فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:49
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه
نگرش دینی
سنجش نگرش مذهبی
سنجش دینداری جوانان
مروری بر پژوهشهای مشابه
نتایج یافتهها نشان میدهد که:
نتایج
توزیع فراوانی نگرش دینی دانشآموزان
نتیجهگیری
منابع
چکیده
این تحقیق به منظور تبیین وضعیت روشهای تدریس و ارزشیابی معلمان دروس دینی دبیرستانهای ناحیة2 شهر کرمان و نگرش و رفتار دینی دانشآموزان دبیرستانهای مذکور انجام گردیده است. ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است که 34 سؤل آن مرتبط با سنجش روشهای تدریس، 26 سؤل مرتبط با سنجش روشهای ارزشیابی معلمان، 32 سؤل مرتبط با سنجش نگرشی دینی و 7 سؤل مرتبط با سنجش رفتار دینی دانشآموزان طراحی وتنظیم گردید. جامعة آماری تحقیق، کلیه معلمان دروس دینی و دانشآموزان مقطع متوسطه ناحیة 2 شهر کرمان و حجم نمونه شامل کلیه معلمان دروس دینی و 307 دانشآموز بوده است که به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب گردیدند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که نمرة روش تدریس و ارزشیابی معلمان خوب (یا مطابق با ضوابط و موازین روشهای تدریس و ارزشیابی یعنی 4 از 5) میباشد. همچنین میانة متغیر نگرش دینی دانشآموزان دبیرستانها بین 4 و 5 (خوب و عالی) قرار دارد. در حالیکه، میانه متغیر رفتار دینی برابر3 (متوسط) میباشد.
کلید واژهها: روش تدریس، روش ارزشیابی، نگرش دینی، رفتار دینی، معلم، دانشآموز، دبیرستان
مقدمه
معلم و شاگرد، دو عنصر اساسی نظام تعلیم و تربیت به شمار میروند، روشهای تدریس و ارزیابی معلمان از شاگردان نیز اصلیترین وظیفة آموزگاران است.
این موضوع، آنگاه اهمیت دوچندان مییابد که آموزگاران دروس دینی، رسالتشان را در قبال شاگردانی که مقطع بسیار حساس و بحرانی نوجوانی را سپری میکنند، مد نظر داشته باشد. چنین رسالتی، در قالب ظهور نگرشها و رفتارهای دینی خاص در نوجوانان و جوانان دانشآموز، تجلی مییابد.
آگاهی از وضعیت موجود روشهای تدریس و ارزشیابی آموزگاران دروس دینی و نگرش و رفتار دینی دانشآموزان ـ که آرمان اصلی این پژوهش نیز هست ـ میتواند به نوعی بیانگر فاصله وضعیت موجود با وضعیت مطلوب بوده و راه را برای برنامهریزی سنجیدهتر و دقیقتر در جهت سوق دادن به وضعیت مطلوب، هموار سازد. نگاهی گذرا به وضعیت موجود در جامعه اسلامی معاصر و فقدان پژوهشهای دقیق، لزوم و ضرورت انجام اینگونه پژوهشها را افزونتر جلوه میدهد. در این نوشتار برآنیم تا به بررسی و تحلیل موارد ذیل بپردازیم و در واقع، مسیر را برای برنامهریزی دقیقتر، هموار سازیم:
1. نگرش دینی دانشآموزان دبیرستانها؛
2. رفتار دینی دانشآموزان دبیرستانها؛
3. روشهای تدریس و ارزشیابی آموزگاران دبیرستانها؛
4. آیا میان روشهای تدریس و ارزشیابی آموزگاران زن و مرد دبیرستانها تفاوت وجود دارد؟
5. آیا میان روشهای تدریس و ارزشیابی آموزگاران دبیرستانها در پایههای تحصیلی گوناگون تفاوت وجود دارد؟
6. آیا میان نگرش و رفتار دینی دانشآموزان پسر و دختر دبیرستانها تفاوت وجود دارد؟
7. آیا میان نگرش و رفتار دینی دانشآموزان در پایههای گوناگون تحصیلی تفاوت وجود دارد؟
روشهای تدریس و ارزشیابی
هر کس که به نوعی با مقوله تدریس در هر سطحی سر و کار داشته باشد میداند که کسب آگاهیهای افزونتر نسبت به روشهای تدریس، میتواند در بهبود اثربخشی تدریس، نقش چشمگیر داشته باشد.[81]
آشنایی با روشها و فنون تدریس و بهکارگیری آنها موجب میشود که هدفهای آموزش و پرورش به آسانی و در مدت زمانی کوتاهتر تحقق یابند.[82] شناخت نسبت به «روشهای کلی تدریس»، «روشهای اختصاصی در هر درس»، «روانشناسی تربیتی»، «روانشناسی رشد»، «شیوههای نوین ارزشیابی»، «کاربرد مواد آموزشی» و «فنون کلاسداری»، بر هر آموزگاری لازم، بلکه واجب است تا بتواند وظیفه خطیری را که بر عهده گرفته است، به شایستگی انجام دهد. ناآشنایی با این علوم و فنون سبب میشود [آموزگار] بیآنکه بداند، صدمات و لطمات جبرانناپذیر به روح و روان فراگیران خود وارد آورد، بهویژه اگر توجه کنیم که هر [آموزگاری] در عین حال، مربی کودکان و نوجوانانی است که در بهترین سالها و در مناسبترین شرایط فکری و روانی، در اختیار او قرار گرفتهاند و بر اوست که به تربیت و پرورش آنها بپردازد و آنها را برای زندگی سعادتمندانه و بنای جامعهای مترقی آماده سازد.[83]
با توجه به تحولات جامعه، نقش تعلیم و تربیت در جهان امروز، پرورش هر فرد و آماده ساختن او برای مشارکت مؤثر در فعالیتهای زندگی میباشد. به دیگر سخن، آموزش و پرورش، باید امکانات پرورش استعدادها و تواناییهای کلی دانشآموزان را تا حداکثر ظرفیتی که دارند فراهم سازند تا بتوانند نقش خود را در جامعه متحول و پیچیده، به نحو مطلوب ایفا کنند. پیداست در چنین شرایطی، نقش آموزش و پرورش و بالطبع نقش امتحان یا ارزشیابی و نیز شیوههای تدریس مطالب به شاگردان تغییر میکند.[84]
نگرش دینی
برخی از دانشمندان علوم اجتماعی، دینداری یا وابستگی به مذهب را دارای حداقل دو بعد «اجرای فرایض مذهبی» و «اعتقادات مذهبی» دانستهاند، که اجرای فرایض مذهبی مثل نماز، روزه و...، به وسیله مشاهدات علمی آشکار خواهد شد و اعتقادات مذهبی، از راه پاسخ به پرسشهای عقیدتی، مکشوف خواهد شد.[85]
از دیدگاه آلپورت[86] جهتگیری مذهبی، به دو صورت «درونی» و «بیرونی» میباشد. وی قابل قبولترین روش متمایز کردن این دو قطب مذهب را این میداند که بگوییم شخصی با «مذهب بیرونی» مذهبش را به کار میگیرد. در صورتی که، شخص دارای «مذهب درونی» با مذهبش زندگی میکند. بر اساس نظر «آلپورت» مذهب درونی، مذهبی فراگیر، دارای اصول سازمانیافته و درونی شده است که خود، غایت و هدف است، نه وسیلهای برای رسیدن به هدف شخصی. ولی فردی که جهتگیری مذهبی درونی دارد، با مذهبش زندگی میکند و مذهبش با شخصیتش یکی میشود. در حالی که، شخصی که جهتگیری مذهبی بیرونی دارد، مذهبش با شخصیت و زندگیاش تلفیق نشده است و برای او، مذهب وسیلهای است که برای ارضای نیازهای فردی از قبیل امنیت، مورد استفاده قرار میگیرد.
سنجش نگرش مذهبی
از طریق ابزارهای گوناگونی میتوان نگرش مذهبی و دینداری افراد را اندازهگیری کرد که این ابزارها به نام سازندههای آنها ساخته شده است و مهمترین آنها عبارتند از:
1. پرسشنامه درونسویی و برونسویی: آلپورت و راس این مقیاس را تعبیه کردند. آلپورت، روانشناس برجسته آمریکایی در گسترههای شخصیت و روانشناسی اجتماعی است. وی عمیقاً دیندار بود، بهویژه در مورد نقش دین در زندگی، مطالعه کرد و از پژوهشگرانی است که تلاش میکند در مورد دینداری، نظریهپردازی کند. وی به کمک «راس» موفق به ساخت پرسشنامهای برای سنجش جهتگیری دینی شد که این مقیاس، دارای20 ماده است و دارای دو زیر مقیاس 1 ـ 9 سؤالی (جهتگیری درونی) و 2 ـ 11 سؤالی (جهتگیری بیرونی) میباشد.[87]
2. مقیاس نگرش مسیحیت (1976): این مقیاس، توسط «فرانسیس» ساخته شد. این پرسشنامه بر مبنای مقیاس لیکرت پنج درجهای ساخته شده و نگرش افراد مسیحی را نسبت به مسیحیت میسنجد.
3. مقیاس شفارد: این پرسشنامه، توسط «باست» و همکاران در سال (1981) ساخته شد.[88] این مقیاس بر مبنای شیوه نمرهگذاری لیکرت و به منظور تمایزگذاری بین مسیحیان و غیر مسیحیان تهیه شده است. هر ماده از این مقیاس، با توجه به نقش کتاب مقدس تدوین شده است. این مقیاس تنها در دین مسیحیت کاربرد دارد.
4. پرسشنامه فرافکن احمدی علوان آبادی (1352): این پرسشنامه بر مبنای اصول فرافکن تهیه شده که شامل 20 سؤال کاملکردنی و 5 سؤال حکایت به منظور مقایسه طرز فکر مذهبی دانشآموزان دبیرستانهای اسلامی و غیر اسلامی تهران تهیه شده است.
5. پرسشنامه نگرش مذهبی گلریز (1353): این پرسشنامه دارای 25 سؤال و دو پاسخ است، هر کدام از پاسخها بار خاصی دارد که بعد از نمرهگذاری، نگرش مذهبی فرد اندازهگیری میشود. پایایی این آزمون از طریق همبستگی با آزمون آلپورت به دست آمده و برابر با 80% گزارش شده است. از آن زمان تا کنون، بیشتر مطالعاتی که در زمینه نگرش مذهبی در ایران صورت گرفته، از این پرسشنامه بهره گرفتهاند.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:16
فهرست مطالب:
1- مقدمه
2- مراحل رشد ذهنی در نظر پیاژه
3- مراحل رشد تفکر دینی بر پایه نظریه رونالد گلدمن
4- اهداف آموزش تربیت دینی
5- اصول کلی در آموزش تربیت دینی
6- راههای آموزش مفاهیم در تربیت دینی
7- نتیجه گیری
8- منابع و مشخصات
1-راههای آموزش تربیت دینی در دوره پیش دبستانی
مقدمه :
به یقین تعلیم و تربیت با ارزش ترین و مهمترین وظیفة انسانی است. والاترین و ارجمندترین انسانها که همان پیامبران و جانشینان آنها هستند ، در این طریق مبعوث گشته اند و سر چشمة سعادت و رستگاری بشر را همواره در این عرصه جستجو کرده اند.
از آنجا که پروردگار ، خود خالق آدمی است و با تمامی ویژگی ها و صفات گوناگون درونی و برونی او آشنایی دارد و از سیر رشد و تکامل او بی کم و کاست آگاه است ، بهترین و کاملترین برنامه های تربیتی از سوی او نازل گردیده و در اختیار ما قرار داده شده است.
در این وادی ’’ تربیت عبارت است از فراهم آوردن زمینه های لازم برای رشد همه جانبه شخصیت انسان ، در جهت وصول به اهداف مطلوب ’’.
وقتی بخواهیم چنین تعریف عامی از تربیت را با تأکید بر قید دینی ، مورد توجه قرار دهیم ، ناگزیر از تبیین دقیق تر مفهوم دین خواهیم بود.
دین در اصل بر ایمان استوار است و ایمان نوعی باور عمیق روانی است که نه تنها دنیای روان شناختی انسان را متأثر می سازد ، بلکه رفتارهای آدمی را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد. اگر بخواهیم به یک تربیت صحیح دینی دست بزنیم ، در درجه اول باید شکل گیری و گسترش ایمان را در مرکز توجه خویش قرار دهیم ، پس از آن در انتقال باورهای صحیح دینی یا آن چه موضوع علم کمال است ، قدم هایی برداریم و به دنبال آن رفتارها و آدابی برای زیستن ( آن گونه که دین از انسان انتظار دارد ) را به متربی خود منتقل کنیم.
البته با توجه به اینکه دوره کودکی در مرحله پیش دبستانی ، مرحله ای ویژه و حساس در حیات آدمی و مرحله شکل گیری و پایه و اساس و زمینه یادگیری تمام آموزشهاست ، متأسفانه از جمله بزرگترین غفلتهایی که در زمینه آموزش دینی در جامعه ما صورت گرفته و به این آموزش لطمه های زیادی وارد آورده ، عدم توجه به روانشناسی دینی دوره های مختلف سنی و مخصوصاً این دوره می باشد. حال آنکه در روایات اسلامی شواهد گوناگونی وجود دارد که بزرگان دین ما از دیر باز به این مسئله مهم عنایت داشته و اهمیت آن را به دیگران گوشزد می کرده اند. امام صادق (ع) در این باره می فرمایند : اگر (( در سنین کودکی )) آموخت ، صالح و رستگار می گردد و گر نه خیری در او نیست. و بیت معروف
خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج
مصداق همین مسئله است. پس باید آموزش دینی بر اساس مبانی روان شناختی و مراحل رشد و تکامل و درک کودکان صورت پذیرد.
این مقاله به خصوصیات رشد ذهنی کودکان پیش دبستانی و ویژگی های این دوره پرداخته و با توجه به اهداف آموزشی تربیت دینی در این دوره ، اصول کلی در آموزش این کودکان را بررسی کرده و چگونگی و راههای آموزش مفاهیم دینی مربوط به این دوره را بیان می دارد.
2-مراحل رشد ذهنی در نظر پیاژه
آموزش مفاهیم دینی نیز باید مانند سایر آموزشها متناسب با ظرفیتهای روانی و جسمانی کودکان دوره پیش دبستانی بوده و نیازهای حال و آینده آنها را در نظر بگیرد.
مراحل رشد ذهنی در نظریه پیاژه از تولد تا بزرگسالی به چهار مرحله اصلی :
1- حسی حرکتی ( از تولد تا 2 سالگی )
2- پیش عملیاتی ( 2 تا 7 سالگی )
3- عملیات عینی ( 7 تا 11 سالگی )
4- عملیات صوری ( 11 تا 15 سالگی )
تقسیم شده اند .
مرحله دوم از مراحل رشد ذهنی در نظریه پیاژه مورد نظر ما بوده و علت این نامگذاری به پیش عملیاتی این است که کودکان در این سنین هنوز قادر به تفکر عملیاتی یا منطقی نیستند.
اندیشه های کودکان پیش از هفت سالگی ، در قیاس با تفکر بزرگسالان ، مملو از موارد تناقض و اشتباههای منطقی است. این مرحله خود به دو دوره پیش مفهومی ( 2 تا 4 سالگی ) و تفکر شهودی ( 4 تا 7 سالگی ) تقسیم می شود.
تفکر کودک در این مرحله بیشتر جنبه ادراکی داشته و بر جنبه های ظاهری امور مبتنی است. به عنوان مثال اگر در دو ظرف متفاوت به طور مساوی و همزمان آب بریزیم و یکی از دو ظرف که کوچکتر است ، زودتر پر شود ، او می پندارد که در این ظرف آب بیشتری ریخته شده است. زیرا ادراک ظاهری او مبنای این قضاوت است.
از ویژگی های مهم تفکر کودکان در این دوره ، تک کانونی بودن آن است که یک جنبه از حادثه را جدا نموده و تعمیم می دهند و مرتکب اشتباه می شوند. این مسئله به جهت این است که کودک تنها بخشی محدود از یک حادثه را می نگرد و در تفکر خویش مجذوب ابعاد غیر مهم قضیه می شود. به طور کلی در دوره پیش عملیاتی هر چند کودک از دنیای حسی ـ حرکتی خارج شده است و بر بسیاری از مفاهیم و اموری که قبلاً برای او قابل درک نبوده اند ، تسلط یافته است ، اما هنوز قارد به طبقه بندی اشیاء و امور بر حسب قوانین منطقی نیست. همچنین او در این مرحله هنوز خود محور است.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:50
فهرست مطالب:
پرورش دینی :
• آغاز تربیت دینی
• کودک و عقائد دینی
نحوه پاسخگویی والدین به سئوالات کودک
آموزش نبوت ،امامت و معاد به کودک
نمو نه ای از روایات در باره تربیت دینی کودک
تربیت دینی کودک گام به گام و بدون اجبار
خاتمه
بخش دوم : پرورش اخلاقی کودکان
مفهوم اخلاق
آغاز پرورش اخلاقی
اهمیت تربیت اخلاقی سالهای اول زندگی طفل
اهمیت پرورش اخلاقی
" الشر کامن فی طبیعه کل احد "
در تربیت اخلاقی به کودک چه بیاموزیم ؟
1- دررابطه با خود :
1- در رابطه با دیگران :
2- در رابطه با فضایل :
3- در رابطه با وقایع و جریانات و راه و رسم جاری زندگی :
• عادت های غلط
• تربیت اخلاقی
بخش سوم : پرورش عاطفه کودکان در بعد جنسی
• کودکان و مساله جنسی
• نکاتی در خصوص تربیت جنسی کودکان
پرورش عاطفی کودکان
• رشد عاطفی در کودکان
کنجکاوی :
محبت :
لذت :
عواطف در کودکان 5/2 تا 5/3 ساله و کودکان 5/5 تا 5/6 ساله
• پایه گذاری عواطف کودک
• رعایت اعتدال در پرورش عاطفی
بخش پنجم: پرورش اجتماعی کودکان
• شیوه های تربیت اجتماعی
رشد اجتماعی کودکان
رفتار اجتماعی :
رفتار غیر اجتماعی
در تربیت اجتماعی به کودک چه بیاموزیم ؟
نیاز کودک به معاشر همسان
نیاز کودک به بازی
نیاز کودک به تنهایی و خلوت
نیاز به استقلال
نیاز به خود نمایی
خودنمایی مخرب کودک و رفتار والدین
• نیاز به حمایت
• نیازبه تقدیر و تحسین
• نیازبه یافتن سلطه
• نیازبه انضباط
دلایل رفتار غلط کودکان :
دلیل اول :
اهمیت نظم وانضباط در تربیت کودک
• نیاز به مدافع
رابطه ی کودک با اشخاص و اشیا ء
رابطه والدین با کودک
روابط کودک با خواهران و برادران
رابطه ی کودک با دیگران
نوع روابط در بین اعضای خانواده
انواع شیوه های تربیت
روش تربیت قدرت مدارانه :
روش تربیت آزاد گزارنده:
روش تربیت متعادل :
اصلاح معایب کودک
رابطه ی کودک با وسایل و ابزار
1- رادیو و تلویزیون و تاثیر آن در کودک :
2- کودک و تلفن :
3- کودک و کتاب :
4- کودک و اسباب بازی :
انتخاب اسباب بازی مناسب
فایده بازی کودک برای والدین :
خاتمه
منابع:
پرورش دینی :
آموزش آداب و رفتار صحیح زندگی همان آموزش دین است , یعنی اگر طفل روش صحیح زندگی کردن را آموخته باشد , در حقیقت تربیت دینی پیدا کرده است .
" پیامبر اسلام "( ص ) در مقام اندرز , برخی از والدینی که از زیر بار آموزش و پرورش دینی در آخر الزمان شانه خالی کنند فرموده اند :
" ویل للاولاد و آخرالزمان من ابائهم لا یعلمونهم الفرائض "
" وای بر فرزند آخر الزمان از دست پدر و مادرانشان که به آنها فرائض دینی را می آموزند.
" تعالیم و دستورات دینی کلاً شامل دو بخش می شود :
1- بخشی که شامل اعتقاد و ایمان در رابطه با آفریدگار است . 2- بخشی دیگر که شامل اعمال و رفتار آدمی و روابط با دیگران است و والدین مسئولند هر دوجنبه را به طفل بیاموزند. "
تربیت دینی , در حقیقت از روزگاران قبل از تولد و در مرحله انتخاب همسر شروع می شود و مراقبتهای دوران حمل آن را رنگ و صفا می بخشد و پس از تولد والدین مستقیما به جهت دادن و ساختن او می پردازند و از همان لحظات اول تولد قبل از بریدن ناف در گوش راست اذان و در گوش چپ اقامه خوانده میشود (1) درست است که نوزاد معانی کلمات و جمله ها را نمی فهمد لکن آنها را می شنود و اعصاب و مغزش از آنها متاثر میگردد , کودک تدریجا با آنچه دیده و یا شنیده است , مانوس و آشنا می گردد و همین آشنائی در آینده او موثر است . (2) بعد ها به همراه رشد در سنین مختلف تکالیف گوناگونی به کودک داده می شود , مثلا از 3 سالگی آموزش جمله تهلیل است ( ذکر لا اله الا الله ) از 5/3 سالگی آموزش شهادت به رسالت محمد( ص ) , از 4 تا 5 سالگی تمرین صلوات , از 5 سالگی آموزش دست راست و چپ , از 6 سالگی آموزش قبله , سجده و رکوع از حدود 7 سالگی تمرین نماز و بیدار شدن برای سحری است .(3)
" توجه به خدا و دین ریشه فطری دارد , هر کودکی طبعا خداپرست است مگر اینکه عوامل خارجی فطرتش را آلوده سازند و از صراط مستقیم منحرف سازند " (1)
پیامبر اسلام ( ص ) فرمودند : " هر نوزادی با فطرت خدائی به دنیا می آید و پرورش می یابد مگر اینکه پدر و مادر او را به سوی یهودیگری و یا مسیحی گری بکشانند . (2)
" پدر و مادر وظیفه دارند که محیط مناسب برای فرزند خویش بوجود آورند تا عقایدی که در فطرت او نهاده شده تدریجا ظهور و بروز نمایند و پرورش و تکامل یابند .
کودک از همان خردسالی به یک نیروی مافوقی که می تواند نیازمندیهایش را برطرف سازد طبعا توجه دارد اما درک او به حدی نیست که بتواند توجهخویش را بیان کند , اما تدریجا به مرحله ظهور و بروز میرسد " تدریجا که کودک بزرگتر می شود و معمولا در حدود4 سالگی ( که اصطلاحا سن چراها نامیده می شود )
خصوصا اگر در خانواده دین دار زندگی کند به خدا توجه پیدا می کند و گاهگاه نام خدا را برزبان جاری سازد . از حرفها و سئوالاتش پیداست که فطرتش بیدار گشته و می خواهد در این باره اطلاعات بیشتری به دست آورد چه کسی خورشید و ماه و ستاره ها را آفریده است ؟ آیا خدا مرا دوست دارد ؟ خدا کجاست ؟ چه شکلی است ؟ آیا در آسمان است ؟
نحوه پاسخگویی والدین به سئوالات کودک
اولیاء و مربیان باید به تمام سئوالات کودک پاسخ دهند والا روح تحقیق و کنجکاوی او خاموش خواهد شد . اما پاسخ دادن به سئوالات آنها کار آسانی نیست , پاسخها باید صحیح و کوتاه و قابل فهمبرای کودک باشد . و هرچه درک و فهم کودک ترقی می کند پاسخها نیز به همان نسبت عمیق تر می گردد .
باید از گفتن مطالب سنگین و خسته کننده جدا اجتناب کرد که نه تنها سودی ندارد بلکه برای کودک ملال اور خواهد بود .
آموزش نبوت ،امامت و معاد به کودک
در مورد نبوت و امامت باید تدریجا با کودک گفتگو کرد , ابتدا حضرت محمد ( ص ) را به عنوان پیامبر معرفی نمود و سپس صفات و خصایص آن جناب و شرایط پیامبر را با زبان کودکانه برایش بیان کرد و همچنین درباره امامت .
اما درباره معاد شاید ذهن کودک دیرتر از سایر مسائل برای فهم آن آمادگی پیدا کند , کودک خردسال معنای مرک رابه خوبی نمی فهمد شاید مردن را یک سفر طولانی تصور کند مادام که کودک به مردن توجه نکرده لزومی ندارد یا شاید صلاح هم نباشد که در این باره با او صحبت شود
اما خواه ناخواه حوادثی پیش می آید که کودک متوجه مرگ می شود , در اینجا باید حقیقت رابا کودک صریحا در میان گذاشت و در ضمن , بهشت و دوزخ و حساب و قیامت را برای وی تشریح کرد تا ذهنش برای پذیرش معاد آماده گردد اما جوابها باید حتی الامکان کوتاه و قابل فهم کودک باشد . (1)
نمو نه ای از روایات در باره تربیت دینی کودک
درباره ی کودک و تکالیف مذهبی و روایاتی آمده است که برای نمونه ذکر می شود :
امام صادق ( علیه السلام ) می فرماید :
" وقتی کودک به سن سه سالگی رسید به وی امرکن 7 بار لااله الا الله بگوید , در این وقت کود ک را به حال خود واگذار تا به سن 3 سال و 7 ماه و 20 روز برسد در چنین مرحله ای باید با او تعلیم داد که 7 بار بگوید محمد رسول الله و تا چهار سالگی باید او را آزاد گذاشت , پس از آن به او بگو که 7 مرتبه صلی الله علیه و آله را تکرا رکند . و تا پنج سالگی او را رها کن , در این وقت اگر کودک راست و چپ خود را تشخیص داد او را در برابر قبله قرار ده و به او سجده را بیاموز در شش سالگی به وی بگو نماز بخواند و بالاخره رکوع و سجود و مراتب دیگر نماز را به او تعلیم ده وقتی هفت سال او تمام شد به وی بگو دست و صورت خود را بشوید و پس ا زشستن دست و صورت و فرا گرفتن وضو به او بگو نماز بخواند.
1– بحار الانوار , ج 23 ,ص 113-114 – چاپ جدید – حلیه المتقین , ص 107
تربیت دینی کودک گام به گام و بدون اجبار
" این روایت نشان می دهد که باید رفق و مدارا و پرورش تدریجی را کاملا در مد نظر قرار داد و گام به گام در تربیت کودک کوشید نباید در هیچ مرحله ای مسائل را یکباره بر او تحمیل نمود و استعداد و ظرفیت او رابرای آموزش مسائل دینی مورد توجه قرار داد " (1)
" کودک را از همان دوران خرد سالی باید به آداب دینی آشنا کرد و در او شوق و رغبت لازم برای اجرای برنامه های دینی پدید آورد منتهای والدین باید سعی کنند در انجام برنامه های دینی رنج و زحمتی برای کودک نباشد و در نتیجه وازدگی ایجاد نشود واداشتن طفل به انجام برنامه های مستحبی یا احیاء در جلسات مذهبی موجبات وازدگی از مذهب را فراهم می کند .
در تربیت مذهبی باید والدین مذهبی و عامل بوده و در پرورش دینی عمل و رفتار والدین نقش عمده دارد. " (2)
خاتمه
در خاتمه لازم به تذکر است که گرچه کودک قبل از سن شرعی بلوغ تکلیف ندارد لکن پدر و مادر حق ندارند بدین بهانه فرزندان خویش را قبل از بلوغ کاملا آزاد بگذارند تا هر عمل خلافی را مرتکب شوند زیرا طبعا به اعمال گناه و خلاف شرع عادت می کند به طوری که بعد از بلوغ نمی تواند از عادتهای زشت گذشته دست بردارد . بنابراین پدر و مادر باید حدود واجبات و محرمات را از همان زمان کودکی به فرزندانشان یادآور شوند و از انجام اعمال حرام و خلاف شرع جلوگیری کرده و در انجام واجبات و کارهای نیک تدریجا آنان را عادت دهند . (1)
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:19
فهرست مطالب:
نثر فارسی و آغاز ادبیات تاریخی دینی
1)شاهنامه ابو منصوری
2)ترجمه ی تفسیر طبری
3)تاریخ بلعمی
4)الابنیه عن حقایق الادویه
5)هدایه المتعلمین فی الطب
6)حدود العالم من المشرق الی المغرب
دقیقی، در راه احیای حماسه ی ملی
... تا صبر دهد
خرد باید آن جا و ...
فردوسی، خداوندگار حماسه و خرد
محتویات شاهنامه:
شایستگی های ادبی شاهنامه:
سپاه شب تیره
اسدی، ادامه ی سنت خراسان در آذربایجان
آثار و تألیفات:
نثر فارسی و آغاز ادبیات تاریخی دینی 1)شاهنامه ابو منصوری
چنان که پیش از این دیدیم، نثر فارسی در آغاز عصر فردوسی تولد یافت، زیرا نخستین کتاب فارسی که به عنوان اثری مستقل عرضه شد، همان شاهنامهی منثور بود که به دلیل آن که به دستور و سرمایه ی ابو منثور محمد بن عبدالرزاق توسی فراهم شد، به شاهنامه ی ابو منصوری شهرت یافته و چنان که گفتیم، در واقع، تاریخ گذشته ی ایران به شمار می آمد است. اصل این کتاب متأسفانه از میان رفته و تنها مقدمه ای آن که حدود پانزده صفحه میشود، از طریق بعضی از نسخه های خطی قدیمی شاهنامه به دست ما رسیده است.
علاوه بر این شاهنامه، شاهنامهی منثور دیگری به نام شاهنامه ابو المؤید بلخی وجود داشته که گویا قبل از شاهنامه ابو منصوری تألیف یافته است اما چون به کلی از میان رفته درباره آن نمی توان اظهار نظر کرد.
2)ترجمه ی تفسیر طبری
دومین کتاب مهمی که به نثر فارسی در زمان سامانیان فراهم آمده است و خوشبختانه تمام آن تا امروز هم بر جای مانده، ترجمه ای از یک تفسیر قرآن است که اصل عربی آن در سالهای آخر قرن سوم به دست محمد بن حریر طبری، دانشمند ایرانی، تألیف یافته است.
منصور بن نوح سامانی اندکی پس از پدید آمدن شاهنامه ابو منصوری، به نسخه ای عربی از این تفسیر گران قدر دست پیدا کرد، اما چون فهم آن برایش دشوار بود، خواست که ان را به فارسی ترجمه کنند. پس، عده ای از علمای دینی ماوراء النهر را فرا خواندند و از آن ها نظر خواستند که آیا می توان قرآن را به زبانی دیگر ترجمه کرد(توضیح آن که تا آن زمان قرآن کریم به هیچ زبانی ترجمه نشده بود.) این علما پس از مشورت های لازم، فتوا دادند که این کار اشکالی ندارد. آن گاه همان فلمای ماورا/ئالنهر مأموریت یافتند که این کتاب را به فارسی ترجمه کنند. آن چه امروز به نام ترجمه ی تفسیر طبری در اختیار ماست، ترجمه و خلاصه ای از همان تفسیر محمد بن جریر طبری است که در سال های میانه ی سده چهارم هجری به پارسی ساده و استواری در آمده است.
نثر این کتاب، ساده و شمار لغات تازی در آن بسیار کم است. روی هم رفته، از ترجمه ی تفسیر طبری به عنوان نقطه ی آغازی برای نثر دینی فارسی می توان یاد کرد که در دورههای بعد گسترش یافته است.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:55
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول :
کلیات پژوهش
مقدمه:
بیان مسئله:
اهداف تحقیق :
اهمیت موضوع :
سئوالات پژوهش:
تعاریف واژه ها :
رابطه ابتلا با پرورش استعدادها
● نظرپرسی از صاحبنظران:
● روش شناسی تحقیق:
● مراحل تحقیق:
● نتیجه گیری:
▪ بعد شناختی
▪ بعد عاطفی، انگیزشی، نگرشی
▪ بعد رفتاری و عملکردی:
● ارزیابی نهایی:
● نتیجه گیری نهایی:
جمع آوری اطلاعات (شواهد)
مرحله اول
اجرای آزمایش
مرحله آخر:
گردآوری اطلاعات (شواهد 2 )
جمع آوری دادهها:
با اجرای این روشها:
روشهای تربیت دینی:
شیوه آموزش برخی مفاهیم دینی:
نتیجه:
پی نوشتها:
● پیشنهادات پژوهشی:
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی میزان تأثیر عوامل آموزشگاهی در آسیبپذیری تربیت دینی دانشآموزان بوده است. در این راستا تعدادی از ابعاد مختلف آموزشگاهی که شامل 6 بعد ‹‹ ساختاری مدرسه››، ‹‹فرهنگی ـ اجتماعی مدرسه››، ‹‹شیوه مدیریتی مدارس››، ‹‹ویژگیهای علمی معلمان››،‹‹ ویژگیهای شخصیتی معلمان››، ‹‹ محتوای کتابهای دینی›› میباشد مورد بررسی قرار گرفته است.روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی ـ پیمایشی بوده است
فصل اول :
کلیات پژوهش
مقدمه:
اهمیت مسائل دینی و پیاده نمودن این مسائل از جمله حجاب که در جامعه کنونی از هر سو در معرض تیرهای سهمگین تهاجم فرهنگی میباشد موردی است که دشمن پس از ناکام ماندن 8 سال جنگ تحیلی بر کشور ما که کشور جوانی میباشد به فکر حمله از جهت دیگری نمود و آن تهاجم فرهنگی و تابع مُد و تابع نظریات خود قرار دادن جوانان این مملکت بود. همان روش کهنهای که در عهد رضاخان تجربه کرد و جهت پیشرفت کار خود ابتدا از حجاب زنان شروع نمود و کمکم توانست برای خود پایگاهی ایجاد نماید، پس همین امر انگیزهای بود جهت بررسی مسائل مربوط به حجاب بانوان در جامعه کنونی و راههایی که بتواند ما را به فطرت خداگونه خود بازگرداند.
بیان مسئله:
هدف از تربیت دینی، حضور قرآن و سیره معصومین(ع) در متن زندگی دانش آموزان است. ما با تعلیم مسائل دینی و با روش های مطلوب و خاص می توانیم در دانش آموزان درک و شعور دینی ایجاد کنیم. اگر تلاش همه ما بر این باشد که از طریق روح حاکم بر تمامی برنامه های رسمی و غیررسمی (فوق برنامه و مکمل) تربیت، تزکیه و تأدیب صورت گیرد و مفاهیم نظری به صورت «رفتار دینی» درآید، می توانیم ادعا کنیم که تربیت دینی تا حد زیادی تحقق پیدا کرده است. آنچه با توجه به مقتضیات زمان در تربیت دینی باید مدنظر قرار گیرد، اصلاحات در روش های تربیت دینی است. مدیریت مراکز آموزش و پرورش ما با توجه به تفاوت های فردی در دانش آموزان، اصل زیبایی شناسی و ابزار هنر را بویژه در غنی سازی، اوقات فراغت و فوق برنامه باید لحاظ کنند و در این مسیر عمدتاً به مراحل رشد کودکان و نوجوانان در گروه های سنی پیش از دبستان، دوره دبستان و دوره راهنمایی توجه داشته باشند و همچنین باید به اهمیت نقش خانواده در ایجاد معنویت و تربیت دینی کودکان توجه جدی شود و با ایجاد راهکارهای مختلف در خانواده ها زمینه رشد معنوی و تربیت دینی کودکان را فراهم کرد.
سؤالاتی که ذهن ما را مشغول کرده این است که چگونه دانش آموزی که از اول راهنمایی تا کنون مسائل دینی را جزء درسهای مدرسه خوانده است و در خانواده و محیط اجتماعی هم با آن برخورد داشته است هنوز یک انسان بدون انگیزه است و مسائل اعتقادی در زندگی او آن گونه که زیبنده یک دختر و پسر مسلمان است مطرح نمیباشد.
اهداف تحقیق :
هدف کلی :
بررسی زمینه های آموزشگاهی آسیب پذیری تربیت دینی دانشآموزان از دیدگاه دبیران دینی و قرآن و مربیان پرورشی مقطع متوسطه شهر شیراز
هدف جزئی :
اهداف پژوهشی هر نظام آموزشی، نشان دهندهی فلسفه و اصول آموزش و پرورش آن نظام میباشد. چنانچه اگر فلسفه آموزش و پرورش در یک کشور، پرورش انسانهایی کارآمد باشد، مسلماً اصول آموزش و پرورش و اهداف آن نیز جلوهگر فلسفه «کارآمدی» خواهد بود.
در نظام آموزشی ما، براساس اعتقادات اسلامی ملت و قوانین و لوایح موجود (مصوّب شورای عالی آموزش و پرورش)، اولویت و جهتگیری کلی تمام برنامهها و فعالیتها، تقویت ارزشهای الهی و معنوی در دانشآموزان میباشد.
مثلاً در اصل چهارم از اصول حاکم بر نظام آموزش و پرورش آمده است:
«در آموزش و پرورش نه تنها تعلیمات دینی خاص، بلکه همه برنامهها و آموزشها باید به عنوان اجزای یک مجموعه هماهنگ اسلامی، برحسب اقتضاء و گنجایش، جنبه و جهت دینی داشته باشد. برنامهریزان و معلمان باید در همه برنامهها و فعالیتها، بنا بر مقتضیات خاص هر موضوع، به جنبههای الهی و تقویت بینش دانشآموزان توجه کنند» (اصول حاکم بر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، مصوّب ۱۳۶۸).
البته باید توجه داشت که با توجه به نگرش اسلام نسبت به انسان، در تعیین اهداف نظام آموزشی ایران، به پرورش تمامی ابعاد وجودی انسان، توجه شده است. چنانچه هدف کلی، تربیت انسان معتقد و مسلمانی است که بتواند در ابعاد اجتماعی، سیاسی، زیستی، فرهنگی، هنری و علمی رشد یابد، این ابعاد در کنار بعد دینی و اخلاقی، وجوه مختلف اهداف نظام آموزشی ما را تشکیل میدهد و لذا میتوان گفت که در نظام آموزشی ما، اصطلاحاتی نظیر « تربیت سیاسی» ، « تربیت اخلاقی» و « تربیت هنری» ناظر بر مجموعه فعالیتها، برنامهها و طرحهایی هستند که به تحقق هر یک از مجموعهی اهداف مصوب کمک میکنند. مثلاً میتوان به مجموعهی طرحها، برنامهها و فعالیتهای مرتبط با تحقق اهداف هنری،« تربیت هنری» نام داد و به مجموعهی طرحها، برنامهها و فعالیتهای مرتبط با تحقق اهداف دینی و اخلاقی «تربیت دینی و اخلاقی» اطلاق نمود.
در پی تشکیل دبیرخانه سند ملی آموزش و پرورش و با توجه به رهنمودهای مربوط به فرآیند تدوین آن و با نظر به اهمیت خاص تربیت دینی و تربیت اخلاقی و نیز ارتباط خاص این دو ساحت تربیتی با یکدیگر، مسؤولان سند را بر آن داشت تا ساحت تربیت دینی و تربیت اخلاقی را به عنوان « یک بخش واحد و مستقل » درنظر بگیرند؛ لذا با توجه به ماهیت سند، اهداف زیر برای بررسیهای این بخش مقرر گردید.