فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:114
سرفصل ها: اهمیت شیر- انواع نژادها گاوهای شیری – انواع نژاد گوسفند وبز شیری مکانیزم تولید شیر و عوامل موثر برتولید آن-
اجزای شیر وعوامل موثر برتولید آن: خصوصیاتی فیزیکی وشیمیایی شیر { نقطه انجماد- وزن مخصوص – رنگ – غیره }.
خواص شیمیایی ترکیبات شیر – چربی ها – لاکتوز- ویتامین ها پروتئین ها- آنزیمها- املاح وعناصر.
بهداشت ومیکروبیولوژی شیر- حمل ونقل – جمع آوری – ذخیره سازی لوازم وتجهیزات سرد کننده ها- ضوابط ومقررات وآیین نامه ها. ساختمان وتجهیز کارخانه تولید شیر پاستوریزه
حفظ: فرآیند شیر برای پاستوریزه کردن – تحویل – توزین – خنک کردن و ذخیره – استاندارد کردن- پاستوریزه کردن هموژنیزه کردن – بسته بندی
نگهداری وتوزیع شیر پاستوریزه : خطوط فرآیند شیر استریل – شستشو وضد عفونی – لوازم وتجهیزات مورد نیاز – مواد مورد نیاز – نحوه شستشو – مکانهای قابل شستشو و غیره. انجام عملیات در کارخانه شیر استریل وپاستوریزه – جمع آوری – توزین کنترل لبنیات – شستشو وضد عفونی سالن وتجهیزات ذخیره سازی شیر پاستوریزه کردن واسترلیزه کردن – انجام آزمایشات لازم
سهم دامهای مختلف در تولید شیر: در حال حاضر %75 شیر تولید کشور از 5000000 تن در سال مربوط به شیر گاو حدود %23 گوسفند وبز وکمتر از %3 گاو میش در چهل سال گذشته هم به علت تاسیس دامداری های صنعتی ونیمه صنعتی که تقریبا گاو نگهداری می شود وهم به علت تمایل دامداران برای تولید شیر ودر صد شیر گاو نسبت کل شیر تولید مرتبا روبه افزایش دارد.
مهمترین نژادهای مورد استفاده برای تولید شیر: در بین جمعیت گاوهای شیر که مهمترین منبع شیر کارخانجات می باشد همه گاوهای نژادهای خالص وجود دارد که از کشورهای دیگر وارد شده اند وبه آنها Pure breen نژاد خالص سهم دام های ایه توایی نژادها در مرتبا روبه افزایش است به علت این که ضریب تبدیل جیره غذایی به شیر کاملا اقتصادی است ورکورد شیر تولید شیر در روز در سطح بالائی است البته وقتی می توان از نژادهای خالص بهترین بهره را گرفت که مواد غذایی وجیره غذائی شرایط محیط نگهداری حساب شده باشد. در چنین شرایطی برخی از این نژادها می توانند دریک دوره شیر بیش از 5تن شیر تولید کننده بهترین نژاد خالص در ایران هاشتاین می باشد. که اخیرا نوعی از آن به نام RegisTer وارد شده دراین نوع ژنهای نامطلوب در چند نسل حذف شده اند وبنابراین مشخصات شیری دامهای یک گله بسیار نزدیک به یکدیگر است ونوسانات در حداقل ممکن است. همچنین در کشور ما دامداری با دامهای دورگه ctossbiced که از تلقیح دامهای خارجی با دامهای بومی بدست آمده اند. تولید سرانه شیر اینها کمتر است اما این نظر وجود دارد که نسبت به امراض بومی مقاوم ترند. هر گاه چنین دامهای مرتبا در طی نسل های مختلف با دام نژاد خالص تلقیح شود بعداز مدتی اینها هم به دامهای کاملا خالص اضافه خواهند شد وبنابراین پیش بینی می شود که اگر این فرآیند ادامه یابد بعداز مدتی دامهای از چنین هاشتاین وبه میزان بران سوئیس Brow Swiess و garsey سهم عمده تری در تولید شیر کشور داشته باشند. خواهیم دید که شیر بعضی از این نژاد برای پاستوریزه وبرخی برای تولید کره وبعضی برای پنیر زیر مثلا در تولید کره این درصد چربی است که راندمان شکل می دهد. در مورد پنیر پروتئین ومخصوص کازئین casein جایگاه اصلی را دارا می باشد.
ظرفیتهای تولید شیر: درایران هم کارخانجات بزرگ دولتی وجود دارد وهم کارخانجات خصوصی – کارخانجات خصوصی شیر در زمینه تولید پنیر توسعه پیدا کرده اند وبه هر حال برمبنا آمارهای گوناگون ظرفیت رسمی
کل صنایع بین 5/2 تا 5/3 میلیون تن به شرطی که کارخانه ها در حال احداث رادر نظر بگیریم ویا نگیریم . مهمترین شرکت سهامی صنایع شیر وجود دارد که می توانند سالانه نزدیک به یک میلیون تن شیر را به محصولات مختلف تولید کننده همچنین کارخانجات مربوط به بنیادها و در کنار اینها 400 واحد نیمه صنعتی که در مورد اکثر آنها خط تولید مربوط به پنیر است ثانیا بسیاری از آنها دارای پاستوریزاتور وسیستم دریافت شیر می باشند . اکثر این واحدها نتوانسته اند با واحدهای بزرگ رقابت کنند البته کیفیت محصول دارای اهمیت است. مثلا در کارخانجات پنیر معمولی با مشکل بازار مواجه هستند کارخانجات تولید کننده ، تولید کننده پنیر با روش
می توانند به سهولت می توانند محصولات خودرا به فروش برسانند بنابراین قدرت خرید مصرف کننده بازار پسندی وشمایل مصرف کننده در محل کردیک صنعت می تواند اثر قطعی داشته باشد.
مصرف سرانه پروتئین های دامی: براساس توسعه سازمانهای مجاز از قبیل WHO , FAO مصرف سراته روزانه پروتئین های دامی می بایستی حداقل یک سوم کل Pr مورد نیاز باشد و دوسوم دیگر از صنایع متنوع گیاهی تامین شود. لازم به ذکر است در امریکای شمالی مصرف P3 های دامی یعنی P1 های ناشی از شیر وفرآورده ها – گوشت سفید – تخم مرغ بیش از 80 گرم در روز است که البته بیش از نیازها واقعی بدن می باشد. این رقم در کشورهای اروپایی غربی بین 35تا 45 گرم در روز است. براساس آخرین داده ها سالم ترین رژیم، رژیم موسوم به مدیترانه ای است که در آنجا سهم P2 های دامی ودریائی در حدود نصف Pr های مصرفی روزانه است در کشورهای آسیایی رژیمی موسوم Asian – Regim جز در ژاپن وجود دارد. درایران اگر آمارهای دولتی ورسمی رامد نظر قرار دهیم ملاحظه می گردد که شیر وفرآورده های به تنهائی بیش از %37 p r های روزانه را تامین می کند البته در برنامه ما این مواد شیر به شکل پنیر وماست کاربرد دارد در صورتی که در کشورهای شمالی اروپا شیر مایع – استریل یا پاستوریزه سهم عمده مصرف را به خود اختصاص می دهد. در سال 1375 گوشت قرمز %24 وگوشت مرغ %26 و تخم مرغ %12 کل پروتئین دامی مصرفی روزانه رابه خود اختصاص داده بودند اما به دلیل افزایش شدید قیمت گوشت قرمز و پایین تر بودن گوشت مرغ به نظر می رسد که مرتبا سهم P r ناشی از گوشت مرغ وتخم مرغ بالاتر می رود. در ضمن همان سازمانهای مجاز توصیه کرده اند که شیر باید حداقل نصف کل Pr های دامی رابه خود اختصاص می دهد. بطور خلاصه توصیه شده که هر روز روزانه حداقل 29 گرم ودر شرایط اضطراری 23گرم P r دامی مصرف نماید بنابراین مصرف P r های شیری باید حداقل روزانه 11 گرم ویا بیشتر باشد. درایران برای مصرف این نو ع P r ها آمارهای مختلفی از 16 گرم در روز تا 21 گرم در روز توسط سازمانهای مختلف ارائه شده. در سالهای واردات پنیر و شیر خشک وجود داشته واین محصولات با نرخ یارانه ارائه می شده اند مصرف سرانه در حد بالائی بوده . اضافه می شود که کل تولید شیر جهان در سال 1998 بالغ 58میلیون تن بوده است که اگر جمعیت جهان رادر نظر بگیریم به یک تولید سرانه سالانه 105 تا 110 کیلوگرمی می رسیم که از تولید سرانه کشور ما حدود %30 بیشتر است البته رقم فوق چندان معنی دار نیست زیرا در کشورهای مثل نیوزلند به ازاء هر فرد در سال بیش از 2تن شیر تولید می شود. که البته بخش عمده به شکل شیر خشک وپنیر وشیراتریینره صارد می شود. بطور متوسط مصرف سرانه سالانه شیربرحسب شیر مایع در کشورهای صنعتی بیش از 350 کیلوگرمی می باشد. در سال 1359 برنامه ریزان ما پیش بینی کرده بودند که مصرف سرانه سالانه شیر و فرآورده ها برحسب شیر مایع به 156 کیلوگرم برسد که نیازهای Pr را نحوه مطلوبی تامین نماید اما این پیش بینی به دلیل رشد شدید جمعیت ومحدودیت منابع تولید محلی شیر شاید بتوانیم باجای گزینی دامهای کم بهره وقطبی کردن تولید حتی به حد فوق برسیم.
تعریف شیر M ilk Definitiom : ازاین نظر اهمیت دارد که کلمات وجملات برای تدوین استانداردها مورد استفاده قرار می گیرد تاکنون دوتعریف برای شیر به عنوان ماده اولیه تصویب شده است. این تعاریف توسط فدارسیون بین المللی شیر [ IDF] { F IL} internatiomal Dariy Federatian تهیه می شود.
در 1908 تهیه شده وبا توجه به پیشرفتهای که از آن به بعد در امر تغذیه وبهداشت روی داد به ناچار تعریف دیگری در 1983 ارائه شد که تعریف دوم بسیار ساده تر است .
تعریف اول : شیر محصول تمام وکمال یک دوشش کامل وبدون وقفه یک پستاندار سالم وخوب تغذیه شده که در موقع دوشش خسته نباشد. شیر باید به صورت پاکیزه جمع آوری شده وحاوی آغوز ؛ ماک؛ Beastings – colostral Milk نباشد.
تعریف دوم: شیر محصول ترشی پستانی است بدست آمده ازیک یا چند دوشش ، بدان افزودن چیزی یا جداکردن چیزی از آن. ملاحظه می شود که در تعریف دوم مسئله بیماری دام- تغذیه دام وخستگی دام که ممکن است براثر بارکشی حاصل شده باشد نادیده گرفته شده زیرا در چندین دهه ترویج وآموزش دامداری در کشورهای صنعتی به جای رسیده که این مسئله حل شده است ولی هنوز در کشور ما بیماریها مانند ورم پستان شایع می باشد همچنین سل وتب مالت ، بهداشت نیز به حسب امکانات رعایت می شود بنابراین تعریف اول می تواند مفید باشد . لازم به ذکر است که شش یا هفت دوزیستان مایعی ترش می کند وچسبنده وزردرنگ وبسیار غنی از ایمون کلیولین که آغوز نام دارد وآغوز باید به مصرف نوزاد دام برسد. زیرا مسونیت زا است. از طرفی قابل تبدیل به فرآورده نیست زیرا حتی دردمای کمتر از پاستوریزاسیون منعقد می شود.خواهیم دید که این ویژه گی مربوط است به حساسیت Pr محصول در برابر حرارت البته بعد از زایمان ساعت به ساعت وروز به روز . ترکیب شیر تغییر نمود تا زمانی که تبدیل همیشگی شیر می شود دراین خصوص بعدا بحث خواهد شد. در تعریف دوم دو نکته بیش از همه مورد نظر متخصص بوده است.
این که به شیر ترکیباتی مانند نگهدارنده ها یا آنتی بیوتیکها یا خنثی کننده یا آنتی سپتیکها اضافه نشده باشد.
از آن مثلا چربی جدا نشده باشد ولی به دلایلی ممکن است این تعریف نیز بزودی اصلاح شود.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:93
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:123
پایان نامه در رشته داروسازی
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات
آناتومی پستان
بافت شناسی پستان
فیزیولوژی پستان
تاریخچه کشف هورمون پرولاکتین و شرح اعمال آن در شیردهی از دیدگاه بیولوژی سلولی
تاریخچه کشف پرولاکتین
مهار عمل پرولاکتین
محرکهای پرولاکتین
اعمال پرولاکتین از دیدگاه بیولوژی سلولی
ارزیابی پرولاکتین
و نقش پرولاکتین در لاکتوژنز
شیر مادر، محتویات و فواید آن
آغوز (کلستروم)
بررسی تفاوت آغوز و شیر موقتی
محتویات و فواید شیر مادر
تغذیه با شیر مادر
ناکافی بودن شیر مادر
موارد قابل توجه در طی شیردهی
جلوگیری از بارداری در زمان شیردهی
از شیرگیری
اثرات شیر مادر بر سیستمهای گوناگون بدن نوزاد
تأثیر شیر مادر بر استخوان سازی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر رشد و تکامل سیستم عصبی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم ایمنی نوزاد و حمایت ایمونولوژیک غیر قابل جایگزینی آن
تأثیر شیر مادر بر تعادل وزن، قد و رشد نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم تنفسی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم قلب و عروق نوزاد در سالهای آتی زندگی
تأثیر شیر مادر بر سیستم گوارشی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم شنوایی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر کاهش میزان کم خونی نوزاد
تأثیر شیر مادر در پیشگیری از دیابت نوع
تأثیر تغذیه با شیر مادر بر مننژیت ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا
فواید شیردهی بر مادر شیرده
مقایسه محتوای شیر مادر با شیر گاو
محتوای شیر خشک و مضرات آن در مقایسه با شیر مادر
خطرات شیرخشک
موارد منع شیردهی
مادران شیرده شاغل
تأثیر الکل بر شیردهی
تأثیر سیگار بر شیردهی
بیماریهای پستان
ناهنجاریهای رشد پستان
ترشّحات غیر طبیعی پستان
غدد پستان
ترک و زخم نوک پستان، راههای پیشگیری و درمان
پدیده رینود
حساسیت موضعی پستان
تورم و پرخونی پستان
التهاب پستان
آبسه پستان
شیردهی و داروها
فاکتورهای مؤثر در ترشّح دارو و ورود آن به داخل شیر
مکانیزم انتقال داروها به داخل شیر
دسته داروها بر حسب مضر یا بی ضرر بودن در طی شیردهی
دسته داروهای بیضرر در طی شیردهی
دسته داروهایی که در طی شیردهی کمتر ایمن هستند
دسته داروهایی که در طی شیردهی خطرناک هستند
موارد قابل ذکر در مورد مصرف داروها در طی شیردهی
دم کردههای گیاهی بیضرر در طی شیردهی
اشعه X و اسکنها در طی شیردهی
فصل دوم: محرکهای شیردهی (گیاهی و شیمیایی)
گیاهان داروئی محرک شیردهی
قطره گیاهی شیرافزا
مواد مؤثره گیاهان موجود در قطره شیرافزا
فارماکولوژی
محرکهای شیمیایی: داروهای محرک شیردهی
متوکلوپرامید، دارویی با عارضه جانبی شیرافزایی
فصل سوم: بررسی آماری و نتایج
مطالب جمعآوری شده حاصل از نظریات پزشک (متخصص زنان، اطفال و ماما)
بررسی معیارهای پزشکان در مورد سنجش کافی بودن میزان شیر مادر
بررسی علل ناکافی بودن میزان شیر مادر
موارد ذکر شده به منظور افزایش شیردهی در درجه اول
بررسی آمار بدست آمده از پزشکان (بر حسب درصد)
علل تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید
علل تجویز قطره شیر افزا
علل عدم تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمیکنند
علل عدم تجویز قطره شیرافزا توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمیکنند
سایر موارد دارویی تجویز شده به منظور افزایش شیر مادر
ترسیم نتایج حاصل به صورت جدول و نمودار ستونی
استفاده از روش آماری مجذور خی
آزمون فرض صفر و مقابل و ترسیم جدول فراوانیهای مورد انتظار بر اساس آن
فرمول مجذور خی و محاسبات
فصل چهارم
بحث و نتیجهگیری
خلاصه انگلیسی
فصل پنجم: مراجع
1-1آناتومی پستان
الف- طرز تشکیل پستان:
غدد پستانی، ساختار اختصاصی میباشند که به صورت واحدهای لولهای ترشّحی نسبتاً سادهای از غدد عرق هستند. در حدود سی و پنجمین روز از تکامل جنینی، با ضخیم شدن لایه مالپیگی روی سطح جانبی شکمی، سینهها شروع به تکامل یافتن میکنند. پستانها یا غدد شیری، اندامهای فرعی دستگاه تولید مثلی در زن میباشند. رشد پستانها از زمان تولد تا موقع بلوغ متوقف میماند. در زمان بلوغ تحت اثر هورمون استروژن و به میزان کمتر هورمونهای دیگر مانند هورمون رشد، انسولین، کورتیزون، هورمون تیروئید و هورمون پرولاکتین، پستان رشد مینماید. بعد که تخمکگذاری در زن شروع میشود، هورمون پروژسترون نیز که در این موقع ترشّح میشود به رشد بیشتر پستان کمک میکند. پس پستانها به طور قابل توجّهی بعد از دوران بلوغ رشد میکنند ولی حالت عملکردی کامل رشد آنها پس از دوره حاملگی روی میدهد. اما به طور کلی پستانها در مرد به صورت یک شکل توسعه نیافته میباشند.
پس از بلوغ در زن، هر پستان یک برجستگی مدور را روی دیوارههای قدامی و طرفی سینه، روی سطح عضله سینهای بزرگ تشکیل میدهد. پستانها از دومین تا ششمین دنده و از لبه خارجی استخوان جناغ تا خط زیر بغلی میانی توسعه مییابند. قسمت خارجی و بالایی هر پستان به طرف بالا به داخل زیر بغل توسعه یافته و به عنوان انتهای زیر بغلی پستان شناخته میشود. قسمت عمده پستان از بافت چربی تشکیل شده است. بنابراین اندازه پستان در افراد مختلف به طور قابل توجهی فرق میکند. در زیر مرکز پستان، نوک پستان به طرف جلو واقع میشود. نوک پستان معمولاً در فضای مابین چهارمین و پنجمین دنده قرار میگیرد. نوک پستان توسط یک حلقه پوستی صورتی رنگ احاطه شده است که هاله نوک پستان نامیده میشود. در هنگام اولین حاملگی، این هاله به رنگ قهوهای تیره درآمده و دیگر به رنگ صورتی اولیّه باز نمیگردد.
ب- ساختمان پستان:
پستان از بافت غده ای، بافت لیفی و بافت چربی تشکیل شده است. بافت غدهای از پانزده تا بیست لوب تشکیل شده است که هر یک از آنها به تعداد بسیار زیادی لوبول کوچک تقسیم میشوند. هر لوبول از تعداد زیادی آلوئول ترشّحی تشکیل شده است که به داخل شاخههایی از مجاری حامل شیر باز میشوند. هر لوب پستان دارای یک مجرای حامل شیر است. مجاری حامل شیر به طرف بالا تا هاله نوک پستان ادامه دارند و در آنجا تشکیل سینوسهای متّسعی را میدهند که این سینوسها مانند مخزنهایی برای ذخیره شیر هنگام ترشّح شیر عمل میکنند. بعد از این سینوسها، مجاری حامل شیر به طرف بالا راه یافته و توسط سوراخهای مجزایی به سطح نوک پستان باز میشوند. سطح خارجی پستان توسط نیام زیر پوستی که تیغههای لیفی زیادی به داخل غده شیری برای پشتیبانی لوبولها میفرستد، پوشیده شده است. رشتههای لیفی از نیام زیر پوستی به نوک پستان و هاله دور آن نیز میروند.
بافت چربی روی سطح غده شیری و نیز مابین لوبهای غده شیری قرار میگیرد.
ج- تغذیه خونی پستان:
پستانها، خون شریانی خود را توسط شاخههایی از شریانهای آگزیلاری، شریانهای بین دندهای و شریانهای پستانی داخلی دریافت میکنند.
وریدهایی که از پستان خارج میشوند، یک شبکه وریدی در زیر نوک پستان تشکیل میدهند. سپس این شبکه به داخل وریدهای پستانی داخلی و آگزیلاری تخلیه میشود.
د- تخلیه لنفاوی پستان:
عروق لنفاوی قسمت مرکزی پستان، پوست روی قسمت مرکزی پستان، نوک پستان و هاله نوک پستان به داخل یک شبکه عروقی روی سطح عضله سینهای بزرگ تخلیه میشوند. از این شبکه، عروق لنفاوی به گروه سینهای عقدههای لنفاوی آگزیلاری و به عقدههای لنفاوی پستانی داخلی میروند. تعداد کمی از این عروق ممکن است از خط وسط بدن به پستان طرف دیگر بروند و بعضی از عروق از قسمت داخلی تحتانی پستان به یک شبکه لنفاوی روی سطح عضله مستقیم شکمی میروند. قسمت عمده تخلیه نیمه خارجی پستان به داخل گروه سینهای عقدههای لنفاوی آگزیلاری و قسمت عمده تخلیه نیمه داخلی پستان، به داخل عقدههای لنفاوی پستانی داخلی صورت میگیرد. به هر حال مقدار مشخصی از لنف به داخل گروه خلفی عقدههای لنفاوی آگزیلاری تخلیه میشود.
هـ اعمال پستان در زن:
در ابتدای دوران بلوغ، افزایش ترشّح هورمونهای تخمدانی و هورمونهای گونادوتروپین، رشد پستانها را در زن تحریک میکند. به هر حال، رشد کامل در زمان حاملگی روی میدهد. در هنگام حاملگی، پستانها بزرگ شده و در اثر تحریک استروژن و پروژسترون رشد میکنند. پس از تولد بچه، سطح استروژن و پروژسترون خون پایین میافتد و هورمون ترشّح کننده شیرکه توسط لوب قدامی غده هیپوفیز ترشّح میشود، سلولهای آلوئولی را برای ترشّح شیر تحریک میکند. به هر حال، جاری شدن کامل شیر زودتر از 2 تا 3 روز پس از تولد نوزاد روی نمیدهد.
هورمون تیروئید و هورمونهای بخش قشری غده فوق کلیوی نیز برای تأمین شیر کافی، ضروری میباشند.
وقتی طفل مکیدن پستان مادر را آغاز میکند، لوب خلفی غده هیپوفیز برای تولید هورمون اکسی توسین تحریک میشود که این هورمون، شیر را از پستان بیرون میراند. بنابراین مکیدن پستان مادر یک تحریک مهم در ادامه جاری شدن شیر است.
1-2 بافت شناسی پستان
الف- غدد پستانی:
هر غدّه پستانی شامل 15 تا 25 لوب نامنظم از نوع لولهای – حبابی مرکب بوده و عملکرد آن ترشّح شیر برای تغذیه نوزاد است. هر لوب توسط بافت همبند متراکم و مقدار زیادی بافت چربی، از سایر لوبها جدا میشود و در حقیقت هر لوب به تنهایی غدّهای با مجرای ترشّحی مختص به خود است. این مجاری شیری 2 تا 5/4 سانتیمتر طول داشته و به طور مستقل در نوک پستان باز میشوند. نوک پستان دارای 15 تا 25 منفذ است که هر یک حدود 5/0 میلیمتر قطر دارد. ساختمان بافت شناسی غدد پستان بر حسب جنس، سن و وضعیت فیزیولوژیک متفاوت است.
ب- رشد پستان طی بلوغ:
پیش از بلوغ، غدد پستان از سینوسهای شیری و مجاری شیری منشعبی تشکیل میشوند که در انتهای هر یک، مجموعه سلولهای کوچکی قرار گرفته است. نموّ غدد پستان در زنان طی بلوغ، یکی از صفات ثانویه جنسی محسوب میگردد. طی این دوره غدد پستان از حیث اندازه بزرگ شده و نوک برجسته پستان را به وجود میآورند. در مردان، نوک پستان مسطح باقی میماند. بزرگ شدن پستان طی بلوغ در نتیجه تجمع بافت چربی و بافت همبند کلاژن دار، صورت میگیرد. منشعب شدن بیشتر مجاری شیری نیز نقش کوچکی در این میان دارد. تزاید مجاری شیری و تجمع چربی بر اثر افزایش میزان استروژنهای تخمدانی طی بلوغ روی میدهد. در خلال این مرحله، تشکیل ساختمانهای لولهای – حبابی کوچکی را میتوان در انتهای هر مجرا مشاهده نمود.
ج- ساختمان پستان در زنان بالغ:
طی بلوغ، مجاری شیری بر رشد خود افزوده و به طور وسیعی منشعب میشوند. در انتهای کوچکترین مجاری (مجاری بین لوبولی انتهایی)، ساختمان اختصاصی پستان زن بالغ، موسوم به لبول به وجود میآید. یک لبول از چندین مجرای داخل لوبولی تشکیل میشود که محتویات خود را به داخل مجرای بین لوبولی انتهایی میریزند. هر لوبول در بافت همبند داخل لوبولی پر سلول سستی قرار میگیرد. لوبولها توسط بافت همبند بین لوبولی متراکم تر و کم سلولی از یکدیگر مجزا میشوند. مجاری شیری نزدیک به منفذ نوک پستان متّسع میشوند تا سینوسهای شیری را به وجود آورند. سینوسهای شیری در منفذ خارجی خود از اپی تلیوم سنگفرشی مطبّق پوشیده شده اند. این اپی تلیوم به سرعت به اپی تلیوم مکعبی یا استوانهای مطبّق تبدیل میشود.
مطالعات با میکروسکوپ الکترونی، آشکار ساخته که سلولهای همجوار با مجرا، همان سلولهای اپی تلیال هستند. در حالی که سلولهایی که بر لایه بازال جای گرفته اند، سلولهای میواپی تلیال فشرده در کنار یکدیگرند. سلولهای اپی تلیال مجرا دارای تعداد اندکی میتوکندری، قناتهای معدودی از رتیکولوم آندوپلاسمی خشن، تعداد زیادی ریبوزوم آزاد و یک دستگاه گلژی کوچک میباشند. این سلولهای اپی تلیال توسط اتّصالات محکم و دسموزوم به یکدیگر متصل میشوند. سلولهای میواپی تلیال، دوکی شکلند و نحوه استقرار آنها به ترتیبی است که محور طولی این سلولها، به موازات طول مجرا قرار میگیرد. مجاری بین لوبولی انتهایی از اپی تلیوم مکعبی سادهای که بر لایه بازال قرار گرفته و لایه منقطعی از سلولهای میواپی تلیال تشکیل میشود.
در بافت همبند داخل لوبولی دربرگیرنده آلوئولها، تعدادی لنفوسیت و پلاسموسیت نیز به چشم میخورد. نزدیک به پایان حاملگی، این پلاسموسیتها به طور چشمگیری افزایش یافته و مسئول ترشّح ایمونوگلوبولینهایی IgA) ترشّحی) است که ایمنی غیر فعّال را به نوزاد میبخشند. طی چرخه قاعدگی تغییرات اندکی در ساختمان بافت شناسی این غدد مشاهده میشود. به این معنی که تزاید سلولها و مجاری در حدود زمان تخمک گذاری مشهود است. این تغییر همزمان با دورهای رخ میدهد که طی آن استروژن گردش خون در اوج خود است. آبگیری (هیدراتاسیون) بیشتر بافت همبند در مرحله پیش از قاعدگی سبب بزرگی پستان میشود.
نوک پستان ظاهری استوانهای مخروطی دارد. رنگ پاپیلای پستان میتواند صورتی، قهوهای روشن یا قهوهای تیره باشد. این قسمت از طرف خارج توسط اپی تلیوم سنگفرشی مطبّق شاخی پوشیده میشود و در تداوم اپی تلیوم پوست مجاور خود قرار میگیرد. اپی تلیوم پاپیلای پستان بر روی لایهای از بافت همبند سرشار از رشتههای ماهیچهای صاف گسترده شده است. این رشتهها همچون دوایری، پیرامون مجاری شیری عمقی را فرا گرفته و هنگامی که این مجاری به نوک پستان میرسند، رشتههای ماهیچهای به موازات آنها واقع میشوند. پوست اطراف پاپیلا، آرئول را تشکیل میدهد. رنگ آرئول طی حاملگی به علت تجمع موضعی ملانین، از صورتی به قهوهای تیره تبدیل میشود. پس از زایمان، ممکن است آرئول روشنتر شود ولی هیچگاه به رنگ اولیه خود باز نمیگردد. نوک پستان دارای پایانههای عصبی حسی فراوان است.
عنوان طرح:تولید فراورده های لبنی شیر ماست و خامه
ظرفیت طرح:
شیر:2000تن سالیانه
ماست:1500تن سالیانه
خامه:1500تن سالیانه
تعداد کارکنان طرح:22نفرکل
سرمایه گذاری طرح:6788/7میلیون ریال
سرمایه ثابت:6001/5میلیون ریال
سرمایه در گردش:782/2میلیون ریال
وزارت تعاون
معاونت طرح و برنامه
دفتر امور اقتصادی و تسهیلات بانکی
مقاله : اثر میزان چربی شیر بر رشد و فعالیت باکتری های آغازگر و کیفیت ماست معمولی ، ورد 13 صفحه
دارای منابع و یک صفحه خلاصه انگلیسی
بخشی از متن مقاله :
اثر میزان چربی شیر در سطوح 1، 5/2 و 4% بر رشد و فعالیت باکتریهای آغازگر در طی زمان تخمیر و خصوصیات بافتی و حسی نمونه های ماست با ماده جامد کل 11% بررسی شد. صفات مورد بررسی در حین تخمیر شامل pH ، اسیدیته و تعداد باکتریهای آغازگر ( استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگاریکوس) و صفات مورد بررسی در محصول نهایی، شامل درصد آب اندازی و ارزیابی حسی بودند. آزمایشات در سه تکرار و تجزیه و تحلیل داده ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. بررسی آماری نتایج نشان داد که با افزایش سطح چربی از 1% به 4%، pH نمونه های ماست از 07/4 به 44/4 افزایش و اسیدیته از 8/0 به 66/0 کاهش یافته است. افزایش درصد چربی باعث تحریک رشد استرپتوکوکوس ترموفیلوس شده به طوری که با افزایش سطح چربی از 1% به 4% تعداد این باکتری از cfu/ml 106 × 226 بهcfu/ml 106× 395 افزایش یافت، در حالی که میزان چربی اثر مشخصی بر رشد باکتری دیگر (لاکتوباسیلوس بولگاریکوس) نداشت. افزایش درصد چربی از 1% به 4% باعث کاهش آب اندازی محصول از 36% به 27% شده ولی میزان پذیرش حسی محصول نهایی را کاهش داد.
مقدمه
ماست از پر مصرفترین فرآوردههای تخمیری شیر است، که به دلیل ارزش تغذیهای بالا تأثیر مثبتی در سلامتی انسان و اهمیت ویژهای در رژیم غذایی افراد دارد. در سالهای اخیر مقدار تولید ماست بستهبندی در کشور حدود دو ونیم برابر افزایش یافته است؛ به طوری که در سال 1376 تولید ماست در کشور حدود 26 هزار تن بوده است، در سال 1380 به میزان تقریباً 52 هزار تن افزایش یافته است . این رقم در سال 1381 حدود 63 هزار تن بوده است. (آمارنامه کشاورزی، امور دام و آبزیان،1380 )
خصوصیات ماست نظیر اسیدیته، میزان اسید چرب آزاد، ترکیبات ایجاد کننده عطر و طعم (دی استیل، استالدهید و استوئین) و همچنین خصوصیات حسی و ارزش تغذیهای فاکتورهای مهمی در ارزیابی محصول میباشند. این فاکتورها تحت تأثیر عواملی از قبیل ترکیب شیمیایی شیر، شرایط فرآیند، افزودنیها و فعالیت باکتریهای آغازگر در حین تخمیر قرار میگیرد ( تمیم و رابینسون[1] 1999،بونزر[2] و همکاران 2002). در ارتباط با تأثیر میزان چربی شیر روی خصوصیات فیزیکو شیمیایی و بافتی ماست، تحقیقات کمی صورت گرفته است (شیکر[3] و همکاران 2000، بونزر2 و همکاران 2002 ). نتایج همه این تحقیقات نشان میدهد که با افزایش درصد چربی اسیدیته محصول به طور مشخصی کاهش و خصوصیات بافتی بهبود مییابد (افزایش ویسکوزیته و کاهش آب اندازی[4]) . افزایش ویسکوزیته با افزایش چربی ممکن است به علت افزایش ماده جامد کل و در نتیجه افزایش سفتی[5] محصول باشد که در نهایت آب اندازی محصول را کاهش میدهد (لابروپلوس[6] و همکاران 1984، تمیم و رابینسون1 1999 ).
شیکر و همکاران (2000) خواص رئولوژیکی ماست با 4 سطح چربی را در حین فرآیند تخمیر مورد مطالعه قرار داده و به این نتیجه رسیدند که افزایش چربی شیر باعث افزایش ویسکوزیته و کاهش قدرت تولید اسید توسط باکتریهای آغازگر میشود.
بونزر و همکاران (2002 ) در زمینه تأثیر میزان چربی و نوع باکتری آغازگر روی خصوصیات کلی ماست تهیه شده از شیر میش، مشاهده کردند که نوع استارتر روی خصوصیاتی نظیر pH، اسیدیته، میزان دی استیل، استالدهید و اسید چرب آزاد و همچنین خصوصیات حسی و سفتی مؤثر است در حالی که تأثیر مشخص چربی شیر فقط در مورد میزان اسید چرب آزاد مشخص و قابل مشاهده میباشد.
هدف از این تحقیق مطالعه تأثیر چربی شیر روی رشد و فعالیت باکتریهای آغازگر در حین تخمیر ماست و در نهایت تبیین ارتباط بین پذیرش حسی نمونهها و تعداد و فعالیت هر کدام از باکتریها میباشد.
شیر پاستوریزه با چربی 5/2% از کارخانه شیر پاستوریزه توس تهیه شد. به منظور تنظیم درصدهای چربی مورد نظر، از خامه هموژنیزه 30% چربی تولید کارخانه صنایع شیر پگاه خراسان استفاده شد. استارتر CH1 نوعDVS از شرکت کریستین هانسن[7] کشور دانمارک تهیه شده و مورد استفاده قرارگرفت. این استارتر مخلوطی از دو باکتری استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس دلبروکی زیرگونه بولگاریکوس با نسبتهای مساوی بودکه به دلیل تولید سطوح بالایی از استالدهید و سایر ترکیبات طعم زا در طی تخمیر مورد استفاده قرار گرفت.
آماده سازی شیر
[1] Tamime and Robinson
[2] Bonczar
[3] Shaker
[4] Syneresis
[5] Firmness
[6] Labropoulos
[7] Christian Hansen