تحقیق رشته حقوق درباره بررسی فرزندخواندگی در حقوق ایران 53 صفحه
چکیده:
یکی از بنیادهای اساسی جامعه، خانواده است که متاسفانه در جوامع غربی، ارزش واقعی و قداست خود را از دست داده است; از این رو در اکثر این کشورها با معضلی به نام «کودکان بی سرپرست » مواجه می شویم. در کشور ما نیز بر اثر علل عدیده ای چون مرگ والدین یا یکی از آنها، فقدان اقوام (که توانایی سرپرستی از کودک را دارند) و... . کودکانی بدون حامی و سرپرست می مانند که لازم است توسط مؤسسات دولتی مورد حمایت قرار گیرند. البته گاهی برخی از زوجین خواهان پذیرش این اطفال می شوند که به موجب قانون مدنی ایران برای این دسته از زوجین و نیز کودکان بی سرپرست، شروطی وضع شده است. در این کار تحقیقی با موضوع بررسی فرزند خواندگی در حقوق ایران سعی کرده ایم که در فصل اول به بیان کلیات و سیر نحولات تاریخی موضوع بپردازیم و در فصل های بعد به نکات ریز این موضوع شرایط لازم و در قسمتی از تحقیقی به تطبیق این موضوع با قوانین بعضی از کشورها اشاره ای داشته باشیم
مقدمه:[1]
پذیرش کودکان بی سرپرست و یتیمان به فرزندی ، خواه به منظور کمک به آنان و خواه در جهت رفع نیازهای معنوی پدران و مادرانی که به هر دلیل فاقد فرزند هستند ، از دیر باز در جوامع بشری معمول و مرسوم بوده است . از این رو ، پذیرفتن فردی که فرزند واقعی و طبیعی زوجین محسوب نمی گردد ، تحت عنوان فرزند خواندگی در جوامع گوناگون از سابقه ای طولانی برخوردار است و در زمان ها ونظام های مختلف حقوقی ، شرایط و آثار متفاوتی دارد .
با توجه به دیدگاهای مختلف و شیوهای متفاوت با موضوع ، پذیرش فرزند خوانده در یک خانواده به ایجاد روابط حقوقی منجر می شود که به ویژه در صورتی که فرزند خوانده و فرزند پذیر تبعه یک یا دو کشور بیگانه باشند ، ویا دارای مذهب متفاوتی باشند مشکلات عدیده ای حاصل می گردد .بحث و بررسی موضوع مذکور می تواند از جنبه های عملی و نظری سودمند باشد . از لحاظ عملی به دلیل این که از یک طرف سیر تحولات اقتصادی و اجتماعی ، رشد صنعت توریسم و تجارت بین الملل موجب گسترش مراودات بین المللی گردیده است و از طرف دیگر ، میلیونها افغانی ، عراقی و اتباع سایر کشورها در میهن عزیز ما ایران ، به عنوان مهاجر و پناهنده حضور دارند .
موارد مذکور ضرورت عملی تدوین مقررات جامع و منسجم و نوینی در مورد مسائل مربوط به بیگانگان ( از جمله موضوع مذکور) را ، آشکارتر می سازد .از جنبه نظری نیز موضوع حائز اهمیت است زیرا حقوق موضوعه ایران در مورد قانون حاکم بر فرزند خواندگی اتباع خارجه قطع نظر از برخی کلیات ، ساکت است ،و موضوع مذکوردرکتب و مقالات حقوقی کمتر مورد بررسی قرار گرفته و در موارد نادری نیز که برخی از حقوقدانان بدان پرداخته اند ، نظریات متفاوتی ارائه داده اند .از طرفی بررسی قوانین داخلی برای رسیدن به موضوع هایی از جمله نسب،ارث و غیره از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که به آن تا حد ممکن اشاره می کنیم
گفتار اول :فرزند خواندگی در حقوق موضوعه
فرزند خواندگی در سیستم های حقوق کشورهای مختلف جهان نیز به شیوه های متفاوتی انعکاس یافته و در ارتباط با آن تعاریف گوناگونی ارائه شده است، چنانچه برخی گفته اند: «فرزند خواندگی یا تبنی آن است که کس دیگری را که فرزند نَسبی او نیست به فرزندی بپذیرد. فرزند خواندگی در صورتی که به رسمیت شناخته شده باشد، نوعی قرابت ایجاد می کند، قرابتی که صرفاً حقوقی است نه طبیعی، به عبارت دیگر با قبول فرزند خواندگی، قانون یک رابطه ی مصنوعی پدر – فرزندی یا مادر – فرزندی بین دو نفر ایجاد می کند.با توجه به مقررات حقوق اسلام، در حقوق ایران نهادی به عنوان فرزند خواندگی به این مفهوم که فرزند خوانده از هر حیث در حکم فرزند واقعی باشد و از آثار رابطه بنوت بهره مند شود، وجود ندارد، اما با توجه به آن که نوع دوستی و کمک به نیازمندان در فرهنگ ایران و فرهنگ اسلام مورد تأکید و پذیرش قرار گرفته و به دلیل تأکیداتی که در اسلام در مورد ضرورت رسیدگی به ایتام و اطفال بی سرپرست مطرح شده است، مقرارت مدونی به منظور سرپرستی اطفال بی سرپرست وضع گردیده و اجرا می شود که بعضاً از آن به فرزند خواندگی ناقص تعبیر شده است. این مقررات در قانون اساسی و قوانین عادی انعکاس یافته است. به موجب بند دوم از اصل بیست و یکم، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف به حمایت از مادران و کودکان بی سرپرست گردیده و قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب 1353، نیز به منظور تأمین منافع مادی و معنوی آنان، شرایط خاصی را برای خانواده هایی که می خواهند سرپرستی اطفال بدون سرپرست را به عهده بگیرند وضع نموده است. ماده 11 قانون مذکور، وظایف و تکالیف سرپرست و طفل تحت سرپرستی او را از لحاظ نگاهداری و تربیت و نفقه و احترام، با حقوق و تکالیف اولاد و پدر و مادر برابر نهاده است.
فهرست
عنوان صفحه
چکیده......................................................................................................................................1
کلید واژه..................................................................................................................................1
مقدمه........................................................................................................................................2
فصل اول:
کلیات
مبحث اول:تعاریف وسیر تاریخی موضوع................................................................................4
گفتار اول :فرزند خواندگی در حقوق موضوعه........................................................................4
گفتار دوم :فرزند خواندگی در عهد انبیاء الهی..........................................................................5
بند اول :فرزند خواندگی در زمان حضرت یعقوب (علیه السلام).............................................5
بند دوم :فرزند خواندگی در زمان حضرت موسی (ع).............................................................6
بند سوم :فرزند خواندگی در زمان جاهلیت..............................................................................6
گفتار سوم :فرزند خواندگی در عصر اسلام..............................................................................9
بند اول : آیاتی که در آن ها از انتساب فرزندان به غیر پدرانشان نهی می کنند.........................9
بند دوم : آیاتی که از عدم شمول ارث برای فرزند خوانده ها سخن می گویند.......................10
بند سوم : آیاتی که به لحاظ محبت، فرزند خواندگی را نفی می کنند.......................................12
بند چهارم : آیاتی که فرزند خواندگی را موجب محرومیت و مصاهرت نمی دانند..................12
مبحث دوم:بررسی قوانین و روابط حام بر فرزند خواندگی در حقوق ایران..................15
گفتار اول :شرایط سرپرستان...........................................................................................15
بند اول :اعضای یک خانواده و زن و شوهر بودن سرپرستان...........................................16
بند دوم :اقامت داشتن زوجین سرپرست در ایران ..........................................................17
بند سوم :تراضی زوجین سرپرست .................................................................................17
بند چهارم :فاقد فرزند بودن سرپرستها .........................................................................18
گفتار دوم: شرایط لازم برای صلاحیت سرپرستی..............................................................19
گفتار سوم :شرایط فرزند خوانده........................................................................................22
گفتار چهارم :نحوه واگذاری طفل و مرجع صالح................................................................23
گفتار پنجم : آثار فرزند خواندگی........................................................................................25
بند اول :نفقه ........................................................................................................................27
بند دوم :اداره اموال و نمایندگی قانونی فرزندخوانده ...........................................................28
بند سوم :حرمت ازدواج ........................................................................................................29
بند چهارم :نام خانوادگی.........................................................................................................30
بند پنجم قطع نشدن رابطه فرزندخوانده با پدر و مادر اصلی و سایر اقارب نسبی .................31
بند ششم :رابطهنداشتن فرزندخوانده با اقارب نسبی و سببی و رضاعی سرپرستها ..............31
گفتار ششم :پایان فرزندخواندگی.............................................................................................32
گفتار هفتم :فسخ فرزندخواندگی .............................................................................................33
فصل دوم:
مقایسه تطبیقی قوانین فرزند خواندگی و بررسی
تعارض در قوانین فرزند خواندگی............................................................................................37
مبحث اول :قانون حاکم بر فرزند خواندگی در حقوق برخی کشورها .....................................37
گفتار اول بررسی قوانین ایران و انگلیس....................................................................................40
گفتار دوم :فرزند خواندگی در مورد ایرانیان غیر شیعه................................................................41
مبحث دوم :تعارض قوانین در فرزندخواندگی.............................................................................41
گفتار اول: کلیات ........................................................................................................................41
گفتار دوم :شرایط فرزندخوانده ...................................................................................................43
گفتار سوم : شرایط پدرخوانده و مادرخوانده با ترسیم نمودارهای مربوطه..................................45
گفتار چهارم :دعوی فسخ و انحلال فرزندخواندگی......................................................................49
گفتار پنجم: قانون حاکم بر فرزندخواندگی...................................................................................50
نتیجه گیری....................................................................................................................................55
منابع و مراجع.................................................................................................................................53
بررسی فرزندخواندگی در حقوق ایران
