تعیین منبع داده
فصل دوم:
بررسی کل سیستم و مفاهیم
2-1- تعریف کلی از کتابخانه دستی:
سیستم کتابخانه (دستی) شامل: 1- عضویت افراد در کتابخانه 2- استفاده از امکانات که شامل امانت دادن کتاب، امانت دادن پایان نامه است، در ضمن تمام کتابها و پایان نامههای امانت رفته به همراه کد ثبت کتاب و کد عضویت در دفتر امانت ثبت میشود. 3- ارایه مجلات روز، یکی دیگر از امکانات میباشد که قابل استفاده فقط در سالن میباشد و عمل ثبت در دفتری به نام (فقط در سالن) ثبت میشود. 4- امکان بعدی رزور کتابهای امانت رفته که در پوشههای مخصوص خود نوشته میشود. 5- امکان بعدی درخواست خرید کتابهایی که در کتابخانه موجود نیست. 6- پرداخت جریمه در صورتی که دیر کرد داشته باشد. 7- در ضمن در تمام کتابخانهها کتابهای مرجعی وجود دارد که قابل استفاده فقط در سالن کتابخانه میباشد که آنها نیز در دفتر (فقط در سالن) ثبت میشود.
2-2- تحلیل سیستم مکانیزه:
برای سیستم مکانیزه ای که می خواهیم طراحی کنیم از Visual basic6, Access2000 استفاده می کنیم.
این سیستم شامل امکانات زیر میباشد:
1) امانت دادن کتاب و پایان نامه
2) ارائه مجلات روز و کتابهای مرجع در سالن
3) امکان جستجو روی تمام موجودیتها
4) وارد کردن اطلاعات جدید در مورد اعضا، ناشران و موضوعات
5) امکان گزارش گیری از متاخرین امانت کتاب و پایان نامه و جریمههای دریافتی
6) استفاده از یک سری وسایل جانبی (Excel, Word, …)
2-3- طراحی بانک اطلاعاتی:
قبل از هر گونه تصمیم گیری پیرامون نوشتن برنامه درAccess ابتدا باید سیستم مورد نظر را بررسی و تحلیل کنیم. در یک تعریف ساده از بانک اطلاعاتی باید بگوییم که بانک اطلاعاتی محیطی است که اطلاعات را در خود نگهداری می کند تا بتواند اعمالی نظیر اضافه نمودن، درج، بازیابی، حذف و پردازش را بر روی اطلاعات انجام دهد. مثل بانک اطلاعاتی db1 که در این سیستم در Access 2000 طراحی شده است. گویی یک بانک اطلاعاتی شامل قفسهها و فایل الکترونیکی میباشد که جایگزین پوشهها و قفسههای بایگانی شده است.
2-4-مزایای بانک اطلاعاتی:
یک بانک اطلاعاتی شامل مزایای زیر میباشد:
1) کاهش هزینهها 2) اجتناب از ناسازگاری در دادهها 3) اشتراک در دادهها 4) امکان استاندارد سازی (این استاندارد سازی بانکها را به ابزاری مناسب برای مبادله دادهها تبدیل میکند) 5) امکان ایجاد امنیت و محرمانگی در دادهها
2-5- داده (DATA):
آنچه در محیط بانک اطلاعاتی ذخیره می گردد و نمایشی از واقعیات، دانستهها، کاراکترها، و کمیتها که میتواند به صورت خام یا پردازش شده توسط انسان یا ماشین در محیط نگهداری شود، داده میباشد. دادهها که به تنهایی دارای معانی و مفاهیم و نتایج خاصی نمیباشند، میتوانند نمایشی از کاراکترها، اعداد، ارقام و … را شامل شوند.
2-6- اطلاع (Information):
محصولی از داده است که توسط انسان به واسطه معانی که به داده منتسب شده و هم چنین قراردادهای معینی در به نمایش درآوردن دادهها جهت بیان مفاهیم به کار میرود.
اطلاع بر خلاف داده دارای قدرت برقراری ارتباط میباشد چرا که دارای مفاهیم است و در ذهن به خوبی نقش میبندد. و در محیط بانک اطلاعاتی آنچه برای یک کاربر شناخته شده است اطلاع میباشد نه داده.