اختصاصی از یارا فایل
دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
گاهی اتفاق میافتد با وجود این که مرد از نظر جسمی سالم است باین معنی که قادر است اسپرماتوزوئید در بدن خود تولید کند و این مواد تولید شده قدرت بارور کردن و حامل نمودن زن را دارد امّا بنابر عللی نظیر ابتلاء مرد به مرض عنن و یا انزال سریع در مرد یا بعلت نواقص موجود در آلات تناسلی مرد و یا عیوب موجود در ساختمان مهبل یا زهدان زن حامل شدن وی در حالت طبیعی و از طریق مواقعه امکانپذیر نمیباشد که در این صورت به کمک دانش پزشکی و وسایل مصنوعی اسپرماتوزوئید از شوهر گرفته و با آماده سازی آن در موقعیت مناسب به زن تلقیح میگردد و بنابراین در این تلقیح موادی غیر از اسپرماتوزوئید شوهر که ماده اصلی و سازنده باشد وجود ندارد و فقط اسپرم شوهر با تخمک زن با وسایل مصنوعی ترکیب و جنین بوجود میآید. که این امر به دو صورت زیر امکانپذیر است:
- لقاح اسپرم و تخمک متعلق به زن و شوهر دررحم همسر (IUI) و (GIFT)
- تلقیح مصنوعی اسپرم و تخمک یا لقاح به طریق خارج رحم در محیط آزمایشگاه
1. جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر
همان طور که پیشتر نیز عنوان شد، تلقیح مصنوعی کاملاً جدید و به روز است. لاجرم یافتن نظراتی پیرامون آن در کتاب و سنت و کتب فقهی قدیمی امکانپذیر نیست. بنابراین بایستی نظرات گوناگونی را که علمای متأخر در این باره اظهار داشته اند مورد بحث و بررسی قرار داد. که در این بخش نیز ما به صورت جداگانه به بررسی نظرات فقهای امامیه و اهل سنت خواهیم پرداخت.
1-2. نظرات فقهای امامیه 1-2-1. جواز لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر
در فقه امامیه بسیاری از مراجع تقلید و فقهای اسلام در زمینه حلّیت لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر و آثار شرعی و حقوقی آن در دوره معاصر اظهارنظر کردهاند که در همین راستا به نظرات عدهای از مراجع تقلید و علمای فقه بشرح زیر استناد میگردد.
1- حضرت آیتالعظمی شیخ یوسف صانعی در مسئله 110 مربوط به تلقیح مصنوعی چنین اظهارنظر فرمودند: «باردار نمودن مصنوعی زن به نطفه شوهر جایز است البته باید از مقدمات حرام پرهیز شود مثل آنکه تلقیح کننده نامحرم نباشد و هر چند این گونه اعمال موجب حرام شدن نطفه و فرزند نمی باشد چون مربوط به مقدمات است و خود مقدمات حرام است و فرزند متعلق به زن و مرد صاحب نطفه میباشد و همۀ احکام فرزند را داراست» و در مسئله 114 چنین فرمودند «هر گاه تخمدان زن قدرت آزاد کردن و وارد کرن تخمک به داخل لوله را نداشته باشد در این صورت جایز است که با عمل جراحی تخمک را از شکم بیرون آورده و در خارج آن را با اسپرم شوهر مخلوط نموده و سپس به رحم زن وارد نمایند.» (صانعی، ی.، استفتائات پزشکی، 1378: 60-59)
2- مرحوم آیتالعظمی گلپایگانی در استفتائاتی که در این زمینه به عمل آمده چنین اظهارنظر نمودهاند:
«مستفاد از ادله شرعیه نطفه مرد در رحم حلیله خود قرار بگیرد جایز است و اولاد ملحق به مرد و حلیله است و توارث از طرفین ثابت است...». (به نقل از امامی، اَ.، مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، 1349: 362)
3- حضرت آیتالله محمد یزدی: «به سبب ضعف یکی از زن و مرد یا هر دوی آنها، بدست آوردن ترکیب از آمیزش حلال ممکن نبوده؛ پس ماده لازم از زن و شوهر گرفته شده و سپس در لوله آزمایش ترکیبی از آنها ایجاد گردیده و در رحم کاشته شده است. در این جا هیچ اشکال و شبهه ای در جایز بودن وجود ندارد؛ چه، نه هیچ عنوان از عنوان های حرام از قبیل زنا یا ریختن نطفه در رحم حرام و... بر این کار صدق میکند و نه این کار با پاکدامنی و نگاه داشتن دامن و سفارشهایی از این دست که در روایات آمده، ناسازگاری دارد، تلقیح جزء گرفته شده از مرد در جزء به وجود آمده در رحم زن، در خارج رحم نیز همین حکم را دارد و جایز است و به همان دلیل که گفتیم در آن اشکالی نیست». (یزدی، م.، باروریهای مصنوعی و حکم فقهی آن، 1380: 69)
4- آیتالله محمد مؤمن: «حالتی که منی مرد به وسیله لوله لقاح در مهبل همسر وی تزریق شود اشکالی ندارد، به شرط آن که در گرفتن منی از مرد، جهات شرعی رعایت شود و...
دلیل جایز بودن این گونه باروری، آن است که نطفه از منی و تخمک زوجین بسته شده و تنها لقاح از راه معمول نبوده است و دلیلی بر حرام بودن این شیوه لقاح، وجود ندارد و نیز اصل برائت شرعی و عقلی، بر جایز بودن آن دلالت دارد» (مؤمن، م.، سخنی درباره تلقیح، 1380: 45)
5- حضرت آیتالله سید محمد صادق روحانی در زمینه تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر نظر بر مشروعیت این عمل دارند و چنین فرمودند: «ان کان التلقیح بماء الرجل لزوجه – کان ذالک عملاً مشروعاً علی ما استقف علیه...» (به نقل از امامی، اَ.، مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، 1349: 362)
6- آیتالله خوئی: «تلقیح زن به نطفه شوهرش جایز است، بلی اگر عمل توسط غیر شوهر انجام شود و در اثر آن مس یا نظر به آلات تناسلی زن لازم آید، جایز نخواهد بود...». (خوئی، س اَ.، مستحدثات المسائل، 1401 ق: 43-42)
7- آیتالله خمینی(ره) نیز در تحریرالوسیله به جواز این عمل فتوی دادهاند مگر این که مقدمات خارجی ماند تماس مرد اجنبی با زن اجنبی موجب حرمت آن گردد. (موسوی خمینی، س ر. تحریر الوسیله، 1372: 621)
8- حضرت آیتالله جعفر سبحانی: «تلقیح نطفه زوج به زوجه، که با رعایت موازین شرعی به هنگام تلقیح کاملاً بی اشکال است.»
از دیگر حضراتی که به حلیت و جواز عمل مزبور فتوا دادهاند میتوان به اسامی ذیل اشاره کرد:
1- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد تقی بهجت دامت برکاته العالیه
2- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی “دامت برکاته العالیه”
3- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ جواد تبریزی دامت برکاته العالیه
4- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ سید محمد سعید حکیم دامت برکاته العالیه
5- محضر مبارک رهبر بزرگوار حضرت مستطاب آیت الله العظمی حاج سید علی خامنهای دام ظله علی رئوس المسلمین
6- حضرت آیت الله العظمی حاج سید علی سیستانی “دامت برکاته العالیه”
7- حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمد شاهرودی “دامت برکاته العالیه”
8- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی “دامت برکاته العالیه”
9- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ حسینعلی منتظری “دامت برکاته العالیه”
10- حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی “دامت برکاته العالیه”
11- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ حسین نوری همدانی “دامت برکاته العالیه”
(صمدی اهری، م ه.، وضع حقوقی ناشی از تلقیح مصنوعی در حقوق ایران و اسلام، 1382: 47-30)
در خصوص فرض ما یعنی «تلقیح مصنوعی زن با اسپرم شوهر» با نگرش کلی به فتاوای صادره و با جمع بندی آراء بدست آمده به نظر میرسد این عمل چه در رحم زن انجام پذیرد و چه در محیط آزمایشگاه، بلا اشکال میباشد و اگر گروهی جواز به کارگیری این روش را مورد تردید قرار دادهاند، احتمالاً به جهت بیم از ارتکاب پارهای مقدمات حرام نظیر اخذ تخمک از زن توسط نامحرم و یا اخذ اسپرم به روش غیرمجاز بوده است والا هیچ دلیلی بر حرمت اصل عمل به نظر نمیرسد. (جعفر زاده، م ق.، در آمدی بر مسائل فقهی و حقوقی تلقیح مصنوعی، 1376: 3)
